Cơ chế 'mở', linh hoạt: Trợ lực xúc tiến tiêu thụ hàng Việt

Bước chuyển mình cả về quy mô lẫn chiều sâu

Năm 2025 được xem là năm “bắt nhịp tăng tốc” của nền kinh tế Việt Nam, với hàng loạt chính sách quan trọng được ban hành nhằm thúc đẩy phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng và gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Trong bối cảnh thế giới chuyển mình mạnh mẽ với xu hướng thương mại hóa toàn cầu, các chính sách xúc tiến thương mại mới của Việt Nam, đặc biệt từ Bộ Công Thương, đang tạo xung lực mạnh mẽ để “tiếp sức” cho hàng Việt, giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và nắm bắt cơ hội.

Tọa đàm “Tạo xung lực "tiếp sức" hàng Việt: Đột phá từ chính sách” do Báo Công Thương tổ chức chiều 24/6

Nổi bật trong năm 2025 là Quyết định 4057/QĐ-BCT, được Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt ngày 31/12/2024, về Chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại năm 2025. Với 118 đề án được phê duyệt, chương trình này đánh dấu bước chuyển mình cả về quy mô lẫn chiều sâu.

Nhấn mạnh tầm quan trọng và hiệu quả từ Quyết định 4057 tại tọa đàm “Tạo xung lực "tiếp sức" hàng Việt: Đột phá từ chính sách” do Báo Công Thương tổ chức chiều 24/6, ông Bùi Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) - nhấn mạnh, Quyết định 4057 cùng với Quyết định 1649/QĐ-BCT ngày 6/6/2025 điều chỉnh nội dung chương trình đã thể hiện sự chủ động trong việc hỗ trợ doanh nghiệp. So với các năm trước, chương trình năm nay có 3 điểm mới mang tính đột phá:

Thứ nhất, chương trình lần đầu tiên lồng ghép sâu sắc các yếu tố chuyển đổi số, thương mại điện tử xuyên biên giới và kinh tế xanh vào các đề án xúc tiến thương mại. Đây là bước đi phù hợp với xu hướng toàn cầu của thị trường quốc tế, giúp doanh nghiệp đổi mới phương thức kinh doanh và sản xuất.

Thứ hai, chương trình chú trọng phát triển thị trường nội địa, gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Các đề án không chỉ tập trung vào xúc tiến xuất khẩu mà còn hướng tới khai thác sức mua của gần 200 triệu dân, đồng thời khuyến khích tiêu dùng xanh và bền vững.

Ông Bùi Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương)

Chương trình mở rộng hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ sản xuất vùng sâu, vùng xa. Các hoạt động đào tạo, tư vấn xây dựng thương hiệu, phát triển sản phẩm OCOP và chứng nhận chất lượng được đẩy mạnh, giúp các doanh nghiệp này tham gia hiệu quả hơn vào thị trường trong và ngoài nước.

"Bên cạnh đó, Chỉ thị 08/CT-BCT ngày 4/4/2025 và Nghị quyết 154/NQ-CP ngày 31/5/2025 của Chính phủ cũng đặt ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên, với trọng tâm là thúc đẩy tiêu dùng nội địa, đa dạng hóa thị trường và phát triển sản phẩm xanh. Những chính sách này không chỉ định hướng rõ ràng mà còn tạo khung pháp lý thuận lợi để doanh nghiệp phát triển bền vững" - ông Hưng nói.

Đánh giá về các cơ chế, chính sách trong hoạt động xúc tiến thương mại hiện nay tại tọa đàm, TS. Nguyễn Minh Phong cho hay, xúc tiến thương mại là cầu nối quan trọng giúp doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội kinh doanh, quảng bá sản phẩm và thương hiệu. Các chính sách đã góp phần hoàn thiện khung pháp lý, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia thị trường trong và ngoài nước.

Theo TS. Phong, từ các chính sách trên đã phát huy vai trò định hướng, hỗ trợ doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu. Năm 2024, hoạt động xúc tiến thương mại đã đạt nhiều kết quả tích cực, với gần 6.000 lượt doanh nghiệp được hỗ trợ, tổng giá trị hợp đồng ký kết tại các sự kiện thương mại quốc tế đạt gần 100 triệu USD, và doanh số bán hàng tại các hội chợ cấp vùng đạt hàng trăm tỷ đồng. Đặc biệt, 359 sản phẩm của 190 doanh nghiệp được công nhận đạt Thương hiệu Quốc gia, tăng 10,5% so với kỳ xét chọn trước.

"Những kết quả này phản ánh hiệu quả của các chính sách xúc tiến thương mại trong việc mở rộng thị trường xuất khẩu, từ 15 nước năm 2000 lên gần 200 nước và vùng lãnh thổ vào năm 2021. Việt Nam cũng đã duy trì vị trí trong nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế từ năm 2021, với kim ngạch xuất nhập khẩu tăng trưởng liên tục" - ông Phong nói.

Liên kết đồng bộ từ trung ương đến địa phương

Với loạt cơ chế linh hoạt đã tạo đà và mang lại hiệu quả thiết thực đối với hoạt động xúc tiến hàng Việt mở rộng thị trường trong và ngoài nước dù tiềm năng còn rất lớn. Thực tế cho thấy, doanh nghiệp Việt, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ sản xuất kinh doanh vẫn đối mặt với không ít rào cản về năng lực, kỹ thuật, kết nối, tiêu chuẩn thị trường và đặc biệt là kinh nghiệm để thích ứng thương mại điện tử xuyên biên giới.

Để chính sách xúc tiến thương mại hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức một cách thiết thực hơn, TS. Nguyễn Minh Phong đã đề xuất một số giải pháp: Một là, cần tăng cường phối hợp xúc tiến cả xuất khẩu và nhập khẩu, khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) để đa dạng hóa thị trường và chuỗi cung ứng. Điều này giúp củng cố thị phần tại các thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Trung Quốc, đồng thời mở rộng sang các thị trường mới như Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh.

TS. Nguyễn Minh Phong

Hai là, cần đẩy mạnh tư vấn và cung cấp thông tin cập nhật về thị trường, chính sách thương mại, tiêu chuẩn và thị hiếu tiêu dùng. Điều này giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc đáp ứng yêu cầu của thị trường quốc tế.

Ba là, cần nâng cao năng lực xúc tiến thương mại thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và phát triển sản phẩm kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Các chương trình đào tạo về thương mại điện tử, marketing quốc tế và thiết kế sinh thái sẽ giúp doanh nghiệp tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Bốn là, cần xúc tiến đầu tư để hỗ trợ địa phương và doanh nghiệp tiếp nhận chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo, làm chủ các công nghệ tiên tiến, từ đó nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh.

Đặc biệt, để tận dụng lợi thế bứt tốc từ thương mại điện tử, đặc biệt cho các doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh cá thể, hướng tới “toàn dân bán hàng”, tại tọa đàm, ông Đỗ Hữu Hưng – CEO của ACCESSTRADE Vietnam - đề xuất. Thứ nhất, cần xây dựng các trung tâm đào tạo “cầm tay chỉ việc” ngay tại địa phương, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa. Các sàn lớn như Shopee, Tiktok Shop, Lazada nên có trách nhiệm xã hội - phối hợp cùng Nhà nước tổ chức tập huấn thường xuyên.

Thứ hai, cần hình thành quỹ đầu tư riêng cho các sản phẩm nông nghiệp, thủ công mỹ nghệ và OCOP, vì hiện các quỹ startup chủ yếu rót vốn vào công nghệ. Trong khi đó, người tiêu dùng quốc tế lại quan tâm nhiều hơn đến các sản phẩm tự nhiên, thảo dược, mang tính bản địa – vốn là thế mạnh của Việt Nam.

Thứ ba, cần phát triển gian hàng thương mại điện tử quốc gia của Việt Nam trên các nền tảng toàn cầu như Amazon, Taobao, Tmall. Việc xúc tiến không nên chỉ là chiến dịch ngắn hạn, mà cần vận hành như một hệ thống lâu dài. Nếu chúng ta không hiện diện trong lõi của các thị trường lớn, thì hàng Việt mãi chỉ dừng ở vùng biên, dễ bị thương nhân nước ngoài gắn nhãn khác và ăn chênh lệch giá trị.

"Nếu chúng ta có chiến lược đúng, chính sách đủ mạnh và sự phối hợp đồng bộ giữa nhà nước - doanh nghiệp - nền tảng số - người dân, tôi tin rằng, hàng nghìn làng nghề và vùng sản xuất khắp Việt Nam sẽ có thể “ra biển lớn” bằng chính đôi tay và chiếc điện thoại của mình" - ông Đỗ Hữu Hưng nói.

Ông Đỗ Hữu Hưng – CEO của ACCESSTRADE Vietnam

Và để các chính sách xúc tiến thương mại đi vào cuộc sống, sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương là yếu tố then chốt. Theo đó, Cục Xúc tiến thương mại đã triển khai nhiều giải pháp để tăng cường kết nối với các Sở Công Thương và cộng đồng doanh nghiệp.

Cụ thể, ông Bùi Quang Hưng chỉ ra, xúc tiến thương mại thường xuyên trao đổi thông tin với địa phương qua văn bản hướng dẫn, hội nghị tập huấn và tọa đàm chuyên đề, giúp các Sở Công Thương nắm bắt xu hướng thị trường và định hướng hỗ trợ phù hợp. Trong quá trình thẩm định đề án, Cục yêu cầu các địa phương bám sát nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp, lấy doanh nghiệp làm trung tâm.

Đồng thời, Cục tăng cường kết nối địa phương với hệ thống thương vụ Việt Nam tại nước ngoài và các tổ chức xúc tiến thương mại quốc tế, tạo điều kiện để doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu.

Ngoài ra, Cục chú trọng nâng cao năng lực cho đội ngũ xúc tiến thương mại địa phương thông qua các chương trình đào tạo về chuyển đổi số, thương mại điện tử và phát triển thương hiệu.

Trong giai đoạn tới, Cục sẽ xây dựng cơ chế phối hợp linh hoạt, khuyến khích địa phương đề xuất các mô hình xúc tiến thương mại sáng tạo, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền để tăng tính chủ động và hiệu quả.

Các chính sách xúc tiến thương mại năm 2025, đặc biệt là Quyết định 4057/QĐ-BCT, Chỉ thị 08/CT-BCT và Nghị quyết 154/NQ-CP, đang tạo xung lực mạnh mẽ để “tiếp sức” cho hàng Việt, giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và nắm bắt cơ hội trên thị trường trong và ngoài nước. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương, cùng sự tham gia chủ động của doanh nghiệp, các chính sách này được kỳ vọng sẽ mang lại giá trị gia tăng cao, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững và đưa thương hiệu Việt vươn xa trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Trong thời gian tới, trên cơ sở thực hiện các mục tiêu của Đề án 1968/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến thương mại giai đoạn 2021–2030”, Cục Xúc tiến thương mại sẽ tập trung vào các định hướng ưu tiên như hoàn thiện, mở rộng và tích hợp các nền tảng xúc tiến thương mại số hiện có, bảo đảm khả năng kết nối liên thông dữ liệu, phục vụ hiệu quả ba chức năng cốt lõi: Quảng bá thương hiệu, kết nối giao thương và cung cấp thông tin thị trường, xu hướng tiêu dùng. Ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ sản xuất, thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng số, hỗ trợ tiếp cận nền tảng trực tuyến và thương mại điện tử xuyên biên giới, phù hợp với năng lực, ngành hàng và vùng miền cụ thể.

Đỗ Nga