Công bố thêm 9 luật mới: tạo thể chế đột phá cho các ngành công nghệ số, đường sắt

Tại họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước đối với các luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua, gồm:

Tại họp báo, Phó chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố: Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật Năng lượng nguyên tử; Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng; Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân; Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; Luật Đường sắt.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà chủ trì họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Nghiêm cấm hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân

Ngày 26/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026.

Giới thiệu những nội dung mới của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho biết, hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân bị nghiêm cấm, trừ trường hợp luật có quy định khác sẽ tạo hành lang pháp lý để đấu tranh với tội phạm coi dữ liệu cá nhân như hàng hóa thông thường để mua, bán, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền con người, quyền lợi hợp pháp của cá nhân, tổ chức.

Luật đã quy định xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân theo hình thức xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật dựa trên tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm. Đối với hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân, áp dụng:

Đối với hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân: Mức phạt tiền tối đa là 10 lần khoản thu có được từ hành vi vi phạm; trường hợp không có khoản thu từ hành vi vi phạm hoặc mức phạt tính theo khoản thu có được từ hành vi vi phạm thấp hơn 3 tỷ đồng thì áp dụng mức phạt tiền tối đa là 3 tỷ đồng. Chính phủ sẽ quy định phương pháp tính khoản thu có được từ việc thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng giới thiệu những nội dung mới của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 tại buổi họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Đối với hành vi vi phạm quy định chuyển dữ liệu cá nhân xuyên biên giới: Mức phạt tiền tối đa là 5% doanh thu của năm trước liền kề của tổ chức đó; trường hợp không có doanh thu của năm trước liền kề hoặc mức phạt tính theo doanh thu thấp hơn 3 tỷ đồng thì áp dụng mức phạt tiền tối đa là 3 tỷ đồng.

Đối với các hành vi vi phạm khác: Mức phạt tiền tối đa là 3 tỷ đồng với tố chức. Mức phạt áp dụng với cá nhân bằng 1/2 mức phạt đối với tổ chức theo từng hành vi.

Cán bộ, công chức được tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc

Giới thiệu Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc số 92/2025/QH15, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, Luật gồm 5 chương với 27 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.

Luật quy định lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc gồm: lực lượng vũ trang; lực lượng dân sự (là cán bộ, công chức, viên chức). Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về việc tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Bộ Quốc phòng và Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý Nhà nước về tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng giới thiệu Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Ảnh: Hồng Thái

Lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc được tuyển chọn từ các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và bộ, ban, ngành, địa phương theo quy định điều kiện, tiêu chuẩn tuyển chọn đối với lực lượng thuộc phạm vi quản lý của mình, đáp ứng yêu cầu của Liên hợp quốc. Chính sách của Nhà nước về xây dựng lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc đáp ứng yêu cầu hiện đại, chuyên nghiệp và phù hợp với tiêu chuẩn của Liên hợp quốc. Lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc trong thời gian làm nhiệm vụ ở nước ngoài được hưởng chế độ tiền lương, phụ cấp và các chế độ, chính sách ưu đãi khác theo quy định của pháp luật Việt Nam và quy định của Liên hợp quốc.

Ngày 27/5 hằng năm là ngày truyền thống của lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Bổ sung quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy, một trong những điểm mới quan trọng của Luật Đường sắt số 95/2025/QH15 là bổ sung quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước để thể chế hóa Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Thời gian qua, các dự án đường sắt đều được đầu tư bằng nguồn vốn đầu tư công. Quy định mới đã mở ra cơ hội để huy động tối đa nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực của khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào đầu tư phát triển hệ thống đường sắt. Cùng với đó, Luật vẫn có các quy định ràng buộc, kiểm soát bảo đảm vừa huy động được nguồn lực tư nhân, vừa giữ được vai trò quản lý của Nhà nước đối với hệ thống đường sắt.

Luật mới bổ sung các quy định về quản lý chi phí đầu tư nhằm giải quyết vướng mắc trong quá trình xác định chi phí đối với những công trình, hạng mục, thiết bị mà Việt Nam chưa có. Bởi pháp luật hiện hành có thể chưa có hoặc có nhưng chưa phù họp hệ thống đơn giá, định mức đối với các dự án đường sắt mới, đường sắt điện khí hóa nên việc bổ sung quy định này nhằm giải quyết vướng mắc, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và phù hợp với thông lệ quốc tế để xác định đơn giá, định mức cho phù họp, bảo đảm tính khả thi, tạo thuận lợi trong quá trình triên khai đầu tư xây dựng các dự án đường sắt mới.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy giới thiệu những điểm mới của Luật Đường sắt số 95/2025/QH15. Ảnh: Hồng Thái

Đáng chú ý, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là một trong những khâu quan trọng, cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ triển khai, hoàn thành dự án, thậm chí có thể dẫn đến tăng tổng mức đầu tư của các dự án đường sắt trong thời gian vừa qua.

Do đó, Luật Đường sắt 2025 đã có các quy định nhằm đẩy nhanh nhạnh tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, góp phần giảm thời gian chuẩn bị, sớm triển khai và đưa dự án vào khai thác hiệu quả.

Nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong việc cấp giấy phép xây dựng, Luật Đường sắt 2025 đã sửa đổi ngay quy định của Luật Xây dựng, theo đó, từ ngày 1/7/2025, các công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại khu vực có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 hoặc thiết kế đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt thì được miễn giấy phép xây dựng.

Đây cũng là điểm mới mang tính đột phá của Luật nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Tạo đột phá trong xử lý nợ xấu

Giới thiệu Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Quang Dũng cho biết, Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 15/10/2025.

Phạm vi, bố cục của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các Tổ chức tín dụng gồm 3 điều, trong đó, Điều 1 gồm 5 khoản, tập trung vào việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng 2024 và bãi bỏ một số cụm từ, bãi bỏ một số điều khoản nhằm đảm bảo sự áp dụng thống nhất.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Quang Dũng phát biểu tại buổi họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Điều 2 quy định điều khoản thi hành và Điều 3 quy định chuyển tiếp đối với khoản vay đặc biệt của tổ chức tín dụng của Ngân hàng Nhà nước đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành. Luật quy định, Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 192 của Luật này.

Về quyền thu giữ tài sản bảo đảm, Luật quy định, bên bảo đảm, người đang giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu có nghĩa vụ giao tài sản bảo đảm kèm theo giấy tờ, hồ sơ pháp lý của tài sản bảo đảm cho tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ để xử lý theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm hoặc trong văn bản khác và quy định của pháp luật về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ. Luật cũng quy định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan khác.

Tạo nền tảng pháp lý đồng bộ để phát triển các ngành công nghệ số mũi nhọn

Giới thiệu Luật Công nghiệp Công nghệ số, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, một số nội dung có hiệu lực ngay từ ngày 1/7/2025.

Luật đã điều chỉnh toàn diện các lĩnh vực công nghiệp công nghệ số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và tài sản số, tạo nền tảng pháp lý đồng bộ để phát triển các ngành công nghệ số mũi nhọn.

Theo đó, luật quy định rõ các nội dung cốt lõi liên quan đến tài sản số, bao gồm: Tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác lập quyền sở hữu, giao dịch, bảo mật, phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, điều kiện kinh doanh đối với dịch vụ tài sản mã hóa... Sản phẩm công nghệ số AI phải có dấu hiệu nhận dạng, tăng cường trách nhiệm của các chủ thể phát triển, cung cấp và sử dụng AI, thúc đẩy ứng dụng AI trong kinh tế, xã hội. Phát triển dữ liệu số trong hoạt động công nghiệp công nghệ số được Luật quy định trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng và đưa trí tuệ nhân tạo trở thành phương thức sản xuất mới.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định phát biểu tại buổi họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Nhà nước có chính sách ưu đãi cao nhất để thúc đẩy nghiên cứu, phát triển, triển khai, sử dụng trí tuệ nhân tạo. Luật Công nghiệp Công nghệ số đã định hình địa vị pháp lý cho tài sản số và quản lý tài sản số, bao gồm tài sản ảo và tài sản mã hóa, đảm bảo quyền sở hữu, giao dịch và bảo mật.

Luật cũng ưu tiên đầu tư hạ tầng số thiết yếu như trung tâm dữ liệu AI, khu công nghệ số tập trung, và phòng thí nghiệm quốc gia… Những quy định mới vừa bảo đảm tính thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành và thông lệ quốc tế, đồng thời thiết lập cơ chế quản lý, giám sát, phòng ngừa rủi ro.

Bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phát thải carbon

Giới thiệu Luật Năng lượng nguyên tử, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 đã tạo lập khung pháp lý toàn diện, phù hợp với hướng dẫn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).

Luật xác định điện hạt nhân là chiến lược quốc gia, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phát thải carbon. Một điểm mới quan trọng là quản lý an toàn, an ninh hạt nhân được thống nhất bởi một cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, theo tiêu chuẩn quốc tế và quản lý toàn bộ vòng đời nhà máy.

Ngoài ra, Luật cũng quy định rõ về an toàn cơ sở hạt nhân và thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử trong y tế, nông nghiệp, công nghiệp, hướng tới làm chủ công nghệ và chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực này.

Tạo nền tảng số, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước

Giới thiệu Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, Luật đã bổ sung quy định về Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, tạo nền tảng số nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, theo hướng đẩy mạnh hậu kiểm thay cho tiền kiểm, cắt giảm thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý Nhà nước về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; đồng thời, tiếp thu, nội luật hóa các cam kết quốc tế, đảm bảo sự tương thích giữa quy định của pháp luật về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và đánh giá sự phù hợp với các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam đã ký kết.

Quang cảnh buổi họp báo chiều 11/7. Ảnh: Hồng Thái

Đổi mới toàn diện phương thức quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa

Giới thiệu Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, Luật đã đổi mới toàn diện phương thức quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo các định hướng lớn như chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng theo rủi ro; quy định rõ nguyên tắc quản lý chất lượng phù hợp với từng mức độ rủi ro; quy định giảm nhẹ thủ tục hành chính đối với hàng nhập khẩu; ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong quản lý chuỗi cung ứng.

Đặc biệt, lần đầu tiên Luật xác lập khung pháp lý về Hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI), là hệ sinh thái bao gồm tiêu chuẩn, đo lường, đánh giá sự phù hợp (bao gồm cả công nhân), kiểm tra và xây dựng chính sách. Đây là hạ tầng kỹ thuật của quốc gia nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong nước, đẩy mạnh sự thừa nhận của quốc tế để hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ toàn cầu.

Nhà nước sẽ đầu tư xây dựng hạ tầng chất lượng quốc gia trên nền tảng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan kiểm tra chất lượng, hải quan, truy xuất nguồn gốc, phản ánh người tiêu dùng và cảnh báo quốc tế để nâng cao năng lực giám sát và cảnh báo sớm.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.

Tạo hành lang pháp lý cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Giới thiệu Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, Luật tạo hành lang pháp lý để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng góp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và sự phát triển của nhân loại.

Trong đó, Luật đã đổi mới mạnh mẽ trong tư duy quản lý, từ kiểm soát quy trình, đầu vào như hóa đơn, chứng từ chi tiết sang quản lý kết quả và hiệu quả đầu ra, chấp nhận rủi ro gắn với quản trị rủi ro. Đồng thời, xác lập định hướng rõ ràng về việc chuyển từ một quốc gia chủ yếu sử dụng công nghệ lõi sang làm chủ công nghệ chiến lược.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025.

Hồng Thái