Chuyện về người lính 30 năm theo nghề làm nước mắm truyền thống
Người lính mà tôi muốn nhắc đến trong bài viết này là anh Nguyễn Hoài Sơn - Giám đốc doanh nghiệp Nước mắm Châu Sơn (Khánh Hòa). Ngay từ lần gặp đầu tiên, cách đây 10 năm, anh đã cho tôi cảm nhận về một nhân cách cao quý.
Châu Sơn - Nước mắm mang tên 2 người lính
Trong câu chuyện tò mò về tên doanh nghiệp "Nước mắm Châu Sơn" anh Nguyễn Hoài Sơn chia sẻ: "Cách đây 50 năm, tôi cùng anh em trang lứa (lớp 9-10A, Trường cấp 3 Lục Nam, Hà Bắc) lên đường ra trận. Nhiều bạn trong số ấy đã mãi mãi nằm lại Nghĩa trang mặt trận - nơi cuộc chiến khốc liệt đi qua. Chỉ riêng mái trường bình dị của tôi đã có đến 44 liệt sỹ… Tôi thấy mình thật may mắn khi lành lặn trở về quê mẹ Khánh Hòa… Và khi bắt tay vào nghề mắm, tôi ghép tên người em liệt sỹ (tên Châu) gắn với tên mình thành Châu Sơn. Hành trang vào nghề mắm của tôi là hành trang của một người lính. Tôi đã trăn trở thật nhiều với tâm nguyện sản xuất, kinh doanh trên tinh thần bảo tồn giá trị món ăn quốc túy trong mỗi bữa cơm của người Việt".
Theo tâm sự của anh, cuộc chiến nào cũng khốc liệt. Nếu với cuộc chiến ngày xưa, anh luôn phải chắc tay súng, sẵn sàng đối mặt với kẻ thù và có thể hy sinh bất cứ lúc nào; thì với cuộc chiến ngày nay trên thương trường cũng không kém phần quyết liệt.
Học nghề, nếm trải gian truân trong nghề với những mẻ mắm hư chưa đủ, anh và người thân trong gia đình còn nếm trải những lúc chạy ngược, chạy xuôi xoay tiền thu mua nguyên liệu cá cơm lúc vào mùa… Được mùa cá, nên mùa mắm, anh lại chạy lo đầu ra, mở rộng thị trường, thị phần giữa hàng trăm thương hiệu nước mắm khác nhau. Và trong cuộc chiến này, người lính gạo cội luôn trăn trở về việc xây dựng thương hiệu của một làng nghề, anh tâm sự: "Dù được xem là nghề truyền thống, có trên 100 hộ gia đình làm nghề sinh sống qua nhiều đời, nhưng nghề làm nước mắm ở Nha Trang thật sự chưa được xem trọng. Đặc biệt, nước mắm nhỉ cá cơm biển Khánh Hòa từ nhiều năm qua được xem là đặc sản ngon nổi tiếng của Việt Nam, thế nhưng, đến nay nhà nước vẫn chưa có quy hoạch làng nghề, hay tạo điều kiện đầu tư xây dựng thương hiệu tập thể" …
Gần đây, nước mắm Châu Sơn cũng như các cơ sở sản xuất, kinh doanh nước mắm truyền thống ở Nha Trang nói riêng và cả nước nói chung, đã và đang phải đối mặt với cuộc cạnh tranh không lành mạnh - đó là sự ra đời của dòng nước chấm công nghiệp, với âm mưu loại bỏ nước mắm truyền thống…
Người truyền lửa
Buồn lòng, nhưng không nản chí, anh Mắm (tên gọi thân mật bạn bè dành cho anh Hoài Sơn), không chỉ vẫn tiếp tục duy trì, phát triển sản xuất, mà còn tham gia nhiều chương trình chia sẻ kinh nghiệm nghề mắm cho giới trẻ là sinh viên các trường Đại học tại Nha Trang. Cơ sở sản xuất nước mắm Châu Sơn cũng sẵn lòng mở cửa đón tiếp các đoàn sinh viên đến tham quan, thực tập. Anh vui vẻ nói: "Mắm Châu Sơn luôn chào đón những ai yêu thích hương vị của nước mắm truyền thống, nước mắm được làm từ cá cơm, thơm, sạch, đậm đà, an toàn, chuẩn vị mắm truyền thống quê nhà Nha Trang"…
Giám đốc Nguyễn Hoài Sơn - Người nặng lòng bảo tồn giá trị của nghề làm mắm truyền thống
Chính vì vậy, dù đã bước sang tuổi thất tuần, nhưng nhiệt huyết của người lính trong anh Mắm đã mang lại cho nhiều người, đặc biệt là giới trẻ động lực tiếp sức lạ thường. Trong các chương trình giao lưu anh đều say sưa chia sẻ với các thế hệ sinh viên, người tiêu dùng về những yếu tố quan trọng để phân biệt nước mắm truyền thống với nước chấm công nghiệp, về tiêu chuẩn độ đạm trong mỗi loại nước mắm… về niềm tự hào với món đặc sản nước mắm truyền thống trong mỗi bữa ăn của người Việt Nam và cả tình yêu nghề, gắn liền với tình yêu quê hương đất nước. Anh nói: "Nghề mắm gắn liền với nghề biển. Khi bạn thuyền ra khơi mang theo niềm hy vọng và khi bạn thuyền trở về với vụ mùa bội thu đã cho tôi cảm xúc hạnh phúc lan tỏa rất đặc biệt" …
Với người lính Hoài Sơn và doanh nhân được gọi tên anh Mắm, niềm say mê, tự hào kể về nghề làm nước mắm truyền thống của quê mình chưa bao giờ là nhàm chán… Có lẽ cũng chính bởi vậy nên Mắm Châu Sơn đã đồng hành cùng hàng chục thương hiệu nước mắm tại Nha Trang như 584 Nha Trang, Chín Tuy, Trường Huệ, Hương Lan, Ngọc Trang, Ngọc Hà…, và đã chiếm được chỗ đứng ổn định trong lòng người tiêu dùng.
Giám đốc doanh nghiệp nước mắm Châu Sơn cũng cho biết, từ lâu nhiều tiểu thương Hàn Quốc đã đến Nha Trang tìm hiểu nước mắm truyền thống của Việt Nam làm nguyên liệu cho món kim chi truyền thống. Nước mắm truyền thống Nha Trang nói riêng và của Việt Nam nói chung đã khẳng định được từ giá trị sử dụng đến giá trị văn hóa.
