Năm 2017, ghi dấu bước khởi đầu về du lịch ở bản Mường ven hồ xóm Ngòi, xã Suối Hoa (Tân Lạc). Với sự đồng hành của Công ty CP Đầu tư Du lịch Hòa Bình, bản Ngòi đã xuất hiện những hộ làm homestay đầu tiên, trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn của khu du lịch hồ Hòa Bình.
Bản Ngòi, xã Suối Hoa (Tân Lạc) với vẻ đẹp vùng hồ sơn thủy hữu tình, thu hút nhiều dự án đầu phát triển du lịch. Trước đây, do đất canh tác hạn hẹp, chỉ có một số ít diện tích để trồng ngô, trồng rừng nên đời sống của người dân bản Ngòi gặp nhiều khó khăn, phụ thuộc chủ yếu vào nghề nuôi cá lồng và đánh bắt thủy sản trên hồ. Bên cạnh đó, bản cũng có những lợi thế, tiềm năng phát triển du lịch với nét đặc trưng của làng Mường cổ còn giữ được hình thái kiến trúc nhà sàn, các phong tục tập quán, được thiên nhiên vùng hồ ưu đãi với nhiều cảnh đẹp, khí hậu trong lành, mát mẻ. Đây cũng là cơ sở để năm 2017, bản được tỉnh công nhận là bản du lịch cộng đồng. Để hỗ trợ người dân làm du lịch, Công ty CP Đầu tư Du lịch Hòa Bình đã triển khai dự án khu du lịch văn hóa, sinh thái, nghỉ dưỡng Ngòi Hoa. Theo đó, người dân vay vốn không tính lãi xây dựng, cải tạo nhà ở, cung cấp những vật dụng cần thiết để hoàn thiện dịch vụ. Ngoài ra, Công ty hợp tác với trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội đào tạo 50 thanh niên của bản về kỹ năng cứu hộ, 15 nhân viên buồng phòng, 20 gia đình được đào tạo nghiệp vụ đón khách. Dự án đến nay đã hoàn thành giai đoạn 1 với 7 homestay đạt chuẩn. Từ khi làm du lịch cộng đồng, cuộc sống của người dân bản Ngòi có nhiều thay đổi. Ông Bùi Văn Thao, 1 trong 7 hộ làm homestay ở bản cho biết: Trước đây, công việc chính của gia đình là nuôi cá lồng, đánh bắt thủy sản. Sau khi mở mang nghề mới, nhận thức, tư duy của các hộ về phát triển kinh tế du lịch gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa được nâng lên. Hiện nay, lao động tham gia tại các homestay khoảng vài chục người. Du lịch cộng đồng còn thúc đẩy phong trào văn hóa, văn nghệ, với 5 đội văn nghệ chuyên biểu diễn phục vụ nhu cầu văn hóa tinh thần của du khách. Nông sản do bà con trong bản làm ra cũng có sức tiêu thụ, giá cả tốt hơn. Du khách dành nhiều tình cảm và có những ấn tượng tốt đẹp khi đến với bản Ngòi. Ở đây, không gian yên bình, người dân trong bản sống mộc mạc, thân thiện, hiếu khách. Bản có nhiều cảnh đẹp, thu hút khách như vịnh Ngòi với làn nước trong xanh, được bao quanh bởi các dãy núi đá vôi đẹp đến nao lòng. Di tích quốc gia động Hoa Tiên với những khối nhũ, khối măng mang lại cho khách thăm quan sự tưởng tượng phong phú. Đặc biệt, bản còn là nơi có công viên nước nổi lớn nhất Việt Nam, với các tổ hợp trò chơi như cano motor, chèo thuyền kayak, thử sức vượt những chướng ngại vật trên nước. Theo đồng chí Đinh Văn Bượng, Phó Chủ tịch UBND xã Suối Hoa, du lịch đã thúc đẩy KT-XH. Từ một bản đặc biệt khó khăn, thu nhập bình quân đầu người ở bản Ngòi đã đạt 20 triệu đồng năm 2019. Tới đây, du lịch ở bản Ngòi sẽ khởi sắc hơn khi đường vào động Hoa Tiên được xúc tiến đầu tư. Mặt khác, nhiều dự án đã và đang được tỉnh phê duyệt chủ trương tại bản. Cụ thể là những dự án du lịch sinh thái của các doanh nghiệp Lạc Hồng, Hoàng Sơn, Hồ Gươm, V'star, với tổng mức đầu tư mỗi dự án thấp nhất 400 tỷ đồng, cao nhất trên 1.000 tỷ đồng. Trong đó, có 2 dự án du lịch sinh thái đã giải phóng mặt bằng được trên 80% của doanh nghiệp Lạc Hồng và Hoàng Sơn, tổng mức đầu tư gần 2.000 tỷ đồng. Tương lai 5-10 năm nữa, khi các dự án đi vào hoạt động, diện mạo du lịch bản Ngòi, đời sống của người dân bản Ngòi chắc chắn sẽ khởi sắc hơn. Bùi Minh