Chuyển ngữ nhạc thiếu nhi để nối dài đời sống của các tác phẩm

Dự án “Nhạc thiếu nhi song ngữ” do ca sỹ Nguyệt Ca khởi xướng. (Ảnh: NVCC)

Nhạc thiếu nhi Việt Nam những năm gần đây thưa vắng những tác phẩm mới, đặc sắc. Nhiều bạn nhỏ chỉ thích nghe nhạc quốc tế, nhạc Mỹ, nhạc Hàn Quốc, thậm chí thuộc lòng những bài nhạc trẻ không phù hợp lứa tuổi... mà không biết đến những ca khúc thiếu nhi trong sáng, giàu ý nghĩa.

Nguyệt Ca (tên thật là Bạch Thùy Linh) là một ca sỹ hát nhạc Trịnh Công Sơn. Chị đã nhiều năm ấp ủ, chuẩn bị cho ý tưởng chuyển ngữ các ca khúc thiếu nhi kinh điển của Việt Nam sang tiếng Anh. Với chị, đó là một món quà dành tặng các học trò và cha mẹ các em, nhất là để dành cho cậu con trai 10 tuổi của mình.

Làm mới các ca khúc kinh điển

Nguyệt Ca đã bắt tay vào thực hiện dự án cộng đồng “Nhạc thiếu nhi song ngữ” (Bilingual Songs for Kids) để mang đến cách tiếp cận và cảm nhận mới cho nhiều đối tượng khán giả, nhất là các em thiếu nhi, nối dài đời sống của những tác phẩm âm nhạc có giá trị.

Góp sức với chị là những người bạn cùng chung tâm huyết và đam mê, như anh Trần Nhất Hoàng, cựu thành viên ban nhạc Bức Tường; anh Vũ Thế Chung, một dịch giả từng dịch thành công nhiều ca khúc của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn sang tiếng Anh và nghệ sỹ guitar acoustic Thiện Bass. Mới đây, nhóm có thêm một thành viên là nhà giáo dục, diễn giả Đinh Thu Hồng, hiện đang sống ở Mỹ.

Trước khi thu âm bài hát, Nguyệt Ca liên hệ với các nhạc sỹ để xin phép tác giảvà rất may mắn là đều được ủng hộ. Khi nghe bản song ngữ “Cánh én tuổi thơ,” nhạc sỹ Phạm Tuyên, cây đại thụ của nền âm nhạc nước nhà, cũng đã có lời khen bản dịch sáng tạo mà vẫn sát nghĩa, khiến ông xúc động.

Chị Đinh Thu Hồng, một nhà giáo dục, diễn giả, hiện đang sống tại Mỹ cũng tham gia vào dự án. (Ảnh: NVCC)

Ca sỹ Nguyệt Ca cho hay tiêu chí để lựa chọn bài hát là những tác phẩm đã gắn bó với tuổi thơ nhiều thế hệ người Việt Nam, truyền tải những thông điệp nhân văn, trong sáng. Các ca khúc được chuyển ngữ một cách chuẩn xác, mượt mà, tôn trọng tinh thần của tác giả và được nhìn nhận như một tác phẩm có đời sống riêng chứ không chỉ là sản phẩm dịch gượng ép sang một ngôn ngữ khác. Trong quá trình thực hiện, có những bài hát mà nhóm đã dịch được một nửa rồi mà vẫn dừng lại vì không tìm được hướng đi phù hợp, hoặc có bài mất đến vài năm mới có được bản dịch hoàn thiện ưng ý.

Một trong những phần khó dịch nhất là đoạn điệp khúc của bài hát “Cánh én tuổi thơ.” Nguyệt Ca cho hay chị mất nhiều ngày để chọn từ, chọn ý và chị dịch bằng suy tưởng nhiều hơn là bằng ngôn ngữ đơn thuần,

“Tôi vận dụng hết khả năng để vươn xa tưởng tượng không gian trong hai câu hát ‘chấp chới của mọi tuổi thơ’ và ‘lấp lánh đầy nhạc và thơ.’ Trong trí óc tôi chợt thấy những cánh chim én nhỏ chao lượn như những đứa trẻ nô đùa hồn nhiên trong thơ ấu của chúng tôi. Thơ và nhạc là hai loại hình nghệ thuật tương liên, giàu giai điệu và hình ảnh bậc nhất,” chị chia sẻ.

Mặc dù mất nhiều thời gian, công sức và cả tiền bạc (nhóm nghệ sỹ tự bỏ tiền túi để làm), nhưng bù lại, những lời khen ngợi của khán giả và hứng thú của các bạn thiếu nhi là động lực rất lớn cho nhóm thực hiện.

Lan tỏa giá trị âm nhạc

Để lan tỏa các bài hát này, nghệ sỹ Nguyệt Ca và các cộng sự dùng các nền tảng số phổ biến như Facebook, YouTube, đồng thời biểu diễn ở các buổi hội thảo giáo dục, văn nghệ trường học.

Nhiều người lớn khi nghe cũng thêm yêu những ca khúc mang bao kỷ niệm tuổi thơ tươi đẹp. Rộng hơn, dự án còn muốn hướng đến cộng đồng người nước ngoài yêu âm nhạc và văn hóa Việt, để họ hiểu hơn về giai điệu và ca từ rất đẹp của nhạc thiếu nhi Việt Nam. Những người Việt đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài, người có vợ/chồng ngoại quốc, sẽ có một nguồn bài hát thiếu nhi vừa có tiếng Anh vừa có tiếng Việt để dạy cho con mình, góp phần làm cho kết nối của các con với quê hương, nguồn cội thêm chặt chẽ và ý nghĩa.

Hiện tại, dự án đã có tám ca khúc được dịch xong và sẽ lần lượt thu âm, phát hành. Các ca khúc mở màn là “Cánh én tuổi thơ” (Phạm Tuyên), “Cho con” (Phạm Trọng Cầu) và “Chỉ có một trên đời” (Trương Quang Lục) đều đã được chia sẻ mạnh mẽ và nhận những phản hồi tích cực.

“Trái đất này là của chúng mình,” một ca khúc khác của nhạc sỹ Trương Quang Lục, vừa được ra mắt để kỷ niệm Ngày Môi trường thế giới (5/6).

Trong năm nay, nhóm nghệ sỹ sẽ tiếp tục thu âm bản song ngữ của các ca khúc "Tuổi đời mênh mông," "Chị ong nâu và em bé," "Đi học," "Chiếc đèn ông sao," "Bụi phấn," “Em là hoa hồng nhỏ” và "Ngày Tết quê em."

“Một cánh én nhỏ chẳng làm nên mùa xuân,” dự án ca khúc thiếu nhi song ngữ đang nỗ lực góp một “cánh én” để cùng với nhiều dự án khác làm phong phú, sôi động thêm nền âm nhạc thiếu nhi đương đại. Những người thực hiện đều rất mong càng ngày càng có thêm nhiều người quan tâm, tham gia bằng nhiều cách, như gửi các bản dịch hoặc biểu diễn lại theo cách của mình, để những bài ca đi cùng năm tháng dành cho thiếu nhi sẽ tiếp tục được thế hệ hôm nay yêu thích và hát lên./.

Minh Thu (Vietnam+)