Chuyện về Trung tâm tư vấn pháp luật miễn phí và Phó Chánh Tòa hình sự
Trung tâm tư vấn pháp luật cho người chưa thành niên (thuộc HLG Việt Nam) là nơi hội tụ nhiều cán bộ từng làm việc tại các cơ quan pháp luật đã nghỉ hưu đem kiến thức của mình giúp đỡ người dân, đặc biệt là người chưa thành niên.
Nhiều người biết đến Trung tâm tư vấn pháp luật cho người chưa thành niên (thuộc HLG Việt Nam) là nơi hội tụ nhiều cán bộ từng làm việc tại các cơ quan pháp luật đã nghỉ hưu đem kiến thức của mình giúp đỡ người dân, đặc biệt là người chưa thành niên. Nhưng ít ai biết lãnh đạo trung tâm là là một cán bộ từng có nhiều đóng góp cho sự nghiệp Tòa án, đó là bà Đặng Thị Thanh, nguyên Phó Chánh Tòa hình sự, TANDTC.
Trung tâm tư vấn pháp luật miễn phí
Trung tâm tư vấn pháp luật cho người chưa thành niên (nay đổi tên là Trung tâm tư vấn pháp luật cộng đồng và trợ giúp pháp lý cho người chưa thành niên) được thành lập theo Quyết định 169/QĐ-HLGVN ngày 10/10/2013 của Hội Luật gia (HLG) Việt Nam, đến nay có 14 cán bộ, trong đó có 7 Luật sư, 6 tư vấn viên; ngoài ra còn có sự tham gia của 9 cộng tác viên là các Luật sư, HTND. Từ năm 2016 đến 2019 Trung tâm thành lập thêm 03 chi nhánh tại tỉnh Quảng Bình, Yên Bái và Tuyên Quang. Hầu hết các cán bộ trung tâm và chi nhánh đều là người đã trải qua công tác pháp luật hoặc giữ các cương vị lãnh đạo các cơ quan như: TANDTC, VKSNDTC, Bộ Công an, Bộ Tư pháp,… nên có nhiều kinh nghiệm trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến lĩnh vực này. Ngoài nhiệm vụ chính là tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý miễn phí cho người chưa thành niên vi phạm pháp luật và trẻ em là nạn nhân của các loại tội phạm, Trung tâm còn tham gia nhiều các hoạt động, các hội thảo khác do các bộ ngành liên quan và HLG Việt Nam tổ chức.
Nguyên Phó Chánh Tòa hình sự TANDTC Đặng Thị Thanh
Để góp phần bảo vệ trẻ em và hạn chế tội phạm chưa thành niên, nhất là nạn xâm hại tình dục, bạo hành trẻ em, Trung tâm đã phối hợp với HLG, Hội Liên hiệp phụ nữ, Tòa án tỉnh và các cơ quan địa phương tổ chức tuyên truyền, tư vấn pháp luật miễn phí tại nhiều địa phương cho hàng ngàn trường hợp phụ nữ và trẻ em về những vấn đề liên quan đến việc bảo vệ quyền lợi cho họ đặc biệt kỹ năng phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em và bảo vệ chứng cứ. Hoạt động của Trung tâm được trải dài, rộng khắp các xã vùng cao với các chuyên đề “Tuyên truyền và tư vấn pháp luật tại cơ sở, đồng hành cùng phụ nữ biên cương” tới phụ nữ, thanh thiếu niên vùng sâu,vùng xa thuộc các huyện của tỉnh Thanh Hóa, Bắc Giang, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang...
Trung tâm cũng rất quan tâm đến các đối tượng yếu thế, trẻ em vi phạm pháp luật và tư vấn thành công nhiều nơi; điển hình như tuyên truyền, tư vấn cho học sinh và giáo viên Trường khiếm thị Nguyễn Đình Chiểu, Thành phố Hồ Chí Minh về kỹ năng phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em; thông qua tư vấn phát hiện nhiều trường hợp trẻ khiếm thị bị xâm hại tình dục rất nghiêm trọng và đã kiến nghị với nhà trường, gia đình có biện pháp bảo vệ các em. Hay việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho các học viên Trường Giáo dưỡng số 2, Bộ Công an về chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội, nhằm giúp họ cải tạo tốt nhanh chóng trở về với cộng đồng… đạt hiệu quả rất cao.
Bên cạnh các hoạt động chuyên môn, với sự ủng hộ của các thành viên, các nhà tài trợ, Trung tâm còn tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện thông qua nhằm giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, bệnh hiểm nghèo. Ngày 20/10/2015, Trung tâm đã thành lập Câu lạc bộ “Nhân Ái" (tên gọi là Nhân ái Tâm Thanh) với mục đích hoạt động từ thiện nhân đạo để chia sẻ yêu thương tới những trẻ em bất hạnh, góp phần giảm đi phần nào khó khăn trong cuộc sống.
Từ khi thành lập đến nay, Trung tâm và Câu lạc bộ định kỳ thường xuyên hàng tháng tổ chức phát cơm miến phí tại Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viên K Tân Triều (mỗi tháng 100 suất cơm), từ năm 2016 đến nay Câu lạc bộ nhận hỗ trợ và chăm sóc 2 cháu trong chương trình “Cặp lá yêu thương”, tổ chức tặng quà nhân dịp Tết thiếu nhi và Giáng sinh tại 2 bệnh viện và Trung tâm nuôi dưỡng trẻ mồ côi Hà Cầu, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội với tổng số tiền ủng hộ trên 400 triệu. Đặc biệt, tháng 3/2020 hưởng ứng kêu gọi của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam về phòng chống Covid-19, các thành viên câu lạc bộ đã ủng hộ Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện K Tân Triều 2.000 khẩu trang trị giá 14.000.000 đồng…
Các cán bộ của Trung tâm- nơi quy tụ những cán bộ các cơ quan tư pháp đã nghỉ hưu tham gia hoạt động tư vấn pháp luật miễn phí.
Với thành tích đạt được nhất là từ 2015 đến nay,Trung tâm đã được HLG Việt Nam đánh giá cao về hoạt động, năm 2018, 2019 tặng Bằng khen về thành tích suất sắc trong hoạt động của Hội. Năm 2020 Trung tâm được bầu chọn là điển hình tiên tiến HLG Việt Nam giai đoạn 2015-2020. Để đạt được thành tích trên, ngoài sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo Hội còn có sự thống nhất cao giữa lãnh đạo Trung tâm, Chi ủy Chi bộ trong việc lãnh đạo hoạt động của đơn vị; đặc biệt có sự đoàn kết thống nhất cao trong nội bộ, cán bộ đảng viên của Trung tâm; luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ được giao.
Và nữ Thẩm phán say mê công việc
Để có được một Trung tâm tư vấn pháp luật hoạt động mạnh mẽ như vậy nhờ có tập thể cán bộ hết mình vì công việc trong đó có đóng của bà Đặng Thị Thanh, nguyên Thẩm phán, Phó Chánh Tòa hình sự TANDTC cao đã nghỉ hưu. Trưởng thành từ quân đội (Đoàn 559) và sau đó hơn 30 năm công tác trong ngành Tòa án, với nỗ lực phấn đấu bà đã từng được bổ nhiệm giữ chức vụ Chánh án TAND tỉnh Thanh Hóa, rồi Phó Chánh Tòa hình sự TANDTC. Tháng 12/2009 bà Thanh nghỉ hưu theo chế độ nhà nước. Với nhiều đóng góp cho sự nghiệp Tòa án, bà đã được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Huân chương Lao động hạng Nhì, và năm 2020 bà vinh dự được tặng Huy hiệu 45 năm tuổi đảng.
Khi còn giữ chức vụ Phó Chánh án TAND tỉnh Thanh Hóa, bà được cố Chánh án TANDTC Phạm Hưng đánh giá cao trong xét xử nhiều vụ án lớn, trọng điểm. Quá trình công tác, tham gia xét xử nhiều loại án với nhiều đối tượng khác nhau, nhưng có lẽ với bà, những vụ án mà bị cáo là người chưa thành niên phạm tội, bị hại là trẻ em… đã khiến bà nhiều day dứt. Bà tâm sự: “đằng sau mỗi vụ án, mỗi phiên tòa là những mảnh đời, những đứa trẻ bất hạnh, những người phải giam mình sau song sắt khi còn đang ở độ tuổi trẻ nhất của cuộc đời. Nhưng có lẽ ám ảnh nhất vẫn là sự đau khổ của những bậc làm cha làm mẹ khi có con phạm tội phải chịu hình phạt tù; là sự ám ảnh suốt cuộc đời của những người bị xâm hại tình dục, là sự bất hạnh của những đứa trẻ sau những phiên tòa mà cha mẹ ly hôn…”.
Thực tại đó đã khiến Thẩm phán Đặng Thị Thanh nhiều trăn trở, đặt ra mục tiêu cho mình khi xét xử các vụ án để làm sao đó để thật công tâm, đúng pháp luật và đảm bảo tính nhân văn. Mười năm ở cương vị Phó Chánh Tòa hình sự TANDTC thực hiện nhiệm vụ giám đốc thẩm các vụ án hình sự (xem xét lại các bản án có khiếu nại oan, sai), ngoài việc đóng góp tích cực trong công tác chuyên môn, bà Đặng Thị Thanh cũng đã có nhiều kiến nghị đối với một số vụ án có dấu hiệu bị oan (như vụ Hàn Đức Long – bị tử hình về hai tội giết người, hiếp dâm tại tỉnh Bắc Giang) nay đã được minh oan…
Hiện nay với cương vị Giám đốc Trung tâm, bà luôn tâm niệm một điều, làm thế nào để bảo vệ được trẻ em - đối tượng dễ bị xâm hại đặc biệt xâm hại tình dục, bạo hành đang ngày càng gia tăng. Đây cũng là tâm nguyện của bà cũng như các thành viên, cộng tác viên Trung tâm tư vấn pháp luật cộng đồng và trợ giúp pháp lý cho người chưa thành niên – Hội Luật gia Việt Nam, nhất là các chị em đã từng là những người mẹ, người bà và là những người phụ nữ đã từng trải qua năm tháng hoạt động ở các cơ quan pháp luật các cơ quan tư pháp nay đã nghỉ hưu vẫn say mê với sự nghiệp “Tất cả vì sự bình đẳng và phát triển của trẻ em”.
