Công trình xét Giải thưởng Trần Đại Nghĩa kết hợp cả hàn lâm và ứng dụng

Năm 2025, nhân kỷ niệm 112 năm ngày sinh Giáo sư Viện sĩ Trần Đại Nghĩa (13/9/1913), 66 năm ngày thành lập Bộ Khoa học và Công nghệ, 50 năm ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025 mong muốn tìm kiếm và tôn vinh các tác giả của các công trình xuất sắc nhất đã và đang được ứng dụng vào đời sống thực tiễn mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng.

Lễ phát động Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025.

Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025: Kết hợp cả hàn lâm và ứng dụng

Phát biểu tại lễ phát động, GS.TS Chu Hoàng Hà - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhấn mạnh, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa về khoa học ứng dụng công nghệ, được trao tặng cho nhà khoa học - công nghệ người Việt Nam và nước ngoài đã chủ trì các công trình nghiên cứu xuất sắc thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ gồm: Toán học; cơ học; khoa học thông tin và máy tính; vật lý; hóa học; khoa học về sự sống; khoa học về trái đất, khoa học biển, khoa học môi trường và năng lượng, các công trình đã tham gia triển khai ứng dụng các kết quả đó trên lãnh thổ Việt Nam, có đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng của đất nước.

Theo đó, tiêu chí lựa chọn công trình để xét Giải thưởng Trần Đại Nghĩa kết hợp cả hàn lâm và ứng dụng. Ban Tổ chức khuyến khích các nhà khoa học nghiên cứu cơ bản hãy phối hợp cùng các nhà khoa học phát triển ứng dụng để đưa kết quả vào thực tế một cách hiệu quả và thiết thực.

Các đơn vị nghiên cứu (Viện, Trường, Trung tâm...), các nhà khoa học và công nghệ, các đồng nghiệp hoạt động lĩnh vực khoa học và công nghệ ở nước ngoài chuẩn bị hồ sơ đề cử giải thưởng đầy đủ, đúng quy định để tham gia xét tặng Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025.

Về cơ cấu giải thưởng, Ban Tổ chức sẽ trao từ 1-3 giải thưởng dành cho tác giả của công trình khoa học; mỗi công trình gồm tối đa 3 thành viên chính tham gia xét tặng giải thưởng.

Thời gian tiếp nhận hồ sơ tham dự giải thưởng từ 1/10/2024 đến 31/12/2024. Giải thưởng được dự kiến trao vào tháng 5/2022.

Hồ sơ tham gia xét tặng giải thưởng cần được gửi về Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18 Hoàng Quốc Việt, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội) qua Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ, trước ngày 31/12/2024 tính theo dấu bưu điện.

Cơ quan thường trực Giải thưởng sẽ tiếp nhận mọi hồ sơ cả trong và ngoài nước, giới thiệu ứng cử các ứng viên có công trình được ứng dụng trong thực tiễn đem lại những hiệu quả thiết thực cho Việt Nam. Tiếp theo, Hội đồng Khoa học chuyên ngành sẽ thẩm định và lựa chọn những hồ sơ xuất sắc nhất của từng chuyên ngành, đệ trình lên Hội đồng Giải thưởng xem xét quyết định trao giải.

Đây là lần thứ ba, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa được tổ chức. Hai lần trước (năm 2016 và 2019), Cơ quan thường trực giải thưởng, các hội đồng khoa học chuyên ngành đã làm việc tích cực, trách nhiệm và đề cử 06 công trình để trao tặng Giải thưởng. Những công trình này trải dài trên nhiều lĩnh vực, trải rộng trên phạm vi ứng dụng và các ảnh hưởng, tác động là minh chứng rõ ràng, xác thực và khách quan khẳng định chất lượng của các công trình được đề cử là có ứng dụng tốt trong thực tiễn để phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng và an ninh.

Các công trình được trao giải là kết quả của quá trình nghiên cứu dài lâu của các nhà khoa học và hội tụ được các tiêu chí quan trọng: Công trình nghiên cứu thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ; đã công bố bài báo hoặc được cấp văn bằng sở hữu trí tuệ trong nước hoặc quốc tế; tham gia triển khai ứng dụng công trình tại Việt Nam, đem lại hiệu quả lớn về kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng cho đất nước.

Giải thưởng Trần Đại Nghĩa lần thứ ba (năm 2025) dự kiến sẽ được trao vào dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ, và 50 năm Ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Trần Đại Nghĩa là tên mà Bác Hồ đã đặt cho Giáo sư Phạm Quang Lễ - cái tên gắn liền với trách nhiệm của giáo sư cũng như gửi gắm sự mong chờ của Bác - Giáo sư Trần Đại Nghĩa đền đáp sự mong chờ đó bằng cả cuộc đời và sự cống hiến của mình.

Vì vậy, cùng với tên gọi của vị giáo sư lỗi lạc, Viện trưởng đầu tiên của Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), Giải thưởng Trần Đại Nghĩa gửi gắm kỳ vọng rằng các công trình đạt giải, các tác giả đạt giải sẽ nêu cao tấm gương, đào tạo được nhiều nhà khoa học thế hệ sau luôn luôn nuôi dưỡng hoài bão đem trí tuệ của mình cống hiến cho sự phát triển của Việt Nam.

Khác với các Giải thưởng Khoa học và Công nghệ các cấp, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa tôn vinh những công trình khoa học mang tính ứng dụng và thực tiễn. Điểm đặc biệt khác nữa, Hội đồng Khoa học, Hội đồng Giải thưởng xem xét giá trị ứng dụng của công trình đối với kinh tế, xã hội và sự phát triển về con người, đất nước Việt Nam. Bởi vậy, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa có thể được trao cho một nhà khoa học nước ngoài.

Trần Vũ