Có gì bên trong những chiếc tàu ngầm vượt đại dương?

Những chiếc quan tài chạy bằng chân vịt

Những người thủy thủ suy nghĩ gì khi bắt đầu một chuyến đi mà họ chắc hẳn đã lo sợ mình sẽ không sống sót? Họ đã tạm biệt những người thân yêu như thế nào trước khi lên đường? Điều gì đã thúc đẩy họ chấp nhận một nhiệm vụ như vậy? Câu trả lời cho những câu hỏi đó, cũng như danh tính của các thủy thủ, vẫn là một bí ẩn đối với cảnh sát Brazil.

Lực lượng Bảo vệ bờ biển Mỹ chặn một tàu ngầm buôn lậu cocaine ở phía đông Thái Bình Dương vào năm 2019.

Điều mà các nhà điều tra chắc chắn là mục đích của con tàu: một "tàu ngầm ma túy" giống như ngục tối mà họ nói rằng chỉ còn vài ngày nữa là bắt đầu một cuộc hành trình địa ngục kéo dài ba tuần xuyên Đại Tây Dương, chở theo hàng trăm triệu euro cocaine đến châu Âu.

"Các ông có thể trả cho tôi bao nhiêu tiền tùy thích và tôi thú thật là tôi sẽ không tham gia... một chuyến đi điên rồ như vậy", Fernando Casarin, cảnh sát trưởng liên bang cho biết. Casarin, người chịu trách nhiệm quản lý bang Pará rộng lớn, nơi chiếc tàu ngầm được tìm thấy vào tháng 5/2025 tại một xưởng đóng tàu bí mật trên đảo Marajó, cho biết thêm: "Bạn tự hỏi liệu những thủy thủ này có phải là vấn đề về lòng dũng cảm lớn lao hay là hoàn toàn không nhận thức được những gì họ đang làm?".

Các trùm ma túy Colombia lần đầu tiên sử dụng tàu ngầm - thực chất là những chiếc tàu bán ngầm tự chế di chuyển ngay dưới mặt nước, chỉ có buồng lái nhô ra - để buôn lậu cocaine qua vùng Caribe tới Mexico và Mỹ vào những năm 1980.

Gần đây, các trùm tội phạm đã trở nên tham vọng hơn nhiều, đặt hàng các sản phẩm làm từ sợi thủy tinh để vận chuyển những lô cocaine khổng lồ đến bờ biển Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha.

Ông Casarin cho biết lợi nhuận khổng lồ từ việc buôn bán cocaine đã giải thích tại sao tội phạm Nam Mỹ vẫn tiếp tục sử dụng tàu ngầm, bất chấp rủi ro.

Một kg cocaine có thể được mua với giá 1.000-2.000 USD tại biên giới Brazil với Colombia, quốc gia sản xuất cocaine hàng đầu thế giới. Tại châu Âu, nơi mức tiêu thụ đang tăng vọt, số lượng tương tự có thể được bán với giá khoảng 60.000 USD. Một tàu ngầm buôn lậu thành công 5 hoặc 6 tấn ma túy vào châu Âu có thể mang về cho chủ sở hữu 200-250 triệu USD. "Lợi nhuận thật khổng lồ", ông Casarin nói.

Javier Romero, một nhà báo Tây Ban Nha, một trong những “biên niên sử” hàng đầu về ngành công nghiệp tàu ngầm ma túy, nghi ngờ các trùm ma túy Nam Mỹ đã khai trương tuyến đường buôn bán dưới nước này vào cuối những năm 90 thế kỷ XX.

Nhưng cảnh sát chỉ xác nhận sự tồn tại của tuyến đường này vào năm 2019 khi chiếc tàu đầu tiên như vậy bị bắt giữ ngoài khơi bán đảo Iberia sau khi 3 người trên tàu trải qua cơn ác mộng kéo dài 27 ngày từ điểm xuất phát ở vùng Amazon của Brazil.

Romero, làm việc cho tờ báo La Voz de Galicia, tin rằng hiện tượng này đã gia tăng đáng kể trong những tháng gần đây, với "sự gia tăng hoạt động" vào mùa hè khi số lượng cảnh báo về tàu ngầm ma túy mà cảnh sát Tây Ban Nha nhận được tăng từ 1 cảnh báo 3 tháng một lần lên hơn 5 cảnh báo mỗi tháng.

Cảnh sát trục vớt tàu ngầm ma túy chìm ngoài khơi Cangas de Morrazo ở Galicia, Tây Ban Nha, vào tháng 11/2019.

Vào giữa tháng 9, cảnh sát Tây Ban Nha đã thu giữ 3.500kg cocaine được vận chuyển đến bờ biển Galicia và bắt giữ ba nghi phạm người Colombia - mặc dù tàu ngầm ma túy của họ không thấy đâu.

Ba tháng sau khi tàu ngầm ma túy của Brazil bị bắt ở Marajó, tờ Guardian đã được phép tiếp cận con tàu dài 19 mét. Ngay cả trên cạn, việc trèo vào phòng điều khiển chật chội của tàu qua một cửa sập nhỏ cũng là một trải nghiệm lạnh lẽo và ngột ngạt.

Hai giường tầng gỗ hẹp, nằm hai bên buồng lái, là nơi nghỉ ngơi duy nhất. Một tấm chắn gió bằng nhựa sẽ là cửa sổ duy nhất của các thủy thủ nhìn ra thế giới khi họ tiến về phía trước, vượt qua những con sóng hướng về châu Âu với tốc độ khoảng 16 km/h.

Osvaldo Scalezi, người điều hành bộ phận chống ma túy của cảnh sát liên bang, cho biết trong khi hầu hết mọi người đều cho rằng chết đuối là rủi ro lớn nhất khi di chuyển trên tàu ngầm ma túy, thì ông lại tin rằng đó là chết do ngạt thở. "Bạn có một động cơ rất mạnh bên trong... và ống xả được chế tạo rất thô sơ. Không có gì có thể ngăn chặn khí cháy rò rỉ vào tàu và khiến tất cả mọi người chết ngạt", ông Scalezi nói.

Trong mũi tàu bằng gỗ, nơi cất giữ ma túy, là tiện nghi duy nhất mà thủy thủ đoàn có thể tận hưởng trong suốt hành trình xuyên Đại Tây Dương dài 6.000 km. Một bồn chứa nước uống dung tích 700 lít, một tủ đông và một máy điều hòa không khí di động để làm mát cỗ máy ngột ngạt như nhà kính.

Khi nhìn lên thân tàu bằng gỗ và sợi thủy tinh, ông Casarin so sánh chuyến thám hiểm đầy nguy hiểm của thủy thủ đoàn với chuyến thám hiểm của các phi hành gia Mỹ đã thực hiện chuyến đổ bộ lên Mặt Trăng đầu tiên vào năm 1969. "Nó ở đẳng cấp đó", ông nói. "Đó là cuộc sống điên rồ của cướp biển".

Chiếc thuyền màu xanh vô danh được phát hiện hai tháng sau khi một tàu bán ngầm gần giống hệt bị bắt gần Azores, trong một chiến dịch chung vào tháng 3 với sự tham gia của chính quyền Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Mỹ và Anh. Ngoài 6 tấn cocaine, con tàu còn chở năm người đàn ông, ba trong số đó là người Brazil đến từ vùng Pará.

Đối với ông Casarin, việc bắt giữ 3 người Brazil này càng củng cố quan điểm cho rằng Pará và bang Amapá lân cận đang trở thành "trung tâm đóng tàu loại này". Ông cho biết những khu rừng rậm và rừng ngập mặn hẻo lánh của khu vực này là nơi lý tưởng để che giấu "các xưởng đóng tàu bí mật" sản xuất tàu ngầm ma túy. Nhưng đây không phải là nơi duy nhất ở Nam Mỹ đóng những loại tàu như vậy - và châu Âu không còn là điểm đến xa xôi nhất của chúng nữa.

Henry Shuldiner, một nhà nghiên cứu của Insight Crime, đã viết một báo cáo gần đây về tàu ngầm ma túy, nhớ lại vào cuối năm 2024, cảnh sát Colombia đã chặn một tàu bán ngầm khi nó băng qua Thái Bình Dương hướng tới Australia và New Zealand, một hành trình mất ít nhất gấp đôi thời gian để đến châu Âu. Vào tháng 1, một tàu ngầm ma túy bị đánh chìm đã xuất hiện trên bờ biển Sierra Leone, củng cố niềm tin của ông Shuldiner rằng ngành công nghiệp tàu ngầm ma túy đang vươn ra toàn cầu.

Mặc dù kiếm được hàng tỷ USD, nhưng số tiền đó đến tay những người lái tàu ngầm ma túy vượt Đại Tây Dương rất ít. Ông Casarin tin rằng các thủy thủ Brazil chỉ kiếm được 6.000-10.000 USD cho một chuyến đi như vậy. Nhà báo Romero cho biết các thủy thủ Ecuador trên con tàu đầu tiên bị bắt giữ ở châu Âu đã được trả khoảng 15.000 USD.

"Buôn bán ma túy là một ngành công nghiệp bóc lột, nó vẫn luôn như vậy", nhà báo này nói, và gọi những con tàu ọp ẹp này là "những chiếc quan tài chạy bằng chân vịt". "Hãy tưởng tượng cảnh phải dành hàng giờ, thậm chí hàng ngày, bị mắc kẹt bên trong một trong những thứ này", nhà báo Romero nói. "Thật là điên rồ".

Nhà báo Javier Romero.

Cuộc hành trình bi thảm

28 tháng sau khi bắt đầu tại một xưởng đóng tàu bí mật sâu trong rừng Amazon của Brazil, một trong những chuyến hành trình tội phạm khó tin nhất mọi thời đại đã kết thúc vào ngày 1/2/2022, với 7 bản án được tuyên bởi một tòa án ở tây bắc Tây Ban Nha.

Agustín Álvarez, cựu vô địch quyền Anh nghiệp dư người Tây Ban Nha 31 tuổi, đã bị kết án 11 năm tù vì lái một chiếc tàu ngầm bán ngầm chở 3.068kg cocaine trị giá ước tính 123 triệu euro vượt Đại Tây Dương. Hai thành viên thủy thủ đoàn là Luis Tomás Benítez Manzaba và Pedro Roberto Delgado Manzaba cũng nhận mức án tương tự, trong khi bốn người Tây Ban Nha thông đồng với Álvarez để giúp dẫn đường cho chiếc tàu ngầm vào bờ đã bị kết án từ 7 đến 9 năm tù.

Không có gì ngạc nhiên khi vụ án, một câu chuyện hoang đường nhưng có thật liên quan đến băng đảng Gulf Clan Colombia, một chiếc thuyền sợi thủy tinh dài 21,5 mét được đặt tên riêng là Che, một chi tiết phá án và một số cuộc vượt ngục kỳ diệu trong hành trình 27 ngày, dài 5.600 km từ Brazil đến Tây Ban Nha, đã trở thành tiêu điểm trên khắp thế giới kể từ khi con tàu bị đánh chìm tại một vịnh nhỏ ở Galicia vào ngày 24/11/2019.

Hơn hai năm sau, câu chuyện về chiếc tàu ngầm chở đầy ma túy đầu tiên được phát hiện ở vùng biển châu Âu đã làm nảy sinh một thể loại mới của biên niên sử ma túy Galicia.

Tháng 1/2022, nhà báo Javier Romero của tờ Voz de Galicia chuyên về tội phạm ma túy đã xuất bản cuốn "Chiến dịch Thủy triều đen", một cuốn sách dày 313 trang được nghiên cứu tỉ mỉ về phi vụ hoành tráng nhưng đầy tai tiếng này. Vào cuối tháng 2, một bộ phim truyền hình lấy cảm hứng từ vụ án này, cũng có tựa đề là “Chiến dịch Thủy triều đen”, ra mắt trên Amazon Prime Video. Tiếp theo loạt phim hư cấu này vào tháng 3 là một bộ phim tài liệu 4 phần trên cùng nền tảng, có tên là “Chiến dịch Thủy triều đen: Hành trình tự sát”.

Romero nhớ lại mình đã vội vã chạy xuống xem chiếc thuyền vào sáng 30/1/2022 sau khi một nguồn tin cảnh sát báo cho anh về việc phát hiện ra nó. Anh đến bãi biển Ría de Aldán, nơi cả anh và Álvarez đã trải qua những mùa hè thời thơ ấu, để nhìn thấy hình bóng chìm của Che, mũi tàu màu xám nhô lên nửa mét trên mặt nước.

“Một ngày nọ, một tàu ngầm ma túy xuất hiện trên bờ biển của chúng tôi - lần đầu tiên ở châu Âu”, phóng viên Romero nói. “Làm sao điều đó không thu hút sự chú ý của bạn? Đó chỉ là một cấp độ khác của hoạt động buôn bán ma túy”.

Tuy nhiên, vào thời điểm đó, cả Romero lẫn cảnh sát đều không biết nhiều về con tàu và thủy thủ đoàn của nó. Việc con tàu đến Galicia là một “kế hoạch C” được lập ra một cách vội vàng khi nhiên liệu cạn kiệt và sau hai lần cố gắng gặp gỡ các tàu của các băng đảng ngoài khơi bán đảo Iberia trước đó đã thất bại.

Trong cơn tuyệt vọng và kiệt sức sau chuyến vượt biển kéo dài gần gấp đôi thời gian dự kiến, Álvarez tìm đến ba người bạn thời thơ ấu ở quê nhà Vigo với hy vọng họ sẽ giúp đưa anh, nhóm của anh và số cocaine đến nơi an toàn. Nhưng cả cuộc giải cứu lẫn phần thưởng sau đó đều không bao giờ thành hiện thực.

Một chiến dịch cảnh sát quốc tế với sự tham gia của Cơ quan Tội phạm quốc gia Anh và các sĩ quan từ các cơ quan Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Mỹ đồng nghĩa với việc chính quyền đang chờ đợi Che đến Galicia. Hai người Nam Mỹ đã bị bắt ngay sau khi con thuyền bị đánh chìm, trong khi Álvarez bị bắt sau khi trốn trong một ngôi nhà bỏ hoang gần đó suốt năm ngày.

Romero, người đã dành hai năm nghiên cứu vụ án và nói chuyện với cảnh sát cùng một số người quen biết những người đàn ông bị kết án, cuối cùng đã xâu chuỗi lại được chuyến đi định mệnh. Anh biết được rằng Álvarez là lựa chọn thuyền trưởng thứ hai của băng đảng. Thuyền trưởng đầu tiên của họ - một người Galicia khác - đã đến Brazil để kiểm tra con tàu trị giá 1 triệu euro nhưng đã từ chối công việc sau khi quyết định đó là một nhiệm vụ tự sát.

Álvarez và những người Ecuador ít lo lắng hơn. Sau khi rời khỏi căn cứ Amazon, cả ba đã phải chen chúc trong một cabin tối tăm và hôi thối gần một tháng trời, phía sau 3 tấn cocaine và 20.000 lít nhiên liệu. Thức ăn là thanh năng lượng, cơm, bánh quy và cá mòi; nhà vệ sinh là một túi ni lông.

Ngày nay, chiếc tàu ngầm Che được trưng bày tại bảo tàng Học viện Cảnh sát Quốc gia ở Ávila, Tây Ban Nha.

An Châu (Tổng hợp)