Công nghệ nhận dạng mống mắt tầm xa: Hướng đi mới của sinh trắc học trong kỷ nguyên hậu nhận diện khuôn mặt

Trong bối cảnh nhận diện khuôn mặt ngày càng chịu nhiều rào cản pháp lý và lo ngại về quyền riêng tư, một doanh nghiệp công nghệ đến từ Hàn Quốc đang đề xuất mống mắt (iris) như thế hệ sinh trắc học kế tiếp, với khả năng nhận dạng chính xác ở khoảng cách xa và trong điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Tại buổi giới thiệu công nghệ với phóng viên quốc tế tại Global Media Meet-up vừa diễn ra tại Seoul, Hàn Quốc, ông Edward Jung, Giám đốc điều hành AJ2, cho biết họ tập trung vào lĩnh vực bảo mật sinh trắc học nâng cao, trong đó mống mắt được đánh giá là một trong những đặc điểm sinh học ổn định và khó giả mạo nhất của con người.

Theo nghiên cứu khoa học, mống mắt hình thành từ khi sinh ra, gần như không thay đổi suốt đời và có mức độ trùng lặp cực thấp giữa các cá thể.

Vì sao mống mắt vượt trội so với khuôn mặt và vân tay?

So với nhận diện khuôn mặt - vốn dễ bị che khuất bởi khẩu trang, kính, ánh sáng hay góc quay - mống mắt chứa số lượng đặc trưng sinh học lớn hơn nhiều. Đại diện doanh nghiệp cho biết nếu ADN có khoảng 4.000 đặc trưng nhận dạng thì mống mắt có tới hơn 170 đặc trưng độc lập, mang lại độ chính xác lên tới 99,99%.

Không chỉ vậy, các công nghệ sinh trắc học phổ biến như khuôn mặt hay vân tay đang ngày càng bị siết chặt bởi các quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân tại châu Âu và nhiều quốc gia khác.

Trong bối cảnh đó, mống mắt được xem là giải pháp cân bằng giữa bảo mật cao và quyền riêng tư, nhờ khả năng mã hóa dữ liệu sinh học phức tạp và khó đảo ngược.

Giải bài toán “điểm nghẽn” của thị trường mống mắt

Dù được đánh giá cao về mặt học thuật, công nghệ nhận dạng mống mắt từng gặp nhiều rào cản khi triển khai thực tế: phải đứng rất gần thiết bị, chi phí cao, nhạy cảm với ánh sáng và khó sử dụng ngoài trời.

Doanh nghiệp Hàn Quốc này cho biết họ đã giải quyết đồng thời các điểm nghẽn đó bằng cách tự phát triển camera chuyên dụng, môđun IR LED và thuật toán AI độc quyền, thay vì phụ thuộc vào linh kiện và thuật toán có sẵn trên thị trường.

Đáng chú ý, hệ thống của họ cho phép nhận dạng mống mắt ở khoảng cách từ 1 đến 3 mét, ngay cả khi người dùng đeo kính và trong môi trường ngoài trời có ánh nắng - điều mà phần lớn giải pháp hiện nay chưa làm được. Theo đại diện công ty, công nghệ này không chỉ dừng ở mức thử nghiệm mà đã được đăng ký bằng sáng chế đầy đủ.

Từ phòng thí nghiệm đến sân bay quốc tế

Công nghệ nhận dạng mống mắt tầm xa của doanh nghiệp này đã được triển khai thực tế tại một số sân bay ở Mỹ và Canada, thông qua việc cung cấp môđun nhận dạng tích hợp trong các hệ thống kiểm soát an ninh.

Ông Edward Jung cho biết họ cũng đang tham gia các gói thầu sinh trắc học cấp chính phủ tại Singapore và chuẩn bị cho các dự án quy mô lớn tại Mexico.

Ngoài lĩnh vực an ninh-biên giới, công nghệ này còn được thử nghiệm trong thanh toán không tiếp xúc, xác thực danh tính trực tuyến và các hệ thống định danh công dân, nơi yêu cầu mức độ bảo mật cao hơn khuôn mặt nhưng vẫn đảm bảo trải nghiệm không chạm.

Đón đầu xu hướng hậu AI và hậu nhận diện khuôn mặt

Theo đánh giá của doanh nghiệp, sự bùng nổ của AI tạo sinh (generative AI) và deepfake đang làm gia tăng nguy cơ giả mạo khuôn mặt ở quy mô lớn. Trong khi đó, mống mắt gần như không thể bị tái tạo chính xác bằng hình ảnh hay video tổng hợp.

“Việc nhiều quốc gia bắt đầu hạn chế hoặc cấm nhận diện khuôn mặt trong không gian công cộng thực chất lại mở ra cơ hội rất lớn cho sinh trắc học thế hệ mới,” đại diện công ty nhận định, đồng thời đặt mục tiêu xây dựng hệ sinh thái nhận dạng với hơn 100 triệu mống mắt được đăng ký trong tương lai.

Từ góc nhìn công nghệ, câu chuyện của doanh nghiệp Hàn Quốc AJ2 cho thấy mống mắt - một công nghệ từng bị xem là quá phức tạp và đắt đỏ - đang được tái định nghĩa nhờ sự kết hợp giữa linh kiện phần cứng tự phát triển, AI và tối ưu chi phí, mở ra hướng đi mới cho thị trường sinh trắc học toàn cầu./.

(Vietnam+)