'Có đất nước nào trong thiên tai mà người dân thương nhau đến vậy'

Nhận được 5 câu hỏi, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam dành hơn 20 phút trả lời các đại biểu Quốc hội ngay đầu phiên chất vấn - trả lời chất vấn chiều 9/11.

Phải thật sự chú trọng đạo đức, văn hóa

Trả lời chất vấn về đạo đức xã hội, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhìn nhận đây là vấn đề lớn và không ai có thể nói tất cả hành vi của mình đều là chuẩn mực.

“Thực trạng đạo đức xã hội và ứng xử xuống cấp là có thật. Nhiều tài liệu đánh giá xuống cấp đáng báo động ở một số mặt, thể hiện rõ ở các hành vi phạm tội, các hành vi gian dối, không trung thực, bị đồng tiền chi phối”, Phó thủ tướng nhận định.

Song theo ông, phải nhìn nhận vấn đề ở hai mặt. Trong đó, câu chuyện hình thành văn hóa, đạo đức xã hội là dài hơi. Phó thủ tướng cho rằng xuống cấp đạo đức xã hội bắt đầu từ khi đổi mới sang cơ chế thị trường. Dù vậy, vẫn có những điểm nổi bật về đạo đức xã hội, con người Việt Nam được thế giới ghi nhận.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam trả lời chất vấn các đại biểu Quốc hội. Ảnh: Quốc hội.

Thứ nhất, người Việt Nam có lòng yêu nước và tinh thần dân tộc, không dám nói hơn nhưng có thể khẳng định không kém quốc gia nào.

Hai là tình yêu thương đồng loại. “Có đất nước nào mà dịch bệnh, lũ lụt như vừa rồi người dân thương nhau, giúp đỡ nhau đến vậy”, Phó thủ tướng dẫn chứng.

Đặc điểm thứ ba là người dân Việt Nam luôn hòa ái, cởi mở, thân thiện. Nhờ vậy, đất nước ta mới là điểm đến hấp dẫn của du lịch.

Đặc điểm thứ tư là đức tính yêu lao động, chịu thương chịu khó. Theo Phó thủ tướng, nếu không có đức tính này thì không thể thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển như hôm nay.

Năm là tinh thần vươn lên và đức hiếu học được nhân dân Việt Nam thể hiện rất rõ.

“Như vậy để thấy các hiện tượng xuống cấp là đáng báo động, nhưng không phải vì thế mà nhìn nhận đạo đức xã hội và con người Việt Nam một cách thiếu công bằng”, Phó thủ tướng chia sẻ.

Phân tích về nguyên nhân, nhiều ý kiến nhận định nguyên nhân khách quan là mặt trái của kinh tế thị trường, mạng xã hội, còn nguyên nhân chủ quan là yếu kém của văn hóa, giáo dục.

Nhưng Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ thêm 3 nguyên nhân. Sâu xa là trong mỗi con người sự đấu tranh giữa cái tốt và cái xấu, chưa có khi nào cái tốt hoặc cái xấu thắng tuyệt đối.

Hai là cả thế giới khi suy yếu về đạo đức trong từng thời kỳ thì không chỉ do bất cập về giáo dục, văn hóa mà là bất cập của cả hệ thống.

Ba là mọi người công nhận kinh tế thị trường có mặt trái, nhưng mặt trái không bao giờ bằng mặt tốt nên phải đẩy mạnh mặt tốt.

Giải pháp đã có nhiều, song Phó thủ tướng cho rằng muốn góp phần cho cái tốt nhiều lên thì phải làm cho toàn dân hiểu rõ cái gì tốt, cái gì xấu.

“Có những thứ tưởng dễ nhưng không phải. Ví dụ ăn cắp ai cũng biết là xấu, nhưng ăn cắp thời gian thì không mấy ai nghĩ đó là ăn cắp”, Phó thủ tướng dẫn chứng.

Phó thủ tướng cũng lưu ý phải kết hợp giữa giáo dục, tuyên truyền, vận động các phong trào với việc phát hiện và xử lý nghiêm minh. Bên cạnh đó, phải nêu gương từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài, “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”.

Đặc biệt, Phó thủ tướng lưu ý chúng ta phải thật sự chú trọng các vấn đề xã hội, trong đó có đạo đức và văn hóa.

“Đây là nhược điểm phổ biến của hầu hết quốc gia đang phát triển, khi bị sức ép từ tăng trưởng kinh tế thì người ta coi văn hóa, đạo đức là vấn đề chưa làm ra tiền trong ngắn hạn, chưa cháy nhà chết người nên chưa thực sự quan tâm”, Phó thủ tướng phân tích.

Mức chi trả BHYT của Việt Nam chỉ bằng 1/4 Thái Lan

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) phản ánh bệnh nhân chữa bằng BHXH nhưng vẫn phải ra hiệu thuốc mua thuốc do bác sĩ điều trị kê, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nêu nguyên nhân trước hết do chính sách thanh toán của BHYT còn những điểm chưa phù hợp.

“Chúng ta khám chữa bệnh bằng BHYT, mệnh giá mức trung bình có tăng lên nhưng đến nay mới được khoảng 1,1 triệu đồng/người/năm, chưa bằng 1/3 của Philippines và chưa bằng 1/4 Thái Lan. Giá thuốc của Việt Nam cũng chỉ rẻ hơn khoảng 10-15% các nước ASEAN”, ông Đam cho biết.

Các đại biểu Quốc hội tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: Quốc hội.

Vì vậy, BHXH không thể thanh toán hết các loại thuốc mà chỉ thanh toán với những dạng thông thường, còn những loại thuốc biệt dược thì người bệnh phải bỏ tiền túi.

Theo Phó thủ tướng, hàng năm Việt Nam có 120.000 tỷ tiền thuốc thì bảo hiểm thanh toán khoảng 36-37% - là mức cao so với một số nước. Ông cho rằng cần duy trì và tăng tỷ lệ BHYT.

Nguyên nhân thứ hai, Phó thủ tướng cho biết có nhiều bệnh nhân phản ánh có tiêu cực, móc nối giữa bác sĩ điều trị và trình dược viên ở công ty thuốc và nhà thuốc, kê đơn cao để ăn hoa hồng.

“Việc này trong ngành y tế nhiều năm chúng tôi chỉ đạo rất quyết liệt, có hiện tượng đó nhưng không phải tất cả”, ông Đam nhấn mạnh.

Để khắc phục, ông cho rằng phải minh bạch thông tin. Theo đó, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế đẩy mạnh tin học hóa, tập trung đẩy nhanh tiến độ cung cấp dịch vụ công, nền tảng khám chữa bệnh từ xa. Tới đây sẽ kết nối toàn bộ hệ thống quản lý của các cơ sở y tế và nhà thuốc, làm hóa đơn điện tử, bệnh án điện tử để kiểm soát tốt việc này.

Hoài Thu