COP30 công bố dự thảo thỏa thuận khí hậu đầu tiên

Quang cảnh Hội nghị lần thứ 30 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30) tại Belem, Brazil. Ảnh: THX/TTXVN

Bản dự thảo bao gồm một loạt các phương án về những vấn đề khó khăn nhất, phản ánh sự khác biệt sâu sắc giữa gần 200 quốc gia tham dự tại Belem và khối lượng công việc còn lại để hoàn thiện một thỏa hiệp cuối cùng. Văn kiện dài 9 trang có tên "Global Mutirao" - một thuật ngữ của người bản địa mang ý nghĩa hợp nhất vì mục tiêu chung - đã được đưa ra sau khi Brazil ngày 17/11 kêu gọi các phái đoàn làm việc cả ngày lẫn đêm để có thể ra được một thỏa thuận vào giữa tuần.

Bản dự thảo phản ánh sự chia rẽ sâu sắc giữa một bên là liên minh các nước muốn có một "lộ trình" cụ thể để loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch, và bên kia là khối các quốc gia sản xuất dầu mỏ phản đối nỗ lực này. Để dung hòa khác biệt, văn kiện đưa ra các phương án khá linh hoạt, bao gồm việc tổ chức một "hội thảo" không bắt buộc để thảo luận về "các giải pháp carbon thấp", hoặc một hội nghị bàn tròn cấp bộ trưởng về các cách thức giúp các quốc gia "từng bước thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch". Và lựa chọn thứ ba là không đưa vấn đề này vào thỏa thuận.

Dự thảo cũng đề cập đến khả năng đánh giá các cam kết khí hậu của mỗi quốc gia hằng năm, thay vì 5 năm một lần, để có thể theo dõi thường xuyên hơn tiến trình giảm phát thải khí nhà kính trên toàn cầu.

Văn kiện cũng đề xuất rằng khoản hỗ trợ tài chính từ các nước giàu cho các nước đang phát triển để thích ứng với biến đổi khí hậu cần được tăng gấp ba lần vào năm 2030 hoặc 2035 - đây là một yêu cầu then chốt từ các quốc gia nghèo hơn.

Các đề xuất nhằm giải quyết những lo ngại về thương mại cũng được đưa vào dự thảo, trong bối cảnh Trung Quốc đang dẫn đầu nỗ lực tại Belem nhằm chống lại các biện pháp "đơn phương", đặc biệt là cơ chế định giá carbon đối với hàng nhập khẩu của Liên minh châu Âu (EU). Về vấn đề nhạy cảm này, bốn đề xuất đã được vạch ra trong dự thảo, trong đó có việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh dưới sự chủ trì của Tổng Thư ký Liên hợp quốc về các tranh chấp thương mại liên quan đến khí hậu.

Như vậy, dự thảo này vẫn còn để ngỏ một loạt các khả năng đối với những vấn đề nóng tại Belem – bao gồm các biện pháp thương mại, hỗ trợ tài chính cho các quốc gia nghèo hơn và sự chưa tương xứng trong các mục tiêu cắt giảm carbon trên toàn cầu. Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng việc nhanh chóng đưa ra một bản dự thảo về những điểm gai góc này cho thấy Brazil tin tưởng có thể sớm đạt được một kết quả. Ông Li Shuo, nhà phân tích khí hậu tại Viện Chính sách Xã hội châu Á, đánh giá bản dự thảo này là một bước tiến, đồng thời nhấn mạnh rằng việc một văn bản mạch lạc được công bố sớm như vậy là điều hiếm thấy trong lịch sử các kỳ họp COP gần đây.

COP30 dự kiến sẽ kết thúc vào ngày 21/11 sau gần hai tuần làm việc, nhưng các hội nghị trước đó thường xuyên kéo dài hơn thời gian dự kiến.

Khánh Ly (TTXVN)