Cơ hội để giảm bớt những sai lầm

Theo đánh giá của giới phân tích, không nhiều kỳ vọng cuộc gặp sẽ mang lại những kết quả lớn hay giúp giảm căng thẳng, tháo gỡ các vấn đề, song đây là cơ hội để lãnh đạo hai nước có thể đi đến sự thấu hiểu chung về những ưu tiên cũng như ý định của bên còn lại, qua đó làm giảm bớt những hiểu lầm và nhận thức sai lầm.

Chủ tịch Tập Cận Bình và ông Joe Biden khi còn là Phó Tổng thống Mỹ tại Đại lễ đường Nhân dân ở Thủ đô Bắc Kinh tháng 12/2013.

Diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ - Trung đã trượt xuống mức thấp nhất trong nhiều thập niên qua, cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo cấp cao Mỹ - Trung đều được giới chức hai nước đánh giá rất cao. Phát biểu tại cuộc họp báo diễn ra hôm 10/11 (giờ địa phương), cố vấn an ninh Nhà Trắng Jake Sullivan nói: “Cuối ngày 14/11, Tổng thống Joe Biden sẽ họp song phương với Chủ tịch Tập Cận Bình. Đây là lần đầu tiên Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình gặp trực tiếp kể từ khi ông Joe Biden trở thành Tổng thống. Hai nhà lãnh đạo sẽ có cơ hội trao đổi về nhiều vấn đề trên thế giới”.

Trước đó, ngày 9/11, Tổng thống Joe Biden khẳng định, ông đã thông báo rõ cho Chủ tịch Tập Cận Bình về chủ trương theo đuổi “sự cạnh tranh” chứ không phải là “xung đột” trong quan hệ giữa hai cường quốc. Người đứng đầu Nhà Trắng cho biết, ông muốn tìm hiểu rõ “lằn ranh đỏ” của Mỹ và Trung Quốc là gì để nắm được đâu là lợi ích quốc gia quan trọng của mỗi bên và xác định xem những lợi ích này có xung đột với nhau hay không, để từ đó tìm ra cách giải quyết.

Về phía Trung Quốc, tại cuộc họp báo diễn ra cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Triệu Lập Kiên khẳng định, Bắc Kinh coi trọng đề nghị của Washington về việc tổ chức cuộc gặp giữa hai nguyên thủ quốc gia ở Bali. Hiện tại, hai bên đang duy trì liên lạc trong vấn đề này. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh, Đài Loan (Trung Quốc) vẫn là cốt lõi trong các lợi ích của Trung Quốc và Mỹ cần hiểu lập trường này của Trung Quốc.

Ông nhấn mạnh: “Các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ vẫn duy trì tiếp xúc theo nhiều cách. Trung Quốc đánh giá cao đề xuất tổ chức cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo tại Bali. Đài Loan là cốt lõi trong các lợi ích của Trung Quốc. Nguyên tắc “một Trung Quốc” là nền tảng chính trị giữa quan hệ Trung Quốc và Mỹ. Mỹ cần tuân thủ các chuẩn mực cơ bản trong quan hệ quốc tế, bao gồm tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của các nước khác và không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác cũng như quay trở lại 3 thông cáo chung đã có giữa hai nước cũng như nguyên tắc “một Trung Quốc”.

Trước đó, trong thông điệp gửi tới Ủy ban quốc gia về quan hệ Mỹ - Trung hôm 26/10, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh, là những cường quốc lớn, Trung Quốc và Mỹ nên tăng cường đối thoại và hợp tác để tạo nên sự ổn định cho thế giới.

Lần gặp gỡ gần đây nhất giữa ông Joe Biden và ông Tập Cận Bình diễn ra vào thời điểm ông Barack Obama còn nắm quyền Tổng thống Mỹ. Kể từ sau thời điểm đó, mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đã trải qua nhiều biến động và có lúc bị đẩy xuống mức thấp nhất trong nhiều thập niên, nhất là sau khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi thực hiện chuyến thăm gây nhiều tranh cãi tới Đài Loan (Trung Quốc) vào tháng 8/2022.

Trong 22 tháng qua, Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhiều lần tiến hành điện đàm, song chưa từng gặp gỡ trực tiếp do tác động của đại dịch COVID-19. Trong một cuộc điện đàm kéo dài hai giờ đồng hồ vào cuối tháng 7/2022, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về một cuộc gặp gỡ trực tiếp.

Cuộc gặp thượng đỉnh lần này diễn ra trong bối cảnh ông Tập Cận Bình vừa đắc cử chức Tổng Bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc nhiệm kỳ thứ ba. Trong khi đó, ông Joe Biden được dự báo là sẽ gặp khó khăn hơn trong 2 năm tới sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ trong trường hợp đảng Cộng hòa có khả năng giành quyền kiểm soát một trong hai, hoặc cả 2 viện của Quốc hội. Việc cả hai bên cùng tìm kiếm cơ hội giảm căng thẳng, ổn định mối quan hệ là điều dễ hiểu bởi thực tế Trung Quốc vẫn là một đối thủ chiến lược và là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới sau Mỹ.

Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận những nỗ lực nhằm duy trì và làm sâu sắc mối liên lạc cũng như tìm cách quản lý cuộc cạnh tranh một cách có trách nhiệm và làm việc cùng nhau trong những vấn đề có lợi ích song hành, đặc biệt là các thách thức tác động đến cộng đồng quốc tế.

Theo đánh giá của giới phân tích, không nhiều kỳ vọng cuộc gặp sẽ mang lại những kết quả lớn hay giúp giảm căng thẳng, tháo gỡ các vấn đề, song đây là cơ hội để lãnh đạo hai nước có thể đi đến sự thấu hiểu chung về những ưu tiên cũng như ý định của bên còn lại, qua đó làm giảm bớt những hiểu lầm và nhận thức sai lầm.

Khổng Hà