'Cơn lốc' Nga ở Phuket, Thái Lan

1. Chiều muộn trên bãi biển Phuket, Mykoyan, 30 tuổi ngồi một mình cạnh chiếc bàn nhỏ trên ban công của một ngôi nhà nhìn xuống bãi cát với một ly bia. 12 tháng trước, anh vẫn sống với mẹ và mấy người em ở Moscow. Là kỹ sư công nghệ thông tin, thu nhập của Mykoyan tương đối ổn định nhưng cuộc xung đột Nga- Ukraine đã làm thay đổi mọi thứ.

Giữa tháng 9/2022, Mykoyan xin nghỉ phép rồi ra sân bay với hơn 5.000 USD tiền tiết kiệm cùng tấm vé một chiều đến Thái Lan. Ở Bangkok, anh gặp vài người đồng hương và khi biết Mykoyan có ý định ở lại lâu dài, tất cả đều khuyên anh nên chọn Phuket bởi giá cả thuê nhà rất phải chăng, dễ tìm việc làm nhưng quan trọng là người Nga ở Phuket luôn được thân thiện chào đón.

Khách du lịch Nga làm thủ tục nhập cảnh ở sân bay Phuket, Thái Lan.

Tương tự như Mykoyan, Yuri Vorona, 30 tuổi, đã tốt nghiệp đại học ngành quản trị kinh doanh ở Moscow, đến Phuket hồi tháng 6/2022 rồi nhanh chóng tìm được một chân quản lý cho một nhà hàng ở nơi này. Nói với trang tin Inside Politics, Vorona cho biết: “Bầu không khí thật tuyệt vời, mọi người đều vui vẻ”. Chỉ tay ra biển, Vorona nói tiếp: “Đó là chiếc siêu du thuyền của tỉ phú Nga Alexander Svetakov. Ông ấy đến đây từ trước lễ Giáng sinh 2022 cùng với tỉ phú Igor Rybakov. Cả hai đã mở lớp huấn luyện kinh doanh hồi đầu tháng Giêng năm nay mà người tham dự đều là người Nga”.

Mykoyan và Vorona chỉ là hai trong số hàng trăm nghìn người Nga rời khỏi đất nước sau khi xung đột Nga, Ukraine bùng nổ. Một số tìm đến Kazakhstan, Georgia hoặc Thổ Nhĩ Kỳ còn với Thái Lan, dù ở rất xa Moscow nhưng quốc gia này đã chứng kiến lượng khách du lịch người Nga tăng vọt đến không ngờ, nhất là khi nhiều người thể hiện ý định ở lại lâu dài bằng cách mua nhà. Bà Phattanan Phisutvimol, chủ tịch Hiệp hội bất động sản Phuket nói: “Từ giữa năm 2022, công dân Nga đứng đầu danh sách những người mua bất động sản ở Phuket và trong quý 1 năm nay, doanh số nhà đã bán cho họ tăng 68% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị bất động sản được bán cũng tăng 46,7% nên chúng tôi tin rằng 2023 sẽ là “năm vàng” đối với thị trường nhà đất…”.

Để thích ứng với cơ hội mới, sân bay Phuket đã đưa vào sử dụng các bảng thông báo bằng tiếng Nga còn trên đường phố, hầu hết nhà hàng, quán ăn, ngoài biển quảng cáo bằng tiếng Thái, tiếng Anh thì giờ đây có thêm tiếng Nga. Nicolai Sergey, đến Phuket hồi tháng 6 nói: “Thật kinh ngạc khi trên một số con phố ở Phuket có nhà tắm kiểu Nga, phòng mạch của bác sĩ Nga, nhà thờ Chính thống giáo Nga, thậm chí bạn hoàn toàn có thể mua được bàn phím tiếng Nga ở các cửa hàng vi tính còn Lãnh sự quán Nga cũng vừa khai trương trong tháng này nên tôi tin rằng nếu người Nga tiếp tục đến, Phuket có thể sớm được biết với cái tên “Tiểu Nga” ở phương Đông”.

Đúng như nhận định của Nikolai Sergey, Anna Baranova, người điều hành công ty bất động sản hạng sang InDreams Phuket, phục vụ chủ yếu cho người Nga nói: “Mức tăng trưởng trong hai năm qua rất lớn. Bất động sản đang tăng giá cực nhanh”. Đưa tay ra phía sau, gần bãi biển Layan, một khu vực yên tĩnh đã mọc lên một loạt những biệt thự cao cấp, có hồ bơi riêng và những chiếc ghế nằm phơi nắng dưới ánh mặt trời, Baranova cho biết giá khởi điểm từ 1 triệu USD trở lên mà vẫn bán rất chạy: “Trước đây, người Nga không quan tâm nhiều đến Thái Lan vì họ gần châu Âu hơn là Đông Nam Á nhưng bây giờ thì họ cũng đến, nhất là sau chuyến thăm Moscow của Ngoại trưởng Thái Lan và các chuyến bay thẳng được nối lại giữa hai nước”.

Với khách du lịch, để ở lại Thái Lan lâu dài, họ có thể xin gia hạn thị thực nhiều lần, mỗi lần 30 ngày miễn là họ chứng minh được rằng họ đang có việc làm. Thamasat, giám đốc một công ty lữ hành ở Pattaya giải thích: “Hiện tôi đang có 12 hướng dẫn viên người Nga. Ngoài nghề hướng dẫn, họ còn là tài xế, nhân viên tiếp tân, bán hàng lưu niệm, phục vụ phòng nghỉ nên họ dễ dàng xin gia hạn thị thực nhập cảnh. Trình độ tiếng Thái của họ là một lợi thế khi tiếp khách du lịch người Nga…”.

Rất nhiều cửa hàng ở Phuket đã có biển quảng cáo bằng tiếng Nga.

2. Trước khi cuộc bầu cử diễn ra để chọn thủ tướng mới, chính phủ sắp mãn nhiệm ở Thái Lan đã cố tránh đưa ra lập trường mạnh mẽ về cuộc xung đột Nga, Ukraine nên với khách du lịch Nga, nước Thái được xem là điểm đến thân thiện. Công dân Nga muốn ở lại một năm có thể xin thị thực giáo dục hoặc kinh doanh nếu họ có giấy tờ phù hợp. Ngoài ra còn có các thị thực dài hạn dành cho những cá nhân giàu có, muốn đầu tư vào bất động sản hoặc trái phiếu chính phủ nên chẳng có gì khó hiểu vì sao Thái Lan, đất nước mà 2 năm trước đây vẫn xa lạ với rất nhiều người Nga thì bây giờ nó lại trở thành quen thuộc. Một đại lý du lịch Nga ở Phuket phát biểu với trang tin Inside Politics nhưng xin giấu tên do tính nhạy cảm của vấn đề, rằng nhiều người Nga đã đến Phuket bằng vé một chiều và thị thực du lịch. Điều đó có nghĩa là họ không định trước ngày trở về hay đúng hơn, họ không muốn về nữa!

Và không chỉ Phuket, khách Nga còn xuất hiện ở những khu du lịch nổi tiếng khác như Koh Samui, hòn đảo lớn thứ hai của Thái Lan và khu nghỉ mát ven biển phía đông Pattaya. Linh mục Mikhail Ilyin, người đứng đầu Nhà thờ Chính thống Nga All Saints ở Pattaya nói: “Từ tháng 10/2022, nhiều người Nga đã đến đây. Phần lớn là những cặp vợ chồng trẻ và họ đã tìm thấy sự thanh bình. Nhiều cặp vợ chồng khi nói chuyện với tôi đã cho biết Pattaya có thể sẽ là nơi định cư cuối cùng của họ”.

Với những ngành dịch vụ, những người buôn bán nhỏ đã chứng tỏ sự nhanh nhạy. Waraporn Tangkaew, 43 tuổi, người Thái Lan bán xoài tươi, chanh dây và dứa tại một quầy hàng ở khu vực nhộn nhịp gần bãi biển Karon cho biết: “Người Nga là khách hàng chính của tôi. Chiến tranh thì ở xa còn tại đây, ai cũng tự do, thoải mái”. Thatsong, bán món súp Tom Yum nổi tiếng của người Thái, cười khi được hỏi: “Việc kinh doanh của tôi khá thuận lợi. Mỗi đêm bình quân tôi bán được 200 bát súp, chưa kể thức ăn vặt…”.

Tại Câu lạc bộ Lemonade, một nhà hàng và đồng thời là trung tâm chăm sóc trẻ em ở khu vực Laguna, chủ yếu dành cho người Nga, các tấm áp phích bên ngoài phòng tập thể dục liệt kê các hoạt động hàng tuần: Lớp học cờ vua, nhào lộn và múa ba lê. Yulia Volodina, chủ sở hữu câu lạc bộ giải thích: “Khi chưa xảy ra xung đột Nga, Ukraine, mỗi năm vào mùa Đông các gia đình giàu có người Nga thường gửi con cái đến đây tham gia các hoạt động ngoại khóa để tránh thời tiết khắc nghiệt ở quê nhà. Trước ngày 24/2/2022, hoạt động nhộn nhịp nhất của Câu lạc bộ Lemonade chỉ kéo dài 3 tháng với khoảng 200 em nhưng từ tháng 9/2022 đến nay, con số này là gần 3.000 em. Nó đã khiến chúng tôi bận rộn từ sáng đến tối”.

Theo ông Lertchai Wangtrakuldee, Giám đốc Văn phòng Phuket của Tổng cục Du lịch Thái Lan (TAT), trong 5 tháng đầu năm, 6 triệu khách du lịch đã mang đến cho quốc gia này 196 tỷ baht. Ông Lertchai nói: “Bây giờ đã bắt đầu vào mùa mưa nên lượng khách du lịch sẽ giảm nhưng chủ yếu chỉ giảm với khách châu Âu, Mỹ nhưng thay vào đó, khách Nga lại tăng lên. Theo dự kiến, từ nay đến cuối năm, chúng tôi sẽ đón khoảng một triệu người Nga”. Thitivut, chủ một tiệm massage cho biết Phuket, Pattaya giờ đây bùng nổ xe gắn máy và người mua đều là người Nga. Chỉ với 600USD, họ có thể sở hữu một chiếc 110 phân khối mà không cần phải có bằng lái. Vì thế, tình trạng say xỉn rồi gây tai nạn giao thông là chuyện thường ngày. Patthong, giáo viên của một trường tiểu học ở Phukhet nói tiếp: “Các trường học địa phương chật kín trẻ em Nga bởi những người Nga giàu có khi đã được cấp thị thực ưu tú với giá từ 25.000USD trở lên, họ có thể ở lại Thái Lan từ 5 đến 20 năm”. Một bác sĩ tại bệnh viện ở Patong cho biết ông đang chứng kiến ngày càng nhiều người bị ngộ độc rượu và tai nạn giao thông. Để có thể xử lý, bệnh viện phải thuê những người biết tiếng Nga làm phiên dịch. Chi phí ấy do nạn nhân trả nhưng sau khi bình phục, không ít nạn nhân một đi không trở lại khiến bệnh viện phải lấy ngân quỹ bù vào!

Bãi biển Phuket phần lớn là người Nga.

3. Trở lại với chàng kỹ sư công nghệ thông tin Mykoyan, hiện đang sống trong một căn hộ nhỏ với giá thuê 130USD/tháng và vẫn làm việc online cho công ty ở Moscow nhưng theo Mykoyan: “Chẳng có gì là chắc chắn vì tôi có thể sẽ bị yêu cầu phải trở lại văn phòng”. Điều lo lắng nhất của Mykoyan và cũng là của nhiều thanh niên Nga khác ở Thái Lan là lệnh gọi nhập ngũ. Mykoyan nói: “Nếu như trước đây, lệnh gọi nhập ngũ được gửi bằng văn bản đến nhà thì bây giờ, Bộ Quốc phòng Nga gửi cho tôi qua mạng Internet. Nếu tôi không quay về thì không rõ tôi có bị trục xuất hay không?”

Lo lắng của Mykoyan không phải là không có cơ sở bởi lẽ hồi tháng 3, nội các Thái Lan đã thông qua việc ký kết dự thảo hiệp ước dẫn độ với Nga nhưng chưa rõ khi nào nó có hiệu lực. Theo Mykoyan, anh hy vọng nó sẽ không được áp dụng rộng rãi, nhất là với những người Nga đã mua nhà, đã thành lập công ty kinh doanh, có giấy phép cư trú dài hạn hoặc với những người có chất xám như anh vì xét cho cùng, người Nga đang thúc đẩy sự tăng trưởng của du lịch Thái Lan cùng những ngành nghề kinh tế khác.

Tuy nhiên ở chiều ngược lại, dòng chảy và tiền của du khách Nga đổ vào Thái Lan cũng tạo ra những bất mãn tiềm ẩn. Một số doanh nghiệp du lịch ở Phuket đã bày tỏ sự bực mình về việc các tài xế taxi người Nga đang dành thị phần trong việc đưa đón đồng bào họ với các tour khép kín: Từ sân bay về khách sạn rồi sau đó là tham quan các thắng cảnh, ăn uống, mua sắm mà không có giấy phép hoặc thị thực cần thiết. Bhummikitti Ruktaengam, chủ tịch Hiệp hội du lịch Phuket trên trang Facebook đã phàn nàn về viễn cảnh “Nga hóa” Phuket. Ông viết: “Nếu đúng là họ đang lấy đi công việc của chúng tôi trên đất của chúng tôi thì điều đó không được phép”.

Dẫu vậy, đến nay vẫn chưa xảy ra xung đột nào đáng kể giữa người dân địa phương và du khách Nga. Thitivut, chủ một tiệm massage ở Phuket cười: “Họ cần nơi ăn ở, chúng tôi cần tiền nên chẳng có gì phải lo ngại”. Một tờ báo địa phương gọi sự xuất hiện của người Nga là “sự trở lại ngoạn mục”, đã giúp ngành du lịch Thái Lan vượt qua cột mốc đáng mơ ước sau COVID-19 là đón 10 triệu du khách. Giám đốc Văn phòng nhập cư Phuket cho biết chỉ trong tháng 6/2023, 76.600 công dân Nga ở Phuket đã nộp đơn xin gia hạn thời gian lưu trú.

Hiện tại, đường bay thẳng giữa Nga, Thái Lan có 90 chuyến mỗi tuần, mang đến khoảng 30.000 người Nga. Một nhân viên làm việc tại quầy thủ tục của Hãng hàng không Nga Aeroflot ở sân bay Phuket cho biết: “Khách đến thì nhiều, người quay về rất ít”. Siripakorn Cheawsamoot, quan chức cao cấp tại Tổng cục Du lịch Thái Lan hy vọng sẽ có nhiều chuyến bay hơn nữa từ Nga để đáp ứng nhu cầu: “Chúng tôi không muốn đóng cửa với nước Nga. Khách du lịch thì từ đâu đến cũng đều được hoan nghênh cả…”

Vũ Cao (Theo Inside Politics)