Cơ hội để Việt Nam trở thành trung tâm TMĐT xuyên biên giới
Việt Nam có nhiều lợi thế để trở thành trung tâm TMĐT xuyên biên giới của khu vực nhờ vị trí địa lý chiến lược, nguồn cung hàng hóa phong phú, lực lượng dân số trẻ và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ.
Nền tảng vững chắc cho sự bứt phá của kinh tế số
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đầy biến động, thương mại điện tử (TMĐT) đang trở thành xu thế và phương thức hiệu quả giúp doanh nghiệp Việt Nam vươn ra thị trường thế giới.
Thông điệp này được nhấn mạnh tại “Hội nghị Thương mại điện tử – Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và Ứng dụng công nghệ số cho doanh nghiệp”, được tổ chức sáng ngày 5/9/2025 trong khuôn khổ Chuỗi sự kiện Vietnam International Sourcing 2025, do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chủ trì.
Hội nghị Thương mại điện tử – Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và Ứng dụng công nghệ số cho doanh nghiệp (Ảnh: iDEA).
Phát biểu khai mạc Hội nghị, bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, năm 2024, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ tại Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm trước và chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.
Lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số nhấn mạnh: “TMĐT không chỉ là động lực tăng trưởng mà còn là nền tảng vững chắc cho sự bứt phá của nền kinh tế số quốc gia. Sự hiện diện ngày càng nhiều của hàng hóa Việt Nam trên các kênh TMĐT quốc tế đã và đang mở ra cơ hội lớn để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao khả năng chống chịu trước biến động toàn cầu và gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia.”
Bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương (Ảnh: iDEA).
Cùng góc nhìn này, ông Nick Chai - Chủ tịch ACBC Malaysia nhận định Việt Nam có nhiều lợi thế để trở thành trung tâm TMĐT xuyên biên giới của khu vực nhờ vị trí địa lý chiến lược, nguồn cung hàng hóa phong phú, lực lượng dân số trẻ và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ. Đây được xem là “đòn bẩy” giúp doanh nghiệp Việt bứt phá và tăng sức cạnh tranh quốc tế.
Chia sẻ từ góc nhìn quốc tế, ông Xiao Qiuli – Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại điện tử Mua sắm Toàn cầu Quảng Đông (GGBingo) cho rằng Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để tăng tốc xuất khẩu nhờ mô hình TMĐT đa kênh.
Ông Xiao Qiuli dẫn chứng từ kinh nghiệm Trung Quốc, quốc gia đạt 2.710 tỷ NDT kim ngạch TMĐT xuyên biên giới năm 2024 nhờ phát triển logistics, kho ngoại quan và nền tảng công nghệ hiện đại. Theo ông, doanh nghiệp Việt có thể tận dụng mô hình này để nhanh chóng nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Ông Xiao Qiuli – Tổng Giám đốc GGBingo (Ảnh: iDEA).
Ông Xiao Qiuli nhấn mạnh, đa dạng hóa thị trường là yếu tố then chốt, không chỉ tập trung vào Mỹ hay Trung Quốc mà còn mở rộng sang ASEAN, Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh. Song song đó, việc chuyển dịch từ OEM sang D2C để xây dựng thương hiệu “Made in Vietnam”, kết hợp khai thác hiệu quả các kênh Amazon, TikTok Shop, Lazada, Shopee, JD.com… sẽ giúp gia tăng độ phủ và tối ưu doanh số.
Đặc biệt, đầu tư vào logistics quốc tế cùng đào tạo nhân lực TMĐT xuyên biên giới sẽ là nền tảng giúp hàng Việt vươn xa và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Quan điểm này cũng được nhiều diễn giả trong nước đồng tình. Bà Vũ Xuân Linh - Giám đốc Quan hệ Đối tác Chiến lược (Việt Nam), Tập đoàn Sea, Singapore khẳng định thị trường ASEAN chính là “biên giới số” cho các doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã và hộ kinh doanh tham gia TMĐT xuyên biên giới.
Theo đó, ASEAN hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của Việt Nam với kim ngạch đạt 32 tỷ USD năm 2023, đồng thời được dự báo có quy mô TMĐT đạt 330 tỷ USD vào năm 2025.
"Đây không chỉ là khu vực năng động với sức mua gia tăng, mà còn là điểm đến đã được kiểm chứng cho hàng hóa Việt Nam, đặc biệt tại các thị trường trọng điểm như Singapore, Thái Lan và Malaysia", bà Vũ Xuân Linh nhấn mạnh.
Lấy dẫn chứng, thông qua các chương trình như Shopee International Platform (SIP), hơn 350.000 doanh nghiệp SMEs đã tham gia xuất khẩu trực tuyến, tận dụng hệ sinh thái logistics, thanh toán và chăm sóc khách hàng tích hợp sẵn để “ngồi một nơi – bán toàn cầu”.
Vì vậy, các dịch vụ giá trị gia tăng như dịch thuật tự động, tối ưu hiển thị sản phẩm, kiểm soát danh mục hàng hóa và chăm sóc khách hàng bằng ngôn ngữ bản địa giúp giảm đáng kể rào cản khi mở rộng ra khu vực.
Những xu hướng công nghệ số đang định hình TMĐT toàn cầu
Tại Hội nghị, bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) nhấn mạnh công nghệ số chính là đòn bẩy quan trọng cho sự phát triển của thương mại điện tử (TMĐT).
"Việc ứng dụng các công nghệ như AI, Big Data và IoT sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa vận hành, giảm chi phí, phân tích xu hướng thị trường chính xác và xây dựng chiến lược tiếp cận thông minh, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng những yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế", Phó Cục trưởng nói.
Đồng quan điểm, ông Phí Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Tin học Tp.HCM cho rằng công nghệ là đòn bẩy then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số. Trong bối cảnh công nghệ phát triển thần tốc và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), chuyển đổi số được xem là “chìa khóa sinh tồn”.
Theo ông Tuấn, mặc dù doanh nghiệp đối mặt với nhiều thách thức như vận hành kém hiệu quả, chi phí cao, áp lực thay đổi công nghệ số và yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn "Sạch – Xanh", nhưng cần một cách tiếp cận toàn diện xoay quanh ba trụ cột: Con người, Dữ liệu & Quy trình, và Công nghệ, đồng thời nâng cao năng lực CNTT.
Tại đây, ông Vũ Ngọc Sỹ - chuyên gia Smart Skills Universe chỉ ra ba xu hướng lớn định hình TMĐT toàn cầu: AI và siêu cá nhân hóa, thương mại điện tử xuyên biên giới, và social commerce kết hợp live shopping.
Bên cạnh những xu hướng này, ông Nguyễn Đức Hiển - Tổng giám đốc Next Robotics, người đã có kinh nghiệm làm việc với nhiều tập đoàn sản xuất lớn trên thế giới, cũng chia sẻ về những giải pháp AI ứng dụng cho các mô hình quản lý hiện đại.
Cụ thể, ông Hiển đã giới thiệu các công nghệ robot tự động trong giám sát sản xuất và kiểm tra chất lượng sản phẩm theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp không chỉ nâng cao năng suất mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe quốc tế. Những giải pháp này đang tạo ra một bước tiến lớn trong việc chuyển đổi số và tối ưu hóa quy trình sản xuất, điều này đồng hành cùng xu hướng AI và tự động hóa đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu.
Ngoài các chuyên gia trong nước, ông Dr. Chen Jia – chuyên gia đại diện Hệ thống Thẩm định Sản phẩm Sinh thái Quốc gia (PEOP), Ủy ban Xúc tiến Lâm nghiệp và Môi trường Trung Quốc cũng có những chia sẻ khi Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn với nhu cầu ngày càng cao về sản phẩm an toàn, truy xuất rõ ràng và thân thiện môi trường.
Theo đó, ông cho biết chứng nhận PEOP ứng dụng công nghệ số như QR code, AI có thể coi là “Tấm hộ chiếu xanh” giúp hàng Việt như cà phê, hạt điều, sầu riêng, thanh long, nâng tầm thương hiệu, định vị cao cấp và tiếp cận hiệu quả người tiêu dùng qua các kênh thương mại điện tử, gia tăng niềm tin, nâng cao hiệu quả tiếp thị và thúc đẩy xuất khẩu hàng Việt sang thị trường tỷ dân.
Qua các phiên trao đổi và chia sẻ tại Hội nghị, các đại biểu đều đồng thuận về tầm quan trọng của việc đồng hành giữa các cơ quan quản lý, sự hợp tác chặt chẽ và toàn diện giữa các đối tác trong và ngoài nước, cùng với tinh thần đổi mới và chủ động từ phía doanh nghiệp.
Thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ số sẽ tiếp tục đóng vai trò là động lực quan trọng, thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển bền vững và vươn lên mạnh mẽ, khẳng định vị thế của mình trên bản đồ thương mại toàn cầu.
