Công an Hà Nội khám phá vụ án đổ và chôn lấp chất thải công nghiệp

Công an TP Hà Nội bắt giữ các đối tượng chủ mưu, cầm đầu trong vụ án đổ, chôn, lấp chất thải công nghiệp với số lượng đặc biệt lớn, gây ô nhiễm môi trường tại Phù Lỗ, Sóc Sơn, TP Hà Nội để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.

Khám xét khẩn cấp 9 địa điểm

Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, Giám đốc Công an Thành phố (CATP) về tổng rà soát, đấu tranh xử lý tội phạm, vi phạm pháp luật và tham mưu giải quyết các cơ sở gây ô nhiễm, khu vực, địa điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Quá trình thực hiện tổng rà soát, qua trao đổi thông tin nghiệp vụ với Cục Cảnh sát môi trường Bộ Công an, Phòng Cảnh sát kinh tế đã phát hiện Cơ sở sản xuất tái chế kim loại (chì) tại khu Đồng Tín, thôn Đông, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội hoạt động có dấu hiệu gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (đổ, chôn, lấp chất thải phát sinh trong sản xuất ra môi trường). Phòng Cảnh sát kinh tế đã báo cáo lãnh đạo CATP và phối hợp các đơn vị nghiệp vụ tiến hành đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh, triệt phá điểm nóng về ô nhiễm môi trường nêu trên.

Ngày 12/6/2025, Cơ quan CSĐT (Phòng Cảnh sát kinh tế) chủ trì, phối hợp với Phòng 2 Cục Cảnh sát môi trường và các đơn vị liên quan (Công an xã Phù Lỗ; UBND xã Phù Lỗ, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ mội trường Việt Nam) tiến hành kiểm tra công tác chấp hành pháp luật Bảo vệ môi trường của Cơ sở.

Đồng thời, Cơ quan CSĐT đã tiến hành triệu tập, ghi lời khai nhiều đối tượng liên quan đến hoạt động sản xuất và đổ chất thải phát sinh trái phép ra môi trường; khám xét khẩn cấp 9 địa điểm, trong đó phối hợp Phòng 2 - Cục Cảnh sát môi trường và Công an tỉnh Hưng Yên khám xét mở rộng 2 địa điểm tại xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên (các điểm được cấp phép tái chế ắc quy nhưng chất thải phát sinh từ sản xuất là nguyên liệu đầu vào sản xuất của xưởng tái chế nêu trên) thu giữ nhiều tài liệu, điện thoại di động, máy tính cá nhân…; tiến hành khám nghiệm hiện trường đến nay xác định các đối tượng đã chôn lấp 1.623.000 kg chất thải (xỉ chì thải) ra môi trường.

Hai đối tượng Nguyễn Phương Hưng và Vũ Xuân Đồng. Ảnh: Công an Hà Nội.

Căn cứ vào tài liệu điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội xác định: Cơ sở tái chế kim loại nêu trên hoạt động từ tháng 7/2024, không được các cơ quan chức năng cấp phép theo quy định (hoạt động chui), diện tích nhà xưởng khoảng 6000 m2. Quá trình hoạt động, Cơ sở có phát sinh các loại chất thải: xỉ, bùn thải... được tập kết trong khu vực xưởng sản xuất; sau đó, toàn bộ chất thải trên đã được các đối tượng liên quan tự ý chôn, lấp tại các khu vực trũng ngay phía trước và phía sau xưởng trái quy định.

Toàn bộ khu xưởng sản xuất và các điểm chôn lấp chất thải có nguồn gốc đất là đất nông nghiệp do đối tượng Nguyễn Phương Hưng (Hưng beo; SN 1969, HKTT: Phù Lỗ, Sóc Sơn, Hà Nội) quản lý. Từ tháng 5/2019, Vũ Xuân Đồng (SN 1987; HKTT: thôn Mỹ Đô, xã Tân Phong, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc) được Hưng giao quản lý việc thuê nhà xưởng với tổng diện tích khoảng 15.000 m2 (gồm 6 xưởng, trong đó có xưởng tái chế kim loại nêu trên). Đồng cho các đối tượng Trung Quốc và thu tiền chuyển cho Hưng, Đồng giữ lại một phần chênh lệch để hưởng lợi.

Cụ thể: Từ tháng 7/2024 đến nay, ban đầu có nhóm đối tượng người Trung Quốc là A Thao (không rõ thông tin, hiện đã về nước từ tháng 12/2024), sau đó từ tháng 1/2025 đến nay là nhóm đối tượng A Mao (Mao Xin Song, quốc tịch Trung Quốc, SN 1976) cầm đầu, đã thỏa thuận với Vũ Xuân Đồng thuê xưởng để lắp đặt dây chuyền sản xuất trái phép kim loại (thép, chì), sau đó xuất bán phôi thành phẩm sang Trung Quốc. Vũ Xuân Đồng là thông dịch viên kiêm người quản lý xưởng sản xuất, tiền mua nguyên liệu đầu vào cho đối tượng người Trung Quốc, tuyển công nhân, lao động tự do, trả lương…với mức lương là 35 triệu đồng/1tháng.

Để phục vụ hoạt động sản xuất, Đồng đã thuê khoảng 40 công nhân (chủ yếu là người dân tộc tại các tỉnh Hà Giang, Sơn La) phối hợp cùng nhóm kỹ sư người Trung Quốc để vận hành máy móc. Ngoài ra, Đồng là người liên hệ với một số đối tượng tại Hưng Yên, Thái Nguyên (là các đối tượng thu gom xỉ chì phát sinh từ hoạt động tái chế ắc quy của một số công ty, nhà máy tại một số tỉnh) để thu mua nguyên liệu; tùy vào hàm lượng, giá xỉ chì dao động từ 1.500 đồng/kg đến 6.300 đồng/kg. Khi nguyên liệu mua về xưởng, người Trung Quốc trực tiếp kiểm tra chất lượng và rồi đưa Đồng để thanh toán tiền.

Tại xưởng, nhóm đối tượng Trung Quốc cùng các công nhân thực hiện việc vận hành lò đốt tạo ra thành phẩm chì, chất thải rắn (trung bình 1.000 kg nguyên liệu sẽ sản xuất được khoảng 300 kg thành phẩm và phát sinh 700 kg chất thải). Toàn bộ chất thải phát sinh, các đối tượng đã chôn, lấp tại các khu vực trũng phía trước và phía sau xưởng trái quy định pháp luật.

Hành vi của các đối tượng chia thành 2 giai đoạn

Từ tháng 7/2024 đến tháng 12/2024, xưởng tái chế kim loại do đối tượng người Trung Quốc tên A Thao quản lý, đã sản xuất được khoảng 500.000 kg kim loại, phát sinh khoảng 1 triệu kg chất thải. Khi chất thải (chì) đã đầy xưởng, Đồng chỉ đạo công nhân bằng máy xúc lật múc chất thải đổ vào khu vực trũng tại khu vực đất có diện tích khoảng 4.000 m2 ở phía sau xưởng (sát bờ sông Cà Lồ); khu đất này sau khi đổ đầy chất thải khoảng, đầu tháng 12/2024, A Thao, Đồng và Hưng bàn bạc đổ bê tông dầy 20-25 cm phủ kín lên trên. Giữa tháng 12/2024, A Thao về nước, ngừng hoạt động tái chế và để lại toàn bộ dây chuyền lò nung cho Nguyễn Phương Hưng (thay cho việc trả tiền thuê kho xưởng).

Từ tháng 12/2024 đến nay, Mao Xin Song (tức A Mao) là quản lý của Công ty Fu Xin (địa chỉ: Nhân Hóa, Thiều Quan, Quảng Đông, Trung Quốc) sang Việt Nam gặp Đồng thỏa thuận để thuê xưởng và dây truyền máy móc trên để tinh luyện chì. Quá trình hoạt động, A Mao có sử dụng 7 đối tượng là người Trung Quốc phụ trách kỹ thuật vận hành lò đốt và khoảng 30-40 công nhân người Việt Nam thường xuyên làm việc và ăn ở đây.

Đến khoảng tháng 3/2025, khi lượng phế thải chì phát sinh lớn không có chỗ chứa, Đồng liên hệ với Nguyễn Phương Hoan (SN1989; trú tại: Khối 5, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội; là con trai Nguyễn Phương Hưng) để tìm người vận chuyển, đổ chất thải. Hoan đã liên hệ người thu gom, vận chuyển cho Đồng với giá 1 triệu đồng/xe (loại xe 4 tấn). Đồng là người trực tiếp trả tiền đổ thải cho Hoan, trả tiền bằng hình thức chuyển khoản. Đồng thống nhất với A Mao chi phí xử lý chất thải chì với giá 90 tệ/1 tấn (tương đương 320.000 đồng).

Khám xét các địa điểm. Ảnh: Công an Hà Nội.

Toàn bộ số chất thải phát sinh từ xưởng sản xuất chì được đổ vào khu vực trũng và ao nước phía trước nhà Xưởng, có diện tích khoảng 1.000 m2; sau khi đổ thải xong Đồng thuê người đổ đất lấp lên trên để che giấu việc kiểm tra của Cơ quan chức năng.

Ngày 20/6/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra CATP Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự: Gây ô nhiễm môi trường xảy ra tại xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội, sau đó đã ra Quyết định khởi tố bị can đối với Vũ Xuân Đồng, Mao Xin Song, Nguyễn Phương Hoan, Nguyễn Phương Hưng về tội Gây ô nhiễm môi trường.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Thành phố đang tiếp tục điều tra, mở rộng vụ án để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật. Trong thời gian tới, thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, Giám đốc CATP, Phòng Cảnh sát kinh tế tiếp tục nắm tình hình, phát hiện và kiên quyết xử lý triệt để các địa điểm, đối tượng gây ô nhiễm môi trường với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Xuân Ân