Công nghệ thông tin thời kỳ hiện đại đã bắt đầu như thế nào?

Radio tạo ra bước ngoặt trong công nghệ thông tin

Ứng dụng đầu tiên của điện tử là radio, mà ống chân không là cốt lõi. Kỹ thuật mới này của truyền thông được phổ biến rất nhanh và phát triển mạnh mẽ từ những năm 20 của thế kỷ này.

Song song với phát triển radio, một phương tiện truyền thông mới cũng bắt đầu xuất hiện là vô tuyến truyền hình. Do tính phức tạp của kỹ thuật cũng do số vốn bỏ ra để sản xuất, thực tế phải đợi đến những năm 40 của thế kỷ này vô tuyến truyền hình mới trở thành một phương tiện truyền thông đại chúng. Phát thanh và truyền hình đã thực sự tạo nên sự bùng nổ truyền thông trong những năm 40 của thế kỷ này.

Giai đoạn tiếp theo, trong cuộc phiêu lưu của điện tử mà lúc đó mới chỉ bắt đầu là ra-đa (Radio Detection and Ranging) và liền sau đó là máy tính điện tử, công cụ đứng đầu trong các kỹ thuật truyền thông của thế kỷ 20.

Máy tính điện tử ra đời

Những phát minh khoa học của thế kỷ 20 này, đặc biệt các thành tựu nghiên cứu về điện tử, về quá trình vận động của các điện tử trong các môi trường vật chất khác nhau đã là nền tảng cho sự ra đời và phát triển nhanh chóng của kỹ thuật điện tử và vi điện tử. Nhờ đó mà con người giải quyết được những vấn đề phức tạp về đo lường, khuếch đại, biểu diễn và biến đổi tín hiệu. Đó là cơ sở của kỹ thuật xử lý thông tin, một ngành kỹ thuật phát triển nhanh như vũ bão trong mấy chục năm gần đây, mà thành tựu vĩ đại nhất là sự phát minh ra máy tính điện tử (MTĐT), yếu tố cơ bản của công nghệ thông tin (CNTT).

Cơ sở công nghệ của CNTT là công nghệ cơ số nhị phân (Binary digital technology). Công nghệ cơ số nhị phân hay còn gọi là kỹ thuật số cho phép chuyển các thông tin dưới dạng chữ viết, âm thanh, hình ảnh thành thông tin viết dưới dạng kết hợp hai con số 0 và 1. Sau khi được xử lý (lưu trữ, biến đổi, truyền thông) thông tin này lại được chuyển thành dạng thông tin mà người bình thường có thể tiếp nhận được mà không giảm chất lượng của thông tin ban đầu.

CNTT (Information Technology -IT) là một thuật ngữ tương đối mới và có ý nghĩa rất rộng. Khó có thể đưa ra một định nghĩa chính xác cho khái niệm này. Tuy nhiên theo nghĩa thường dùng hiện nay, CNTT có thể coi là tập hợp các phương pháp khoa học, các phương tiện và công cụ kỹ thuật hiện đại - chủ yếu là MTĐT và các mạng viễn thông - nhằm cung cấp các giải pháp toàn thể để xử lý, tổ chức, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin phong phú và tiềm tàng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người.

Máy tính điện tử kết hợp với công nghệ viễn thông

Tin học là khoa học và công nghệ xử lý thông tin một cách tự động và hợp lý bằng máy tính điện tử. Công cụ chủ yếu của tin học là máy tính điện tử (phần cứng) và các chương trình máy tính, gồm các chương trình hệ thống và các chương trình chuyên dụng (phần mềm).

Viễn thông là sự truyền chữ viết, âm thanh, hình ảnh hay dữ liệu dưới dạng các tín hiệu điện, điện từ hay các xung điện thông qua các phương tiện truyền tin. Các phương tiện truyền tin bao gồm điện thoại (dùng dây dẫn hoặc cáp quang), radio, truyền hình, sóng cực ngắn và vệ tinh. Truyền dữ liệu, lĩnh vực phát triển nhanh nhất của viễn thông là quá trình truyền dữ liệu dưới dạng số bằng dây dẫn hoặc radio.

Dữ liệu số có thể sản sinh trực tiếp dưới dạng mã nhị phân bởi máy tính điện tử hoặc cũng có thể sản sinh bằng cách mã hóa các tín hiệu âm thanh, hình ảnh, chữ viết. Mạng truyền dữ liệu là mạng thông tin được tạo thành bằng cách nối các nguồn tin với nhau sao cho các dữ liệu có thể lưu thông tự do giữa chúng. Các dữ liệu có thể là các mục thông tin, các nhóm tin hoặc các chương trình máy tính. Ví dụ: một thỏa thuận ngân hàng, một bức thư, một cuốn sách, các địa chỉ thư tín, một chương trình máy tính.

Để tham gia mạng lưới viễn thông, người sử dụng cần phải trang bị một terminal dùng để truyền và nhận dữ liệu, hay một máy tính có trang bị modem, một máy in. Mỗi hệ thống viễn thông đều sử dụng các phần mềm để quản lý mạng và thực hiện việc truyền thông tin. Các kiểu kiến trúc khách hàng/dịch vụ (client/server) với mức độ chủ động khác nhau của các trạm đầu cuối là hình thức tổ chức các hệ thống thông tin ngày càng phổ biến trong các lĩnh vực ứng dụng đã mở ra khả năng mới cho người dùng tin (khách hàng) chủ động khai thác thông tin trên mạng.

Các dịch vụ viễn thông chủ yếu là: cung cấp thông tin, thư tín điện tử, truyền dữ liệu và trao đổi các chương trình máy tính.

Trong các thành tựu của CNTT và truyền thông, hai yếu tố mang tính sự kiện, có ý nghĩa quan trọng nhất là sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của máy tính cá nhân và Internet.

Sự tiến bộ của công nghệ vi xử lý đã thúc đẩy máy tính phát triển nhanh chóng vượt xa mọi dự đoán của các chuyên gia hàng đầu. Kỹ thuật vi xử lý khởi đầu một cuộc cách mạng trong tin học, đó là sự ra đời của máy vi tính, còn gọi là máy tính cá nhân PC (Personal Computer) vào đầu những năm 1980. Ngày nay một máy tính cá nhân thông thường cũng đã đạt tới tốc độ hàng tỷ phép tính/giây. Các phần mềm chuyên dụng dùng cho máy vi tính ngày càng đa dạng và tinh xảo, cùng với giá thành ngày càng giảm đã làm cho máy vi tính trở thành một công cụ hấp dẫn, ngày càng được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực hoạt động của con người.

Thời kỳ Internet

Ngày nay máy tính cá nhân đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hằng ngày của nhiều người. Máy tính cá nhân có thể hỗ trợ con người trong công việc hàng ngày, trong giao tiếp với bạn bè đồng nghiệp; là công cụ tuyệt vời để xử lý, lưu trữ, tìm kiếm thông tin; là công cụ thiết yếu trong quản lý xã hội, điều hành sản xuất kinh doanh; là công cụ hỗ trợ con người trong sáng tạo và hưởng thụ văn hóa, trong học tập và trau dồi tri thức,...

Lợi ích của máy tính tăng lên rất nhiều khi chúng có thể kết nối với các máy tính khác để chia sẻ thông tin và xử lý chúng. Từ đó xuất hiện các mạng cục bộ, mạng diện rộng, đặc biệt là liên mạng thông tin toàn cầu Internet. Internet, một phương tiện truy cập thông tin rẻ tiền và rộng khắp từ các máy tính cá nhân, đã giúp cho việc lưu chuyển thông tin được nhanh hơn và tự do hơn, phá rỡ mọi rào cản giữa các quốc gia, dân tộc và các nền kinh tế. Các hệ thống thông tin và các hệ thống thông tin quản lý ở các cấp độ khác nhau cũng ra đời và phát triển trên nền tảng đó.

Ngày nay tin tức thế giới, thư tín cá nhân, những yêu cầu về khoa học, giáo dục, văn hóa, nghệ thuật và sản xuất, kinh doanh luân chuyển qua mạng thông tin toàn cầu Internet, đã và đang kết nối mọi người ở khắp các miền trên thế giới lại với nhau. Internet không chỉ còn là một phương tiện kỹ thuật mà đã thực sự trở thành một môi trường mới cho mọi hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội.

theo Giáo trình thông tin học