Cơ hội để thảo luận về các ý tưởng và giải pháp mới

Hơn 140 nhà lãnh đạo thế giới dự kiến sẽ đến thành phố NewYork, Mỹ. Song, vì những lý do khác nhau, lãnh đạo 4/5 nước thành viên Thường trực Hội đồng Bảo an LHQ là Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp không thể tham dự sự kiện tại New York năm nay. Theo Reuters, cuộc xung đột Nga - Ukraine là một trong những tâm điểm của phiên thảo luận với sự hiện diện dự kiến của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy. Bên cạnh đó, Hội nghị thượng đỉnh SDGs cũng sẽ là sự kiện trọng tâm của UNGA 78. Các nhà lãnh đạo thế giới, bao gồm cả các nhà lãnh đạo trẻ, sẽ thảo luận và tranh luận để đối mặt với cuộc khủng hoảng toàn cầu và tìm ra các chiến lược đẩy nhanh hành động theo Chương trình nghị sự 2030 và 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDG). Hội nghị Thượng đỉnh Tham vọng Khí hậu, dự kiến diễn ra vào ngày 20.9, sẽ là cơ hội để các nhà lãnh đạo thể hiện cam kết của họ trong việc ứng phó với tình trạng khẩn cấp về khí hậu đang gia tăng.

Một phiên họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Nguồn: UN

Một hội nghị thượng đỉnh về sự đổi mới cho SDGs?

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres gần đây lo ngại các Mục tiêu Phát triển Bền vững đang bị thụt lùi và kêu gọi một “kế hoạch giải cứu”. Đây sẽ là những chủ đề nóng tại hội nghị thượng đỉnh trung điểm về SDGs của Liên Hợp Quốc. Tại sự kiện này, các nhà lãnh đạo thế giới sẽ cùng nhau đánh giá tiến độ kể từ khi các mục tiêu được đặt ra vào năm 2015, và về mặt lý thuyết sẽ tiếp thêm sinh lực cho những nỗ lực đến thời hạn 2030. Hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc có thể là động lực quan trọng thu hút sự chú ý và tranh luận của công chúng, nhưng thử thách lớn hơn là cách thúc đẩy hành động tiếp theo. Trước thềm hội nghị, các cuộc đàm phán ngoại giao đã gặp nhiều khó khăn, những hạn chế trong cơ cấu tài chính toàn cầu cho phát triển bền vững là vấn đề gây nhiều tranh cãi, trong đó một số thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển mong muốn cải cách hệ thống.

Các cuộc tranh luận lấy Liên Hợp Quốc làm trung tâm, thường do bộ ngoại giao của các nước chủ trì, đang diễn ra song song với các cuộc tranh luận tại G20 và các nơi khác liên quan đến các ngân hàng phát triển đa phương. Trong khoảng một năm tới, các cuộc tranh luận cần phải đi đến sự thống nhất giữa các quốc gia để thúc đẩy động lực toàn cầu về SDGs, cũng như các thách thức liên quan đến biến đổi khí hậu. Trong khi đó, các lãnh đạo Liên Hợp Quốc đã đề xuất một loạt sáng kiến tập trung vào các vấn đề như năng lượng, lương thực, giáo dục, đa dạng sinh học, bảo trợ xã hội, bạo lực đối với phụ nữ và cơ sở hạ tầng công cộng kỹ thuật số.

Ưu tiên cho Châu Phi

Bên cạnh việc xoay quanh chủ đề đẩy nhanh hành động theo Chương trình nghị sự 2030 và các Mục tiêu Phát triển Bền vững", năm nay sẽ là năm đặc biệt cho Châu Phi trước vô số thách thức mà lục địa này đang phải đối mặt. Ngoài các cuộc tranh luận chung của UNGA, các nhà lãnh đạo mong đợi các nước châu Phi lên tiếng rõ ràng về vai trò của họ trong việc hình dung lại chủ nghĩa đa phương, nhằm giải quyết các thách thức của châu Phi cũng như toàn cầu.

Châu Phi vẫn là một trong những khu vực trên thế giới có khoảng cách rất lớn giữa các mục tiêu và thành tựu SDGs. Hiện nay các nước châu Phi cho thấy hầu hết các mục tiêu sẽ bị bỏ lỡ vào năm 2030, trừ khi các nhà hoạch định chính sách áp dụng và thực hiện thành công các chính sách chuyển đổi. Ví dụ, theo Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc, nửa chừng đến năm 2030, ước tính khoảng 575 triệu người sẽ vẫn ở tình trạng nghèo cùng cực vào năm 2030 dựa trên các xu hướng hiện tại. Một trong những trọng tâm chính của các nhà lãnh đạo châu Phi tại UNGA và Hội nghị thượng đỉnh SDGs sẽ là nhiệm vụ bắt buộc phải thu hẹp khoảng cách giữa các mục tiêu đáng khen ngợi và việc thực hiện thành công các mục tiêu đó, trong đó tài trợ cho phát triển bền vững là một khía cạnh quan trọng. Một trong những thách thức lớn nhất mà châu Phi phải đối mặt là thiếu nguồn lực để tài trợ cho sự phát triển của mình. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), khoảng cách tài chính cho phát triển bền vững trên lục địa này là khoảng 1,6 nghìn tỷ USD cho đến năm 2030, hay 194 tỷ USD hàng năm cho đến năm 2030. Tài trợ cho phát triển sẽ là trọng tâm trong chương trình nghị sự của các nước châu Phi, những nước sẽ tiếp tục kêu gọi tăng cường hơn nữa.

Bên cạnh đó, thông qua Hội nghị thượng đỉnh về tham vọng khí hậu vào ngày 20.9 tới, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc sẽ kêu gọi các nhà lãnh đạo tăng cường cam kết về khí hậu, điều quan trọng là phải đề cập đến tầm quan trọng của chủ đề này đối với Châu Phi và không che đậy sự bất công vốn có của nó. Các quốc gia châu Phi nằm trong số ít quốc gia góp phần gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu và phát thải carbon, nhưng lại nằm trong số những quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất. Việc huy động khoảng 2,8 nghìn tỷ USD cần thiết từ năm 2020 đến năm 2030 để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu sẽ đòi hỏi những hành động mang tính đột phá toàn cầu và tham vọng về khí hậu, vì các nước châu Phi chỉ cam kết một phần nguồn lực cần thiết. Tại đây, các phái đoàn châu Phi cũng sẽ rất tích cực trong việc bày tỏ nhu cầu về nguồn tài chính từ các đối tác toàn cầu để giúp giảm thiểu tác động bất lợi của biến đổi khí hậu.

Giáo dục – đòn bẩy cho sự thay đổi

Tại Hội nghị Thượng đỉnh Giáo dục Chuyển đổi (TES) 2022 đã khẳng định lại giáo dục một cách mạnh mẽ trong chương trình nghị sự cải cách toàn cầu, nêu bật đại dịch Covid-19 đã làm gia tăng sự chênh lệch giáo dục hiện có như thế nào. Đồng thời, TES coi hệ thống giáo dục là đòn bẩy quan trọng của sự thay đổi, huy động ý chí chính trị cho hành động tập thể và bền vững. Một năm sau TES, giới trẻ trên toàn thế giới tiếp tục vật lộn với những thách thức do cuộc khủng hoảng toàn cầu đặt ra. Tại UNGA 2023, một chủ đề quan trọng khác sẽ được nêu bật là “sự giao thoa” giữa giới tính, giáo dục và khí hậu. Một mặt ngày càng có nhiều nhận thức về việc khủng hoảng khí hậu làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng trong giáo dục như thế nào, với bằng chứng chỉ ra tác động giới của biến đổi khí hậu đối với khả năng tiếp cận và học tập. Mặt khác, giáo dục cũng có tiềm năng đặc biệt để mở ra một tương lai có khả năng chống chọi tốt hơn với khí hậu.

Khi các nhà lãnh đạo toàn cầu tham dự Hội nghị thượng đỉnh về tham vọng khí hậu và các sự kiện bên lề khác, việc thiết kế nhiều hệ thống giáo dục mang tính chuyển đổi giới tính và thông tin về khí hậu nên được đưa vào chương trình nghị sự. Điều này sẽ bao gồm các cuộc thảo luận đầy thách thức, chẳng hạn như nhận ra lý do tại sao các cộng đồng, đặc biệt là trẻ em gái và phụ nữ trẻ dễ bị tổn thương hơn trước khủng hoảng khí hậu do các hệ thống áp bức đan xen nhau, và quan trọng trong việc thiết kế các giải pháp cho những thách thức cấp bách này. Sau đó, việc thực hành các giải pháp trên nên bao gồm việc tập trung vào các câu chuyện, cho phép họ thực hiện quyền tự quyết của mình một cách đầy đủ hơn và đạt được tiến bộ chung hướng tới công bằng, hòa nhập và công bằng xã hội.

UNGA 2023 là cơ hội duy nhất để thảo luận và tranh luận về các ý tưởng và giải pháp mới, và quan trọng nhất là thảo luận để thực hiện thành công những ý tưởng và giải pháp đó.

Như Ý (Theo brookings.edu)