Có nên cấm đầu tư kinh doanh dịch vụ đòi nợ hay không?

Theo đó, nhiều nội dung quan trọng được các ĐB thảo luận, trong đó có quy định liên quan đến đầu tư kinh doanh dịch vụ đòi nợ.

Nên cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ?

Báo cáo một số vấn đề lớn của dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi). Thường trực Ủy ban Kinh tế đã có Báo cáo số gửi UBTVQH về một số vấn đề lớn của dự án Luật, kèm theo dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý và dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu tại phiên họp

Một số nội dung lớn đó là: bổ sung một số ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh; danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài; bảo lãnh của Chính phủ đối với một số dự án quan trọng; thủ tục đầu tư theo hình thức góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp…

Tại phiên họp này, Ủy ban Kinh tế đã báo cáo một số nội dung sau: Về nguyên tắc áp dụng Luật Đầu tư, các luật có liên quan và điều ước quốc tế, Thường trực Ủy ban Kinh tế nêu rõ, Dự Luật đã tiếp thu, bổ sung quy định tại Điều 4 để phân định rõ phạm vi điều chỉnh cũng như nguyên tắc áp dụng của Luật Đầu tư và các Luật có liên quan (như Luật Xây dựng; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp; dự thảo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư). Đồng thời sửa đổi, bổ sung 10 nhóm quy định cụ thể tại dự thảo Luật để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Chứng khoán, Bộ luật Hàng hải, Luật Hàng không dân dụng…; sửa đổi, bổ sung một số Điều của 5 Luật khác tại Điều khoản thi hành của dự thảo Luật để bảo đảm thống nhất với những nội dung sửa đổi, bổ sung nêu trên.

Vấn đề được nhiều ĐB quan tâm vẫn xoay quanh việc có nên cấm đầu tư kinh doanh dịch vụ đòi nợ hay không?

Theo ông Vũ Hồng Thanh, đa số ý kiến của Thường trực Ủy ban thống nhất với ý kiến không quy định cấm “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” tại điểm h khoản 1 Điều 6 dự thảo Luật mà quy định tại Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện như Luật hiện hành. Vì việc thuê một đơn vị trung gian đứng ra thu hồi nợ xuất phát từ nhu cầu thực tế của cuộc sống, đáp ứng nhu cầu của khách hàng khi các công ty kinh doanh dịch vụ đòi nợ sử dụng các công cụ, biện pháp đạt kết quả, phù hợp với các quy định của pháp luật. Để hạn chế tiêu cực phát sinh, đề nghị bổ sung quy định về điều kiện chặt chẽ đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ, bảo đảm quản lý nhà nước chặt chẽ đối với loại hình kinh doanh này.

Một số ý kiến đề nghị giữ nguyên như dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 là cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ, vì thời gian qua, mặc dù đã có quy định về hoạt động kinh doanh dịch vụ đòi nợ nhưng nhiều doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng để biến tướng thành các băng nhóm xã hội, tội phạm nhằm cưỡng đoạt tài sản, gây áp lực đối với con nợ, cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen, gây mất trật tự, an toàn xã hội, dẫn tới nhiều hệ quả xấu đối với xã hội.

Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đề nghị không quy định cấm “kinh doanh dịch vụ đòi nợ”, nhưng để hạn chế tiêu cực phát sinh cần bổ sung quy định về điều kiện chặt chẽ đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ, bảo đảm quản lý nhà nước chặt chẽ đối với loại hình kinh doanh này; hoặc có thể xem xét thay tên “dịch vụ đòi nợ thuê” thành tên gọi “dịch vụ xử lý nợ”.

Phải quy định chặt chẽ hơn

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Nguyễn Đức Hải đề nghị cần xem xét lại mối quan hệ giữa Luật này với các Luật liên quan về thuế, vì trong luật có đề cập nhiều vấn đề liên quan đến ưu đãi thuế; xem xét lại mối quan hệ giữa Luật này với Luật Doanh nghiệp về các vấn đề nhà đầu tư, vốn đầu tư. Đối với một số chính sách liên quan tới các dự án lớn không chỉ quy định về mức vốn mà cần phải quy định cả về việc ứng dụng khoa học công nghệ; bảo đảm công tác bảo vệ môi trường.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, công dân được phép làm những gì pháp luật không cấm nhưng pháp luật cấm vì có 4 lý do như Chính phủ đã trình. Đòi nợ là hợp đồng dân sự, có thiết chế giải quyết khi xảy ra tranh chấp như: hòa giải, trọng tài, Tòa án. Vậy tại sao không qua các tổ chức này mà qua trung gian là đòi nợ thuê. Qua thực tế thấy rằng, không mang lại hiệu quả tốt mà biến tướng, lợi dụng để gây bất ổn an ninh trật tự. Do đó cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ là hợp lý.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý, trong điều kiện hiện nay kinh doanh dịch vụ đòi nợ đang là thực tế, dù rằng có trường hợp lợi dụng loại hình kinh doanh này để biến tướng, nảy sinh các băng nhóm tội phạm chiếm đoạt tài sản của người khác. Theo Chủ tịch Quốc hội, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do chưa thực hiện tốt quản lý Nhà nước với loại hình kinh doanh này, và chưa quy định chặt chẽ dịch vụ kinh doanh đòi nợ. Đây là do quản lý kém, do đó không nên cấm nhưng cần quy định lại các danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện cho chặt chẽ, trong đó có dịch vụ đòi nợ. Nâng cao trách nhiệm quản lý Nhà nước để tránh biến tướng, không vì quản lý không được mà chúng ta cấm; nghiên cứu, cân nhắc để xử lý các xung đột giữa Luật Đầu tư và các luật khác có liên quan trong hệ thống pháp luật.

Giải trình thêm, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, đây là vấn đề hiện còn nhiều ý kiến băn khoăn, nhưng khi rà soát 217 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ này tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thấy rằng, không có đơn vị nào sử dụng lành mạnh mà lợi dụng xã hội đen. Việc cho vay nặng lãi bắt phải trả với lãi cao sẽ ảnh hưởng đến trật tự xã hội, trong khi đóng góp của ngành này không đáng là bao so với công sức bỏ ra khắc phục hậu quả. Vì vậy sẽ nghiên cứu để các quy định trong dự thảo luật bảo đảm chặt chẽ hơn.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan thẩm tra tiếp thu các ý kiến góp ý của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; hoàn thiện báo cáo tiếp thu giải trình để gửi xin ý kiến các Đoàn đại biểu Quốc hội, sau đó trình ra Quốc hội tại kỳ họp tới.

Mai Thoa