Công viên Di sản các Nhà khoa học Việt Nam - Không gian bảo tồn và tôn vinh trí thức khoa học
Công viên Di sản các Nhà khoa học Việt Nam (Meddom Park) nằm tại xã Bắc Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình, cách Hà Nội khoảng 90 km. Với diện tích gần 30 ha, nơi đây không chỉ là một bảo tàng sống động lưu giữ những tư liệu, hiện vật của các nhà khoa học mà còn là một điểm đến lý tưởng cho những ai đam mê tri thức, yêu thích thiên nhiên và mong muốn khám phá di sản trí thức của dân tộc.
Được khởi công xây dựng vào ngày 14/09/2008, công viên mang trong mình sứ mệnh bảo tồn, nghiên cứu và phát huy di sản của các nhà khoa học Việt Nam. Gần một triệu tư liệu, hiện vật của hơn 2.000 nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau đã được thu thập, lưu trữ và trưng bày tại đây. Mỗi tài liệu, bút tích, thư từ hay vật dụng cá nhân đều là một phần của lịch sử khoa học Việt Nam, khắc họa cuộc đời và sự nghiệp của những con người đã dành trọn đời mình để cống hiến cho sự phát triển của đất nước. Những cái tên như GS Tôn Thất Tùng với phương pháp cắt gan khô, GS Trần Đại Nghĩa - cha đẻ ngành vũ khí Việt Nam, hay GS Hồ Đắc Di - người đặt nền móng cho y học hiện đại Việt Nam, là minh chứng cho những đóng góp vĩ đại của trí thức Việt.
Kiến trúc tại Công viên Di sản cũng mang đậm dấu ấn khoa học và sáng tạo. Nổi bật nhất là Tòa nhà Quyển Sách - một công trình biểu tượng với hình dáng như một cuốn sách đang mở, tượng trưng cho kho tàng tri thức vô tận. Bên trong tòa nhà gồm 5 tầng, mỗi tầng là một không gian trưng bày độc đáo. Tầng 1 giới thiệu về lịch sử khoa học Việt Nam qua các hiện vật, tư liệu quý. Tầng 2 là phòng triển lãm "Thẳm sâu trong từng kỷ vật" với hơn 100 hiện vật của 100 nhà khoa học, cùng khu trưng bày các tác phẩm đạt Giải thưởng Hồ Chí Minh. Tầng 3 là không gian lưu trữ các tài liệu nghiên cứu chuyên sâu. Tầng 4 tái hiện không gian làm việc của nhiều nhà khoa học danh tiếng, giúp khách tham quan cảm nhận chân thực về quá trình nghiên cứu. Tầng 5 là khu trải nghiệm, nơi du khách có thể tham gia các hoạt động tương tác khoa học.
Ngoài Tòa nhà Quyển Sách, công viên còn có nhiều công trình kiến trúc đặc sắc như Tòa nhà Cánh Bướm với thiết kế hiện đại, mang thông điệp về sự sáng tạo và đổi mới. Tòa nhà Cánh Cam gợi lên hình ảnh của sự chuyển động và tiến bộ không ngừng trong khoa học. Đặc biệt, công trình Con Công với dáng vẻ mềm mại nhưng vững chắc là biểu tượng cho sự đa dạng và phong phú của nền khoa học Việt Nam.
Bên cạnh đó, công viên còn có khu vực giáo dục kỹ năng sống STEM, nơi tổ chức các chương trình thực hành khoa học dành cho học sinh, giúp các em hiểu rõ hơn về các nguyên lý khoa học thông qua những thí nghiệm thực tiễn. Đây cũng là nơi diễn ra các cuộc thi, hội thảo và các lớp đào tạo nhằm truyền cảm hứng nghiên cứu khoa học cho thế hệ trẻ.
Không thể không nhắc đến khu giải trí công viên, nơi kết hợp giữa khoa học và giải trí. Du khách có thể tham gia các trò chơi tương tác, khám phá các mô hình khoa học lớn ngoài trời hoặc trải nghiệm những công nghệ mới nhất trong khu vực trưng bày công nghệ hiện đại. Khu vực này không chỉ giúp khách tham quan thư giãn mà còn kích thích sự tò mò và khám phá về khoa học.
Các hiện vật trong công viên được trưng bày theo ba chủ đề chính. Chủ đề thứ nhất, "Học tập, lập thân, lập nghiệp", tái hiện con đường học tập và rèn luyện của các nhà khoa học, từ những năm tháng gian khó trong trường học cho đến quá trình xây dựng sự nghiệp. Chủ đề thứ hai, "Đóng góp, cống hiến, hy sinh", ghi nhận những thành tựu khoa học, những công trình mang tầm ảnh hưởng lớn lao cũng như sự hy sinh thầm lặng của các nhà khoa học cho sự phát triển của đất nước. Chủ đề thứ ba, "Tình yêu đôi lứa, gia đình, quê hương", khắc họa những khoảnh khắc đời thường của các nhà khoa học, mối quan hệ gia đình, sự gắn bó với quê hương, và những giá trị nhân văn sâu sắc mà họ luôn gìn giữ.
Không chỉ là nơi lưu giữ lịch sử, Công viên Di sản còn là một không gian xanh đầy ấn tượng. Với hơn 500 loài hoa, khu rừng tự nhiên với 200 loài gỗ quý và khu nghỉ dưỡng hài hòa với thiên nhiên, nơi đây tạo ra một môi trường học tập và trải nghiệm thoải mái, thư thái. Hệ sinh thái phong phú này giúp mỗi du khách có thể vừa tìm hiểu khoa học, vừa tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên thuần khiết.
Những chương trình thực nghiệm STEM dành cho học sinh, hội thảo khoa học kết nối các nhà nghiên cứu, và các khóa đào tạo về bảo tồn di sản không chỉ giúp thế hệ trẻ có cơ hội tiếp cận tri thức mà còn khuyến khích tinh thần sáng tạo và đam mê nghiên cứu. Không chỉ là nơi tôn vinh quá khứ, Công viên Di sản hướng đến tương lai bằng cách truyền cảm hứng cho những nhà khoa học trẻ, những người sẽ tiếp tục hành trình khai phá tri thức và cống hiến cho đất nước.
Với vai trò là một trung tâm lưu giữ ký ức khoa học, Công viên Di sản các Nhà khoa học Việt Nam không đơn thuần chỉ là một điểm đến, mà còn là một không gian của tri thức, của sự tôn vinh, và của khát vọng vươn xa. Đây là nơi kết nối giữa những giá trị khoa học, văn hóa, và tâm hồn Việt Nam, để thế hệ hôm nay và mai sau luôn tự hào về những con người đã dâng hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp nghiên cứu, sáng tạo.