Cơ hội và thách thức từ 5 mỏ khí đốt có tiềm năng nhất châu Âu

Một cơ sở dự trữ khí đốt ở Zsana, Hungary. Ảnh: THX/TTXVN

Theo trang tin Oilprice.com, giữa bối cảnh năng lượng châu Âu chao đảo vì xung đột Nga - Ukraine và biến động chính sách từ Mỹ, việc tìm kiếm nguồn khí đốt nội khối trong EU trở thành ưu tiên sống còn. Các mỏ khí chưa khai thác tại CH Síp, Romania, Na Uy và Hy Lạp được kỳ vọng giúp "lục địa già" giảm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu bấp bênh. Dưới đây là 5 khu vực có trữ lượng tiềm năng nhất, cùng những cơ hội và rào cản đang định hình tương lai năng lượng của châu lục.

Thứ nhất, mỏ khí đốt Aphrodite (nằm ngoài khơi bờ biển phía Nam đảo Síp, trữ lượng: 0,1 – 0,17 nghìn tỷ m³): Được phát hiện năm 2011 bởi Chevron, Noble Energy và Shell, Aphrodite là mỏ khí lớn nhất Đông Địa Trung Hải. Dự kiến khai thác từ năm 2027, nhưng tiến độ đang chậm trễ vì hai thách thức lớn: địa chính trị và chi phí. Thổ Nhĩ Kỳ phản đối quyền khai thác của CH Síp, coi đây là vùng biển tranh chấp. Trong khi đó, việc khoan ở độ sâu 1.700 mét đòi hỏi đầu tư khổng lồ, ước tính hàng tỷ USD.

CH Síp đang cân nhắc xuất khẩu khí qua đường ống sang Ai Cập hoặc xây dựng cơ sở khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), nhưng cơ sở hạ tầng yếu kém khiến kế hoạch này gặp khó. Dù vậy, giới chuyên gia nhận định: "Aphrodite có thể đáp ứng 15-20% nhu cầu khí đốt của Nam Âu nếu vượt qua được trở ngại".

Thứ hai, Neptun Deep (ở Romania, trữ lượng: 0,1 nghìn tỷ m³): Được phát hiện năm 2012, Neptun Deep từng là dự án hợp tác giữa OMV Petrom (Áo) và ExxonMobil (Mỹ). Tuy nhiên, ExxonMobil rút lui năm 2022, để lại gánh nặng tài chính cho Romania. Với mục tiêu khai thác thương mại vào 2027, dự án cần hơn 4 tỷ euro đầu tư, chưa kể thách thức về công nghệ khai thác nước sâu và hậu cần phức tạp.

Chính phủ Romania coi Neptun Deep là "chìa khóa" giúp nước này trở thành trung tâm năng lượng Đông Âu. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo: "Thiếu vốn và quy trình phê duyệt chậm có thể trì hoãn tiến độ, đe dọa kế hoạch cung cấp khí cho khu vực Trung Âu".

Thứ ba, Dvalin North (ở Na Uy, trữ lượng: 0,00561 – 0,0119 nghìn tỷ m³): Được phát hiện năm 2021 bởi Wintershall Dea (Đức), Dvalin North dự kiến khai thác cuối thập kỷ này. Dù trữ lượng khiêm tốn, nhưng mỏ này hưởng lợi từ hệ thống cơ sở hạ tầng năng lượng dày đặc của Na Uy. Nó sẽ được kết nối với mỏ Dvalin lân cận để tiết kiệm chi phí vận hành.

Thách thức lớn nhất là điều kiện khắc nghiệt ở Bắc Cực và yêu cầu nghiêm ngặt về môi trường. Dù vậy, Na Uy – nhà cung cấp khí đốt đáng tin cậy nhất EU – có đủ kinh nghiệm để biến Dvalin North thành nguồn bổ sung ổn định, dù chỉ đáp ứng 2–3% nhu cầu toàn châu lục.

Thứ tư, Calypso (ở CH Síp, trữ lượng: 0,06 – 0,08 nghìn tỷ m³): Phát hiện năm 2018 bởi Eni (Italy) và TotalEnergies (Pháp), Calypso vẫn đang trong giai đoạn thẩm định. CH Síp hy vọng kết hợp mỏ này với Aphrodite để tạo thành cụm khí đốt quy mô lớn. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục phản đối, trong khi chi phí khoan sâu lên tới 2.000 mét khiến các công ty dè dặt.

"Nếu được xác nhận, Calypso có thể đưa Địa Trung Hải thành trung tâm khí đốt mới của châu Âu", một báo cáo của Viện Năng lượng châu Âu nhận định. Tuy nhiên, thời điểm khai thác vẫn là dấu hỏi lớn.

Thứ năm, Kronos (ở Hy Lạp, trữ lượng: 0,03 – 0,05 nghìn tỷ m³): Phát hiện năm 2022 bởi Energean (Anh), Kronos đánh dấu bước tiến trong thăm dò khí đốt của Hy Lạp. Dù trữ lượng không lớn, mỏ này có thể kết nối với cơ sở hạ tầng sẵn có, giúp giảm chi phí phát triển. Thách thức chính là sự cạnh tranh từ các dự án năng lượng tái tạo – ưu tiên hàng đầu của Hy Lạp.

Theo Bộ Năng lượng Hy Lạp: "Kronos sẽ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng ngắn hạn, nhưng chúng tôi không đánh đổi mục tiêu trung hòa carbon vào 2050".

Có thể thấy tổng trữ lượng của 5 mỏ trên đạt 0,3–0,4 nghìn tỷ m³, đủ cung cấp 5-7% nhu cầu khí đốt EU trong 20 năm. Aphrodite và Neptun Deep – hai dự án lớn nhất – có thể đi vào hoạt động từ 2027, nhưng rủi ro địa chính trị, chi phí và quy định môi trường vẫn là "gót chân Achilles".

Giới phân tích nhấn mạnh: "Khí đốt chỉ là giải pháp tạm thời. EU cần cân bằng giữa đảm bảo năng lượng và thúc đẩy năng lượng sạch". Trong khi chờ đợi nguồn tái tạo chiếm ưu thế, việc khai thác khôn ngoan các mỏ trên sẽ giúp châu Âu vượt qua cơn "khát" năng lượng, nhưng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế.

Vũ Thanh/Báo Tin tức