Covid-19 đặt ra câu hỏi về phương pháp giáo dục toàn cầu

Phần lớn trong số 5,3 triệu du học sinh trên thế giới là sinh viên quốc tế học tập ở các nước phương Tây. Ngày càng có nhiều lời kêu gọi hỗ trợ cho các sinh viên này, bao gồm tài chính, tạo môi trường an toàn và tôn trọng sự đa dạng văn hóa.

Để đạt được những mục tiêu này, các tổ chức giáo dục phương Tây tiến hành quốc tế hóa giáo dục nhằm kết hợp các giá trị văn hóa và giáo dục của sinh viên quốc tế vào trong giảng dạy và học tập.

Dịch bệnh Covid-19 đang tạo ra cơ hội cho việc quốc tế hóa giáo dục thực sự.

Những trải nghiệm mới trong giảng dạy trực tuyến rõ ràng đang tạo ra cơ hội cho các hệ tư tưởng giáo dục và triết lý ngoài phương Tây. Ảnh: Campus Technology.

Khả năng giảng dạy trực tuyến

Học trực tuyến là giải pháp mà nhiều quốc gia và các tổ chức giáo dục lựa chọn trong thời kỳ Covid-19. Sau khi tiến hành giảng dạy trực tuyến tập trung trong vài tháng qua, nhiều học giả cho rằng để việc học trực tuyến được hiệu quả, giáo viên và học sinh cần áp dụng phương pháp giảng dạy có định hướng, nếu không, học sinh khó lòng theo được mạch bài giảng.

Khi truyền tải kiến thức trực tuyến, các phương pháp sư phạm vốn được áp dụng rộng rãi trong các lớp học phương Tây là suy nghĩ độc lập, phản biện và luôn đặt câu hỏi dần được thay thế bằng các phương pháp phổ biến trong các lớp học châu Á, bao gồm phương pháp giảng dạy cung cấp sẵn hướng giải quyết cho học sinh và giáo dục có định hướng.

Phương pháp này đang được củng cố và dần trở thành một điều bắt buộc nhằm giảm những nỗi căng thẳng mà sinh viên đang phải đối mặt.

Do đó, các nguyên tắc giáo dục truyền thống của phương Tây như Vygotskian vốn nhấn mạnh việc tương tác và thảo luận trong lúc học đang bị thách thức bởi các nguyên tắc sư phạm của Khổng giáo, nhấn mạnh vào sự im lặng và xử lý nhận thức trong học tập.

Những trải nghiệm mới trong giảng dạy trực tuyến đang tạo ra cơ hội cho các hệ tư tưởng giáo dục và triết lý ngoài phương Tây được các giáo viên và học sinh công nhận và áp dụng.

Dịch Covid-19 đặt ra câu hỏi sức mạnh của quốc gia nằm ở tiến bộ khoa học, công nghệ hay giá trị con người. Ảnh: Digital Marketing Institute.

Giá trị con người hay tiến bộ khoa học và công nghệ?

Các giá trị của con người như lòng trung thành, cộng đồng, sự hợp tác, đoàn kết, khoan dung, lòng tốt và sự tôn trọng đang ngày càng thu hút sự chú ý trong giáo dục. Đây chính là những giá trị cốt lõi trong các hệ thống tư tưởng Nho giáo và Ấn Độ.

Trên thực tế, đạo đức, môi trường, tư tưởng quốc gia và sự tôn trọng cộng đồng vẫn là những môn học bắt buộc trong nhiều chương trình giáo dục châu Á, được áp dụng để kiểm soát dịch bệnh Covid-19 ở các nước như Trung Quốc và Việt Nam.

Đặc biệt, Việt Nam đã được quốc tế ca ngợi trong chiến lược chống Covid-19 với ít ca dương tính và không có trường hợp tử vong. Thành công của Việt Nam trong việc kiểm soát dịch bệnh phần lớn đạt được dựa trên các giá trị đạo đức, tôn trọng cộng đồng và việc người dân tích cực phối hợp với chính quyền.

Trong nỗ lực đẩy nhanh tiến bộ khoa học và công nghệ, các nước châu Á đã cải cách chương trình giáo dục trong nước. Nhiều sinh viên châu Á theo học chuyên ngành khoa học và công nghệ tại các nước phương Tây. Tuy nhiên, đại dịch diễn ra cũng đã khiến họ cân nhắc lại mức độ cải cách các giá trị văn hóa và giáo dục truyền thống trong giáo trình.

Chính vì vậy, câu hỏi được đặt ra đối với hệ thống giáo dục của các nước phương Tây là: Sức mạnh và sự giàu có của một quốc gia có phải được thể hiện trong các tiến bộ khoa học và công nghệ, sự thương mại hóa giáo dục và sự thống trị của hệ tư tưởng Âu-Mỹ như hiện nay? Hay thay vì đó cần phải chú trọng thêm vào các môn khoa học xã hội và cách tiếp cận đa dạng văn hóa trong các phương pháp giảng dạy và học tập?

Thanh Phạm, giảng viên cao cấp ĐH Monash