Cơ hội và thách thức của người thầy trong thời đại số

Trong thời gian qua, các ứng dụng AI phát triển rất sâu và rộng ở nhiều lĩnh vực, trong đó có giáo dục. AI đã trở thành một công cụ hỗ trợ hiệu quả trong công việc giảng dạy và học tập, giúp rút ngắn đáng kể thời gian tìm kiếm thông tin, nhất là đối với những môn học có liên quan đến ngôn ngữ, thuật ngữ chuyên ngành.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, việc học sinh sử dụng AI thiếu kiểm soát đang tạo ra nhiều áp lực mới cho giáo viên.

Nếu không cẩn trọng, học sinh có thể lệ thuộc vào AI, dẫn đến việc giảm khả năng tư duy, giảm sức sáng tạo

Theo giáo viên ngữ văn Trường THCS Nguyễn Du (TP. Hồ Chí Minh) Võ Kim Bảo, ứng dụng AI giống như chiếc túi thần của Doraemon, nhưng khi công cụ này xuất hiện, tính cách “ỷ lại” của nhân vật Nobita cũng xuất hiện ở nhiều học sinh nhỏ tuổi.

Các em còn tò mò nhưng chưa có năng lực tự chủ, chưa ý thức được giá trị của việc học, tư duy độc lập hoặc chưa nhận thức được hậu quả của việc lạm dụng AI. Các em dễ bị cuốn vào sự tiện lợi mà các công cụ mang lại, thay vì dành công sức cho việc suy nghĩ và rèn luyện khả năng ngôn ngữ.

Đơn cử, ở môn Ngữ văn, nơi đòi hỏi tư duy cảm xúc và sáng tạo, nhiều trường hợp học sinh dùng AI để hoàn thành bài tập. Điều này ảnh hưởng đến tính sáng tạo, sự trung thực học thuật và khiến việc đánh giá trở nên thiếu công bằng.

Như vậy, nếu không cẩn trọng, học sinh có thể lệ thuộc vào AI, dẫn đến việc giảm khả năng tư duy, giảm sức sáng tạo.

Trưởng bộ môn Kỹ thuật mô và Y học tái tạo, khoa Kỹ thuật y sinh Trường đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh) Hà Thị Thanh Hương cũng chia sẻ, hiện sinh viên đều có thể tạo tài khoản và sử dụng AI miễn phí nên giảng viên khó kiểm soát. Điều này khiến sinh viên dễ lạm dụng, dẫn đến nhiều hệ lụy như: sinh viên không lắng nghe giảng viên, không nắm được kỹ năng thực hành và khi đi làm sẽ thiếu kinh nghiệm thực tế. Thậm chí, có trường hợp sinh viên chỉ dùng AI để đối phó với bài tập mà không thực sự hiểu kiến thức.

Tuy nhiên, việc sử dụng AI giúp giảng viên nhận biết khi nào sinh viên thực sự nắm vững kiến thức và khi nào các em chỉ “dựa dẫm” vào công cụ. Vì thế, giảng viên có thể chủ động hướng dẫn cách sử dụng AI một cách đúng đắn.

Trong khi đó, chuyên viên quản lý Công ty TNHH Gia sư eTeacher Nguyễn Thị Thanh Thế cho rằng, sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là các công cụ AI, đang tạo ra nhiều áp lực đối với đội ngũ gia sư.

Với mô hình dạy kèm 1-1 tại nhà, học sinh được sử dụng thiết bị điện tử thường xuyên hơn và tiếp cận AI nhiều hơn. Điều này khiến công việc gia sư trở nên thách thức hơn.

Thời gian gần đây, nhiều gia sư ghi nhận học sinh làm bài quá nhanh hoặc làm quá nhiều. Điều đó khiến gia sư khó đánh giá liệu bài làm do học sinh tự thực hiện hay nhờ công cụ AI.

Bên cạnh đó, nếu học sinh sử dụng câu lệnh sai, AI có thể tạo ra đáp án sai, dẫn đến tranh luận giữa học sinh và gia sư. Đây là áp lực lớn với gia sư khi phải vừa hướng dẫn vừa giải thích để học sinh hiểu đúng.

Tịnh Hà