Có thể kiện quyết định của cơ quan kiểm toán

Sáng 24-5, Quốc hội (QH) thảo luận ở hội trường về Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án luật này.

Phải chịu trách nhiệm về kiến nghị của mình

Đại biểu (ĐB) Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An, khẳng định báo cáo Kiểm toán Nhà nước (KTNN) sau khi phát hành và công khai có giá trị bắt buộc phải thực hiện đối với đơn vị được kiểm toán. Nếu không đồng ý với báo cáo kiểm toán thì đơn vị được kiểm toán thực hiện quyền khiếu nại theo quy định của nhà nước. Như vậy, cơ quan KTNN phải chịu trách nhiệm đến cùng với kiến nghị và kết luận của mình, không phải cơ quan quản lý thuế chịu trách nhiệm như trong dự thảo.

"Ai, cơ quan nào bắt cơ quan quản lý thuế phải chịu trách nhiệm nếu như họ vẫn bảo lưu quan điểm của mình?" - ông Cầu nêu câu hỏi. Vị đại biểu tỉnh Nghệ An đề nghị Ban Soạn thảo nghiên cứu lại điểm b khoản 2 điều 21, theo hướng nếu không đồng ý kiến nghị, kết luận của cơ quan KTNN thì cơ quan thuế, người nộp thuế có quyền khiếu nại, khởi kiện theo quy định của pháp luật. "Về vấn đề này đã được đưa vào luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN năm 2015".

Cùng quan điểm, ĐB Phạm Hồng Phong (Hậu Giang), Phó Chánh án TAND Cấp cao tại TP HCM, cho rằng trường hợp người thực hiện không thống nhất với kết luận của cơ quan KTNN thì có quyền khiếu nại với cơ quan ra quyết định theo Luật Khiếu nại hay khởi kiện ra tòa theo thủ tục Tố tụng hành chính. "Có như thế mới phù hợp với địa vị pháp lý của từng cơ quan, một bên là kiểm tra, kiểm toán, một bên là bị kiểm tra, kiểm toán".

Tuy nhiên, ĐB Phong cho biết hiện nay, báo cáo của KTNN chưa được coi là quyết định hành chính nên chưa quy định trong tố tụng hành chính được khởi kiện tại tòa án. Do đó, để tránh sự lạm quyền và kiểm soát quyền lực cần bổ sung vào điều 30 Luật Tố tụng hành chính năm 2015: "Báo cáo kiểm toán có thể bị khởi kiện".

Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An, phát biểu tại hội trường

Tranh luận về thu thuế

Tiếp thu ý kiến đại biểu cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thêm một lần nêu lại sự bất hợp lý của việc KTNN kiến nghị truy thu thuế của doanh nghiệp (DN) nhưng cơ quan thuế lại là cơ quan thực hiện kiến nghị nên cuối cùng cơ quan thuế bị DN kiện.

"Ý kiến của ĐB Phạm Hồng Phong kiện là đúng luật, đúng quyền theo điều 30 Luật Tố tụng hành chính. Chúng ta phải bảo đảm quyền lợi của người nộp thuế. Do đó, chúng ta sẽ nghiên cứu chỗ này hoặc là chúng ta sửa điều 30 của Luật Tố tụng hành chính hoặc là phải ghi vào đây, hoặc ghi vào Luật Kiểm toán thì mới xử lý được" - ông Dũng nói. Ví dụ được Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu là KTNN kiến nghị truy thu của Unilever hơn 800 tỉ đồng, sau đó lại thống nhất truy thu hơn 500 tỉ đồng và cuối cùng lại chỉ thu có hơn 300 tỉ đồng. Theo bộ trưởng, nếu ngay từ đầu cơ quan thuế ra quyết định truy thu hơn 800 tỉ đồng thì sẽ bị DN kiện ra tòa.

Ngay lập tức, Tổng KTNN Hồ Đức Phớc, sử dụng biển tranh luận để "giải trình rõ thêm ý kiến của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng về Unilever để QH hiểu". Theo Tổng KTNN, Thanh tra của Cục Thuế TP HCM đã thanh tra Unilever và kiến nghị truy thu 383 tỉ đồng và Unilever đã nộp 383 tỉ đồng. Sau đó, KTNN vào kiểm tra lại hồ sơ thì ngoài truy thu 383 tỉ đồng này còn kiến nghị truy thu 882 tỉ đồng. Sau đó yêu cầu đoàn thanh tra của Cục Thuế TP HCM giải trình tại sao lại thu 383 tỉ đồng.

Đoàn thanh tra giải trình là do điều kiện cuối năm nên đoàn thanh tra căn cứ vào số liệu do công ty tự tính toán thuế thu nhập DN đối với hoạt động đầu tư mở rộng không được ưu đãi thuế trong giai đoạn 2009-2013 để kiến nghị truy thu chứ chưa kiểm tra, rà soát các hồ sơ, tài liệu liên quan của DN. "Chúng tôi khẳng định việc chúng tôi kiến nghị thu 882 tỉ đồng là đúng và đoàn thanh tra thuế làm không đúng".

Ông Hồ Đức Phớc cho biết sau 8 tháng Unilever mới có khiếu nại và kiểm toán đã mời Tổng cục Thuế và Cục Thuế TP HCM cùng làm việc với Unilever. "Họ cung cấp thêm hồ sơ và xác định hồ sơ. Hồ sơ đó chưa được giám định, chúng tôi chỉ căn cứ vào hồ sơ họ cung cấp, như vậy, kết luận là 575 tỉ đồng. Sau đó có phó tổng giám đốc của Unilever sang làm việc với KTNN, Tổng cục Thuế và Cục Thuế TP HCM. Tại cơ quan KTNN, họ chấp nhận là 384 tỉ đồng là có nộp nhưng kiến nghị không nộp chậm, chúng tôi bàn với Tổng cục Thuế và Bộ Tài chính là họ chấp nhận 384 tỉ đồng thì họ cứ nộp đi còn lại hồ sơ giải trình thì nên bổ sung sau, ý kiến như vậy để QH hiểu" - ông Phớc nói.

Bổ sung thuật ngữ "chuyển giá"

ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) đề nghị QH bổ sung thuật ngữ "chuyển giá" vào điều 3 để giải thích từ ngữ của dự thảo. Vì theo ông, có một số nội dung liên quan đến chuyển giá cần quan tâm để ngăn chặn tình trạng chuyển giá và thực trạng thời gian qua có nhiều DN kinh doanh báo thua lỗ nhưng vẫn mở rộng.

Bài và ảnh: Văn Duẩn