Có nên giao thẩm quyền quyết định xử phạt vi phạm hành chính cho trưởng đoàn kiểm tra?

Xử phạt phải kịp thời để tăng tính răn đe

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, cần thiết quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, tuy nhiên, phải đảm bảo việc xử phạt diễn ra nhanh chóng, tạo tính răn đe, giúp người vi phạm nhận thức được hành vi vi phạm, kịp thời để sửa đổi.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp). Ảnh: Media Quốc hội.

Lấy ví dụ về phạt nguội giao thông, ông Hòa cho biết, theo phản ánh của báo chí, người dân, có tình trạng lỗi vi phạm được thông báo chậm, vi phạm từ vài năm trước đến nay mới dồn lại thông báo một lúc, khiến người dân mệt mỏi, khó khăn trong xử lý.

Ông nhấn mạnh, thời hiệu xử phạt phải đảm bảo đúng lúc, kịp thời, nhanh chóng để người vi phạm rút kinh nghiệm, sửa sai.

Về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, ông Hòa cho rằng, cần thiết tăng thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho một số đối tượng, nhất là trong bối cảnh sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, không còn cơ quan thanh tra chuyên ngành cấp bộ, sở.

Cụ thể, ngoài chuyển thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch UBND cấp huyện về chủ tịch UBND cấp xã, ông Hòa nêu quan điểm, cần bổ sung thẩm quyền cho các trưởng phòng chuyên môn của UBND cấp xã. Sau khi thành lập đoàn kiểm tra, phát hiện vi phạm, trưởng đoàn kiểm tra có thể ra quyết định xử phạt ngay để đảm bảo xử lý kịp thời, đúng lúc, không cần chờ tới cấp tỉnh ra quyết định xử phạt.

Ở góc độ khác, bà Phan Thị Mỹ Dung, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An (đoàn Đại biểu Quốc hội Long An) đề nghị không giao thẩm quyền xử phạt cho trưởng đoàn kiểm tra.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An (đoàn Đại biểu Quốc hội Long An). Ảnh: Media Quốc hội.

Theo đại biểu này, tiếp tục thực hiện quy định hiện hành theo hướng nếu quá trình kiểm tra phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đoàn kiểm tra ghi nhận vi phạm, lập biên bản vi phạm hành chính, đề xuất thủ trưởng (người có thẩm quyền xử phạt) xử phạt, hoặc nếu thuộc lĩnh vực của ngành khác (đối với đoàn liên ngành) thì kiến nghị chuyển nội dung sang ngành đó xử phạt theo thẩm quyền, cũng không vướng mắc.

Bà Dung nhấn mạnh, không quan ngại việc xử lý vi phạm không kịp thời khi sắp tới sẽ không còn thanh tra chuyên ngành tại các bộ, sở, cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh. Dự thảo Luật đã bổ sung chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính là thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, thuộc cơ quan quản lý Nhà nước, thủ trưởng các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh. Có nghĩa là vụ trưởng, cục trưởng, giám đốc các sở, ngành cấp tỉnh có thẩm quyền xử phạt.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu). Ảnh: Media Quốc hội.

Cũng quan tâm nội dung này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) phát biểu, dự thảo luật mở rộng thẩm quyền cho nhiều chức danh nhưng chưa làm rõ phạm vi, giới hạn, gây nguy cơ chồng chéo và khó áp dụng thống nhất.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét, cân nhắc luật hóa nguyên tắc xác định thẩm quyền dưới dạng phụ lục kèm theo nghị định của Chính phủ để bảo đảm tính linh hoạt và thống nhất trong áp dụng pháp luật.

Bên cạnh đó, bổ sung quy định rõ hơn về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong điều kiện tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, theo hướng: Trường hợp đơn vị hành chính bị sắp xếp, điều chỉnh theo chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan, tổ chức bị sáp nhập được chuyển giao cho cơ quan, đơn vị tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ tương ứng theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

Mặt khác, quy định Chính phủ hướng dẫn cụ thể để bảo đảm thống nhất hoạt động trong giai đoạn chuyển tiếp.

"Việc quy định như vậy sẽ tạo cơ sở pháp lý vững chắc, tránh khiếu nại, tranh chấp thẩm quyền, đồng thời bảo đảm kỷ luật quản lý Nhà nước ở tại cơ sở khi sáp nhập đơn vị hành chính chỉ còn chính quyền địa phương hai cấp", ông Hùng nêu ý kiến.

Cân nhắc tăng mức phạt vi phạm hành chính không lập biên bản

Đối với xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản, theo đại biểu Phạm Văn Hòa, quy định này kế thừa quy định trước đây, tuy nhiên, cần xem xét lại mức tăng số tiền bị phạt vi phạm hành chính không lập biên bản. So với hiện nay, đề xuất mức tăng đến 4 lần, từ 250.000 đồng lên 1 triệu đồng đối với cá nhân và từ 500.000 đồng lên 2 triệu đồng với tổ chức là cao.

"Lập biên bản vi phạm hành chính giúp đảm bảo quyền lợi của người bị xử phạt, khi khiếu kiện, khiếu nại cũng có cơ sở, chứng cứ để thực hiện. Do đó, nên nghiên cứu xem xét để chỉnh lý cho phù hợp", ông Hòa nói.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn TP Huế) cho rằng, biên bản xử phạt vi phạm hành chính là tài liệu chính thức ghi nhận chi tiết hành vi vi phạm, các tình tiết liên quan và là cơ sở pháp lý cho xử phạt, bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn TP Huế). Ảnh: Media Quốc hội

Biên bản là căn cứ để các đối tượng bị xử phạt có thể khiếu nại nếu họ thấy quyết định xử phạt không công bằng, gây ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Biên bản cũng làm minh bạch hóa quá trình xử phạt vi phạm và tăng niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào tính công bằng của pháp luật.

"Do đó, cần hạn chế những trường hợp xử phạt không lập biên bản hoặc các hành vi xử phạt không cần lập biên bản phải có mức phạt thấp và là hành vi ít nghiêm trọng. Xét về điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay, mặt bằng thu nhập và chi tiêu của người dân, đề nghị điều chỉnh mức phạt bằng 50% mức dự thảo", đại biểu Sửu nêu ý kiến.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị bổ sung quy định, trong trường hợp không lập biên bản, quyết định xử phạt phải được ghi nhận và lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm hành chính kèm hình ảnh, tài liệu chứng minh hành vi vi phạm. Quy định này giúp bảo đảm tính minh bạch, tránh lạm dụng quyền lực và tạo điều kiện kiểm tra, giám sát hiệu quả.

Về nâng mức xử phạt đối với một số hành vi vi phạm, đại biểu Phạm Văn Hòa ủng hộ tăng mức phạt trong một số lĩnh vực như môi trường, cá độ, an toàn vệ sinh thực phẩm, hàng gian, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, bởi đây là những lĩnh vực rất nhức nhối. Nếu đủ điều kiện, ông cho rằng, có thể truy cứu trách nhiệm hình sự để răn đe.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương). Ảnh: Media Quốc hội.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) nêu quan điểm, việc nâng mức phạt tiền cần cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng đối với từng hành vi cụ thể, dựa trên những tiêu chí cụ thể, rõ ràng và mang tính thực tiễn cao.

Theo đó, cần căn cứ điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng giai đoạn, đặc biệt là thu nhập trung bình của người dân. Một mức phạt quá cao so với khả năng chi trả của người dân, nhất là những người lao động thu nhập thấp, không chỉ gây bức xúc, mà có thể dẫn đến hệ lụy như trốn tránh, chống đối, hoặc xảy ra tiêu cực trong quá trình xử lý vi phạm.

Mặt khác, cần đánh giá mức độ nguy hiểm, tính chất, hậu quả của từng hành vi vi phạm. Những hành vi có tính chất nghiêm trọng, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng, an toàn xã hội, tài sản của Nhà nước và nhân dân cần bị xử phạt nghiêm khắc ở mức phạt cao. Ngược lại, những hành vi vi phạm mang tính chất vi phạm lần đầu, lỗi vô ý hoặc hậu quả không lớn thì nên áp dụng hình thức xử lý phù hợp, mang tính giáo dục, răn đe, không gây gánh nặng không cần thiết cho người dân.

Ngoài ra, có thể cân nhắc nghiên cứu tạo điều kiện cho những đối tượng không có khả năng chấp hành xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức phạt tiền ở mức quá cao so với thu nhập trong một số trường hợp và hành vi cụ thể được xem xét áp dụng thay thế một phần các hình thức bổ sung khác như cảnh cáo, buộc khắc phục hậu quả, giáo dục tại cộng đồng, công khai vi phạm...

Yến Chi

Trang Trần