Cơ hội tốt cho cà phê Việt tiến sâu vào thị trường châu Âu
Ngày 17/12, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) và Tổ chức Sáng kiến Thương mại bền vững IDH (Hà Lan) phối hợp tổ chức Lễ chuyển giao kết quả thí điểm hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) rừng và vùng trồng cà phê tuân thủ quy định không gây mất rừng của Liên minh châu Âu (EUDR).
Quy định chống mất rừng và suy thoái rừng (EUDR) được EU ban hành vào tháng 6/2023 đã đặt ra những yêu cầu nghiêm ngặt về minh bạch thông tin, truy xuất nguồn gốc và cam kết không phá rừng, không suy thoái rừng trong chuỗi cung ứng sản phẩm nông nghiệp gồm 7 ngành hàng trong đó có 3 ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam gồm cà phê, gỗ và cao su.
Việc tuân thủ EUDR không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội để các ngành hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam nâng cao uy tín, giá trị và vị thế trên trường quốc tế.
Đối với ngành hàng cà phê, một trong những giải pháp then chốt tuân thủ EUDR chính là việc xây dựng một hệ thống CSDL rừng và vùng trồng cà phê đầy đủ, chính xác và minh bạch.
Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ hợp tác Quốc tế (Bộ NNPTNT) cho biết: Chương trình thí điểm đã hoàn thành các mục tiêu quan trọng bao gồm Hệ thống cơ sở dữ liệu rừng và vùng trồng cà phê tuân thủ EUDR tại 4 huyện thí điểm thuộc tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng.
Đây là một trong những công cụ hữu hiệu để Việt Nam chứng minh với các đối tác quốc tế rằng, cà phê Việt Nam là sản phẩm không liên quan đến phá rừng, đáp ứng yêu cầu của EUDR, từ đó gia tăng khả năng cạnh tranh của cà phê Việt Nam trên trường quốc tế.
Hệ thống CSDL này không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng quy định EUDR mà sẵn sàng mở rộng cho các ngành hàng khác như cao su, hồ tiêu, sầu riêng... Đây cũng là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên rừng và phát triển nông nghiệp bền vững.
Hệ thống CSDL cung cấp bộ mã địa chính thống nhất cho từng vườn cây và nông hộ, kèm theo thông tin chi tiết về cây trồng. Nhờ đó, hệ thống đạt được tính đồng bộ cao và hoàn toàn đáp ứng các yêu cầu giải trình thông tin cũng như truy xuất nguồn gốc theo quy định của EUDR.
Các đại biểu đều chung nhận định, việc triển khai hiệu quả EUDR tại Việt Nam có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo khả năng tiếp cận thị trường EU, đồng thời thúc đẩy sản xuất bền vững và không mất rừng.
Việc phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu này là một bước đi quan trọng trong quá trình này, cung cấp một giải pháp hiệu quả và toàn diện nhằm hỗ trợ tính minh bạch, sự tham gia của các nông hộ nhỏ và khả năng đáp ứng yêu cầu với chi phí thấp.
Tại buổi lễ, Nhóm Hợp tác thích ứng EUDR đã chính thức bàn giao Hệ thống cơ sở dữ liệu rừng và Vùng trồng cà phê cho Bộ NNPTNT để nhân rộng ra các vùng sản xuất cà phê khác và các ngành hàng chịu ảnh hưởng khác trên cả nước.
EU là thị trường quan trọng và nhiều tiềm năng cho xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam nói chung và mặt hàng cà phê chế biến nói riêng. Với cam kết cắt giảm thuế quan theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), cơ hội mở rộng thị phần cà phê Việt Nam tại EU hiện rất lớn, trong đó, sản phẩm được hưởng lợi nhất là cà phê chế biến.
Trong giai đoạn 2015-2023, kim ngạch xuất khẩu cà phê chế biến của Việt Nam sang các thị trường EU đạt bình quân 72,4 triệu Euro/năm, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 18%/năm.
Giá trung bình các nhóm cà phê chế biến của Việt Nam xuất khẩu sang EU tăng, đặc biệt là năm 2022, khi sản lượng xuất khẩu giảm 12% so với năm 2021 nhưng kim ngạch xuất khẩu lại tăng gần 22% so với năm 2021. Trong năm 2023, kim ngạch xuất khẩu cà phê chế biến sang EU cũng tăng tới 62% so với năm 2022.
Do đó, với việc ngày càng đáp ứng tốt các quy định của EU, ngành hàng cà phê được kỳ vọng sẽ tiến sâu vào thị trường tiềm năng này trong tương lai gần.