Cơ hội cho thị trường lao động Việt Nam khi thực hiện chuyển dịch năng lượng công bằng

Ngày 20/09/2023, tại Hà Nội, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam đã tổ chức hội thảo “Chuyển dịch năng lượng công bằng - Cơ hội cho thị trường lao động Việt Nam? Góc nhìn của Đức và Việt Nam về nhu cầu lao động và kỹ năng”.

Thúc đẩy tạo ra nhiều việc làm xanh

Phát biểu tại hội thảo, Đại sứ Đức tại Việt Nam TS. Guido Hildner cho biết, Việt Nam đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là trung hòa carbon vào năm 2050, cùng với cam kết chuyển dịch năng lượng công bằng, hứa hẹn mang lại những cơ hội to lớn cho quá trình phát triển bền vững. Đây được xem là một chất xúc tác mạnh mẽ giúp tạo việc làm chất lượng cao và phát triển các kỹ năng công việc mới. Kinh nghiệm của Đức cho thấy, sự chuyển dịch của ngành năng lượng là một quá trình phức tạp nhưng cũng mang lại những cơ hội lớn.

Đại sứ Đức tại Việt Nam TS. Guido Hildner phát biểu tại hội thảo.

“Ở Đức, số lượng nhân viên làm việc trong các ngành nghề có kỹ năng xanh đã tăng 56,7% lên 5 triệu từ năm 2012 đến năm 2020. Điều này cho thấy, quá trình chuyển đổi năng lượng là một quá trình phức tạp và đòi hỏi khắt khe, nhưng cũng có những cơ hội to lớn mang lại lợi ích cho người dân và nền kinh tế” - Đại sứ Guido Hildner chia sẻ.

Trong thời gian gần đây, với các chính sách khuyến khích của Chính phủ, nguồn năng lượng tái tạo có sự phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam với những con số ấn tượng. Theo dự thảo Quy hoạch điện VIII, đến năm 2045, cả nước có trên 75% là năng lượng tái tạo.

Việt Nam là nước thứ ba, sau Nam Phi và Indonesia đã thông qua Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (Tuyên bố JETP) với Nhóm các đối tác quốc tế (IPG) vào ngày 14/12/2021, với mong muốn sẽ tạo ra khuôn khổ hợp tác giúp Việt Nam hoàn thiện chính sách, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ tài chính cho chuyển đổi năng lượng công bằng; thu hút đầu tư cho phát triển năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, nâng cấp hạ tầng lưới điện. Theo đó, đến 2030, Việt Nam sẽ thực hiện thành công Tuyên bố JETP gắn với thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Các nghiên cứu hiện nay cũng chỉ ra rằng, đối với năng lượng gió và mặt trời, khoảng 25% số việc làm tạo ra là dành cho lao động tay nghề cao. Xu hướng lao động có tay nghề cao trong ngành dự kiến sẽ tăng hơn nữa trong thập kỷ tới tại Việt Nam. Do đó, năng lực đào tạo tại các cơ sở đào tạo cần phải thích ứng với xu hướng phát triển này để có thể tạo ra việc làm và đáp ứng được nhu cầu trong nước.

Theo ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, chuyển dịch năng lượng đang là xu hướng tất yếu của phát triển năng lượng bền vững. Để đảm bảo chuyển dịch năng lượng hiệu quả, thành công, vấn đề chuyển dịch việc làm xanh - tìm kiếm cơ hội việc làm công bằng trong thị trường lao động liên quan đến năng lượng tái tạo, năng lượng mới cũng là một nội dung quan trọng. Vì vậy, cần phải chủ động có chiến lược, kế hoạch đầy đủ cho việc đào tạo, chuyển dịch nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực năng lượng xanh; đảm bảo vừa khai thác, phát huy thế mạnh của nguồn nhân lực hiện có, vừa ứng dụng, phát huy các thành tựu tiên tiến của khoa học, công nghệ, các kỹ năng lao động mới liên quan đến chuyển dịch năng lượng.

Bồi dưỡng và nâng tầm kỹ năng cho người lao động

Chia sẻ về chuyển đổi năng lượng và tác động tới thị trường lao động Việt Nam, bà Nguyễn Thị Hà - Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH), cho rằng chuyển đổi năng lượng công bằng có ý nghĩa quan trọng tới phát triển kỹ năng người lao động, thị trường lao động và việc làm trong tiến trình chuyển đổi năng lượng công bằng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xanh và bền vững.

Bồi dưỡng và nâng tầm kỹ năng cho người lao động là giải pháp cần thiết để hỗ trợ người lao động duy trì việc làm, chuyển đổi việc làm từ đó duy trì sinh kế và ổn định cuộc sống trong quá trình chuyển đổi năng lượng.

Các diễn giả chia sẻ tại phiên thảo luận.

Bà Hà cho biết, thực hiện chủ trương của Đảng và Chính phủ, thời gian vừa qua, Bộ LĐTBXH đã tham mưu trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiều chương trình, đề án, chính sách về phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề; ban hành chính sách hỗ trợ người lao động người lao tham gia đào tạo, đào tạo lại đáp ứng yêu cầu cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; chính sách phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiện đại, hiệu quả, bền vững.

Bộ LĐTBXH đã chỉ đạo đơn vị chuyên môn chủ động đưa các nội dung về năng lượng xanh khi xây dựng và ban hành khoảng 300 bộ quy định về khối lượng kiến thức tối thiểu, yêu cầu về năng lực người học đạt được sau khi tốt nghiệp ở trình độ cao đẳng và trung cấp để các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tích hợp khi xây dựng ban hành chương trình đào tạo.

Bộ LĐTBXH cũng đã tăng cường hợp tác với các đối tác quốc tế như: hợp tác với Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) nhằm thúc đẩy, thực thi những nguyên tắc cơ bản của ILO và quyền cơ bản tại nơi làm việc để đảm bảo toàn xã hội có thể hưởng lợi từ quá trình chuyển đổi xanh, quá trình phòng chống, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, già hóa dân số và tác động của công nghệ; tăng cường hợp tác với CHLB Đức về phát triển giáo dục nghề nghiệp với mô hình đào tạo nghề kép, phát triển năng lượng tái tạo, tư vấn hỗ trợ xây dựng chính sách về phát triển kỹ năng nghề cho người lao động, phát triển giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt và bao trùm.

Bà Hà cho biết, với vai trò là một trong những thành viên tham gia triển khai Tuyên bố JETP, trong thời gian tới, Bộ LĐTBXH sẽ xây dựng kế hoạch triển khai và đưa ra các giải pháp nằm thúc đẩy việc làm và phát triển kỹ năng gắn với dịch chuyển năng lượng ở Việt Nam như: tạo thêm cơ hội việc làm thông qua hoàn thiện cơ chế, chính sách về phát triển các ngành, phát triển các chuỗi giá trị liên quan đến dịch chuyển năng lượng; xây dựng các tiêu chuẩn nghề liên quan đến các ngành, nghề năng lượng tái tạo và thúc đẩy, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực cho việc chuyển đổi năng lượng…

“Việt Nam cùng với cộng đồng quốc tế cam kết phấn đấu đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050 và theo đuổi quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng. Chúng tôi nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển các kỹ năng cần thiết và sẵn sàng học hỏi từ các điển hình tốt trên thế giới. Đồng thời, đánh giá cao mối quan hệ hợp tác Việt - Đức và tin tưởng mối quan hệ này sẽ đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng và tương lai xanh, phát triển bền vững cho Việt Nam” - ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khẳng định.

Hà My