Cố vấn tài chính cũng quan trọng như bác sĩ gia đình

Việc thua lỗ khi đầu tư là một phần tất yếu trong tính rủi ro của các công cụ tài chính. Tuy nhiên, những diễn biến của thị trường trong năm qua đã cho chúng ta thấy nếu các nhà đầu tư thiếu thông tin và không được định hướng bởi những người hành nghề chuyên nghiệp để có thể tiếp cận các thông tin cần thiết, trước hết là tính hợp pháp của các công cụ đầu tư, sau đó là vấn đề về tính phù hợp trong mục tiêu đầu tư, thì thị trường tài chính sẽ rất khó phát triển bền vững.

Người cố vấn luôn cần thiết trong mọi khía cạnh cuộc sống

Thực ra, không chỉ lĩnh vực tài chính mới cần những cố vấn, mà đó là một nhu cầu tất yếu trong tất cả các khía cạnh cuộc sống của chúng ta. Khi thu nhập tăng lên, con người muốn nâng cao chất lượng từng khía cạnh cuộc sống của mình thông qua việc sử dụng dịch vụ của những người có chuyên môn trong từng lĩnh vực.

Ngày trước, khi đau ốm chúng ta có thể tự điều trị cho mình, hay có thể ra sau vườn hái vài vị thuốc dân gian. Tuy nhiên, khi thu nhập gia tăng thì chúng ta có thể trích một phần thu nhập cho các bác sĩ riêng, cũng như những chuyên gia theo dõi chế độ ăn uống và tập luyện thể thao để có thể có một thể trạng tốt hơn.

Không ai nói rằng mình không biết ăn uống hay tập luyện thể dục, nhưng việc có những chuyên gia hướng dẫn sẽ giúp cho các hoạt động của chúng ta được thực hiện khoa học và hiệu quả.

Trong lĩnh vực đầu tư cũng vậy, chúng ta cũng cần những người cố vấn để định hướng cho các hoạt động đầu tư của mình. Vì việc đầu tư trong mắt nhà đầu tư chỉ đơn giản là mua và bán các tài sản tài chính, nên phần lớn mọi người đều tin rằng bản thân mình sẽ có thể làm tốt việc đầu tư mà không cần người hướng dẫn.

Bên cạnh đó, kết quả đầu tư cũng là không xác định được một cách cụ thể, đặc biệt là trong ngắn hạn. Đó là lý do khiến nhà đầu tư vẫn chưa có nhu cầu cho dịch vụ cố vấn tài chính, mà vẫn muốn tự mình quản lý.

Ở các quốc gia phát triển, nghề cố vấn tài chính cá nhân rất phổ biến. Họ là những người giúp đánh giá sức khỏe tài chính của khách hàng và đưa ra các kế hoạch đầu tư để giúp khách hàng đạt được mục tiêu tài chính với thời gian, chi phí và rủi ro thấp nhất có thể.

Cố vấn tài chính không phải là người đầu tư siêu việt để có thể giúp khách hàng nhân đôi hay nhân ba tài khoản trong thời gian ngắn. Họ đơn giản là những người hiểu được đặc điểm, tính chất và chu kỳ của các lớp tài sản tài chính trên thị trường để có thể sử dụng chúng một cách hiệu quả trong việc thực hiện mục tiêu tài chính của khách hàng.

Thị trường cố vấn tài chính ở các quốc gia được chia ra ba phân khúc rất rõ ràng là tư vấn tài chính cho đại chúng (tầng lớp có thu nhập tốt); tư vấn cho các cá nhân giàu có và tư vấn cho các gia đình siêu giàu. Mỗi phân khúc sẽ có những thứ tự ưu tiên khác nhau về các mục tiêu cần tư vấn tương ứng. Đối với phân khúc đại chúng, nhu cầu hoạch định tài chính là quan trọng nhất. Với các cá nhân đã tích lũy được tài sản lớn thì việc quản lý tài sản trở nên quan trọng.

Trong khi đó, với các gia đình siêu giàu thì việc quản lý gia sản một cách tổng thể lại là nhu cầu chính. Tương ứng với mỗi nhu cầu khác nhau đó là khả năng cung ứng dịch vụ khác nhau của các cố vấn tài chính.

Tại Việt Nam, dịch vụ cố vấn tài chính dù chưa phổ biến nhưng vẫn đang có ở các công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán và các ngân hàng. Tuy nhiên, một điểm chúng ta cần lưu ý là các dịch vụ hiện tại chỉ đang được cung cấp cho các cá nhân giàu có, phân khúc cho thị trường đại chúng vẫn đang bỏ ngỏ. Ở thị trường đại chúng, ta thấy đang có sự nhập nhằng giữa vai trò của người bán các sản phẩm tài chính và người cố vấn.

Ở một thị trường tài chính vẫn còn rất sơ khai, cố vấn tài chính là những người bán hàng như nhân viên ngân hàng, nhân viên bảo hiểm, nhân viên chứng khoán vẫn là một nguồn thông tin tham khảo rất quan trọng cho các gia đình. Điều quan trọng cần thiết là các cá nhân cần phải đánh giá mức độ phù hợp và uy tín từ những nhân viên của các tổ chức tài chính nói trên.

Việc lựa chọn được các cố vấn tài chính phù hợp sẽ giúp cho các cá nhân có thể thực hiện các hoạt động quản lý tài chính nói chung và hoạt động đầu tư nói riêng một an toàn và bền vững, tránh xa được những khoản đầu tư “rởm”.

(*) CFA
(**) HUB

Lê Hoài Ân (*) - Nguyễn Thị Ngọc Ngân (**)