Củng cố tin cậy chính trị, làm sâu sắc quan hệ giữa Việt Nam và Thụy Sĩ

24/7/2025 Gốc

Trong khuôn khổ chuyến công tác tham dự Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 6 tại Thụy Sĩ (WCSP 6), thăm chính thức Cộng hòa Senegal và Vương quốc Maroc từ ngày 22 đến 30/7/2025, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam còn tiến hành các hoạt động song phương tại Thụy Sĩ.

Đây là chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tới Thụy Sĩ, góp phần củng cố tin cậy chính trị và làm sâu sắc quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam-Thụy Sĩ, thúc đẩy hợp tác song phương trên nhiều lĩnh vực.

Dấu mốc nâng quan hệ lên Đối tác Toàn diện Việt Nam-Thụy Sĩ

Thụy Sĩ là một trong những quốc gia Tây Âu đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 11/10/1971. Tuy nhiên, hai nước lại có lịch sử quan hệ lâu đời hơn thế. Một thế kỷ trước đây, Việt Nam đã trở thành điểm đến của những thương gia, nhà khoa học và nhà khám phá Thụy Sĩ vốn yêu thích phiêu lưu.

Một trong những người Thụy Sĩ được nhiều người Việt Nam biết đến nhất là nhà khoa học Alexandre Yersin. Ngay từ thế kỷ XIX, ông đã rời Thụy Sĩ để đến Việt Nam, sinh sống, nghiên cứu khoa học và mất tại Nha Trang năm 1943.

Năm 1954, khi Thụy Sĩ với tư cách nước chủ nhà của Hội nghị Geneva về vấn đề Đông Dương, với vị thế trung lập, Thụy Sĩ đã tạo điều kiện cho nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa lần đầu tiên tham gia vào ngoại giao đa phương. Những trao đổi và kết nối ban đầu này cũng đã tạo nền tảng vững chắc cho việc thiết lập quan hệ ngoại giao song phương.

Sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 11/10/1971, Thụy Sĩ đã mở Đại sứ quán tại Hà Nội vào tháng 2/1973 và mở Lãnh sự quán tại Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 3/1994.

Việt Nam mở Lãnh sự quán tại Geneva vào ngày 3/7/1984 và nâng cấp lên Tổng lãnh sự quán vào ngày 15/12/1994. Ngày 28/11/2000, Việt Nam chính thức khai trương Đại sứ quán tại Bern.

Trải qua 54 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao đến nay, các chuyến thăm lẫn nhau và các cuộc gặp gỡ cấp cao giữa lãnh đạo chính phủ hai nước đã góp phần tạo sự tin cậy và khuôn khổ thuận lợi thúc đẩy hợp tác song phương.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm gặp song phương Tổng thống Thụy Sĩ Viola Amherd nhân dịp tham dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19, sáng 5/10/2024 (giờ địa phương), tại thủ đô Paris. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

Nổi bật về phía Việt Nam có các chuyến thăm Thụy Sĩ của: Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (tháng 5/2010); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng (tháng 3/2014); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dự Đại hội đồng lần thứ 138 Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU-138) (tháng 3/2018); Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị thường niên lần thứ 54 Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos và gặp Tổng thống Thụy Sĩ Viola Amherd (tháng 1/2024); Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm gặp Tổng thống Thụy Sĩ kiêm Bộ trưởng Quốc phòng, Bảo vệ dân sự và Thể thao Thụy Sĩ Viola Amherd nhân dịp tham dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 19 tại Paris (Pháp) (ngày 5/10/2024); Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị thường niên lần thứ 55 Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos và làm việc song phương tại Thụy Sĩ (tháng 1/2025)…

Phía Thụy Sĩ có các chuyến thăm Việt Nam của: Tổng thống Arnold Koller dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 7 tại Hà Nội (tháng 11/1997); Tổng thống Thụy Sĩ Pascal Couchepin (tháng 8/2008); Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Thụy Sĩ Ivo Bischofberger (tháng 3/2017); Bộ trưởng Kinh tế, Giáo dục và Nghiên cứu Guy Parmelin (tháng 7/2019); Phó Tổng thống, Bộ trưởng Ngoại giao Thụy Sĩ Ignazio Cassis (tháng 8/2021); Bộ trưởng Nông nghiệp Thụy Sĩ Christian Hofer thăm và dự Hội nghị toàn cầu lần thứ 4 hệ thống lương thực thực phẩm bền vững (SFS) (tháng 4/2023); Chủ tịch Hội đồng Quốc gia Thụy Sĩ Martin Candinas thăm chính thức (tháng 6/2023)…

Đặc biệt, nhân dịp tham dự Hội nghị thường niên Diễn đàn Kinh tế Thế giới WEF Davos lần thứ 55 tại Thụy Sĩ, ngày 21/1/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Thụy Sĩ Karin Keller-Sutter.

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Liên bang Thụy Sĩ Karin Keller-Sutter trong chuyến tham dự Hội nghị thường niên lần thứ 55 Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos (Thụy Sĩ), chiều 21/1/2025, giờ địa phương (tối cùng ngày, giờ Hà Nội). (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

Tại cuộc hội đàm, lãnh đạo hai bên nhất trí nâng cấp quan hệ lên Đối tác toàn diện, mở ra dấu mốc mới trong quan hệ song phương, đưa quan hệ hợp tác giữa hai nước đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn.

Trên cơ sở đó, thời gian tới, Việt Nam và Thụy Sĩ nhất trí tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và các cấp; phối hợp đẩy nhanh tiến trình đàm phán Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Hiệp hội tự do thương mại châu Âu (EFTA), tiếp tục mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực khác như giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ, văn hóa, du lịch, ứng phó biến đổi khí hậu…

Bên cạnh hợp tác song phương, Việt Nam và Thụy Sĩ cũng hợp tác hiệu quả, ủng hộ lẫn nhau trong khuôn khổ các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc, ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh Á-Âu (ASEM), Đối tác Đối thoại theo lĩnh vực ASEAN-Thụy Sĩ…

Hợp tác kinh tế, thương mại có bước phát triển

Cùng với mối quan hệ chính trị-ngoại giao tốt đẹp, hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư Việt Nam-Thụy Sĩ đã có bước phát triển đáng kể. Thụy Sĩ là đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam tại châu Âu, là nhà đầu tư lớn thứ 6 của châu Âu tại Việt Nam, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại quan trọng của Thụy Sĩ trong ASEAN.

Kim ngạch thương mại song phương tăng đều qua các năm: năm 2021 đạt 860,7 triệu USD; năm 2022 đạt 806,7 triệu USD; năm 2023 đạt 825,8 triệu USD; năm 2024 đạt 811,2 triệu USD; 6 tháng đầu năm 2025 đạt 454 triệu USD.

Thụy Sĩ ngày càng coi trọng vai trò của Việt Nam, đặc biệt là vị thế hội nhập sâu rộng của Việt Nam sau khi ký kết FTA với Liên minh châu Âu (EU). Hai bên đang tích cực thúc đẩy đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Hiệp hội Mậu dịch tự do châu Âu (EFTA-gồm 4 nước Thụy Sĩ, Na Uy, Iceland và Liechtenstein).

Về đầu tư, tính lũy kế đến hết tháng 12/2024, Thụy Sĩ đứng thứ 20/147 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư trực tiếp vào Việt Nam với 221 dự án, tổng vốn đầu tư đăng ký là hơn 2,116 tỷ USD. Một số tập đoàn lớn của Thụy Sĩ đầu tư tại Việt Nam gồm Nestlé (thực phẩm, đồ uống), Novatis/Ciba-Sandoz (hóa dược), Roche (dược phẩm), ABB (thiết bị điện, xây dựng trạm biến thế), Sulzer (cơ khí, thiết bị điện), SGS (giám định), Escatec (thiết bị điện tử), Ringier (in ấn), André/ CIE (thương mại) và một số doanh nghiệp khác…

Về hợp tác phát triển (ODA), Thụy Sĩ là một trong số ít các nước Tây Âu duy trì viện trợ phát triển và hợp tác kinh tế đối với Việt Nam. Từ năm 1992 đến nay, nguồn ODA Thụy Sĩ dành cho Việt Nam đạt gần 630 triệu CHF, tương đương 790 triệu USD.

Đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Môi trường do Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp dẫn đầu làm việc song phương với Ban Thư ký Nhà nước phụ trách các vấn đề kinh tế (SECO) của Thụy Sĩ. (Ảnh: Anh Hiển/TTXVN)

Tháng 5/2025, Thụy Sĩ đã công bố Chương trình hợp tác phát triển Thụy Sĩ-Việt Nam giai đoạn 2025-2028 với số vốn ODA là 50 triệu USD.

Đặc biệt, trong giai đoạn dịch COVID-19, Thụy Sĩ đã hỗ trợ Việt Nam 13 tấn thiết bị y tế trị giá 5,5 triệu USD để phòng chống dịch; cử 6 chuyên gia về sạt lở đến Việt Nam nghiên cứu, hỗ trợ, giúp khắc phục hậu quả bão Yagi (bão số 3).

Mối quan hệ hữu nghị bền chặt giữa Việt Nam và Thụy Sĩ còn được hình thành bởi tình đoàn kết, hữu nghị và sự giao lưu văn hóa thường xuyên giữa nhân dân hai nước. Hai nước còn nhiều tiềm năng phát triển trong hợp tác các lĩnh vực giáo dục đào tạo, đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững và văn hóa, du lịch…

Tiếp nhận hàng hóa viện trợ khẩn cấp từ Tổ chức Samaritan’s Purse và Chính phủ Thụy Sĩ tài trợ cho 3 địa phương (Yên Bái, Lào Cai, Cao Bằng) bị thiệt hại do ảnh hưởng của cơn bão Yagi. (Ảnh: TTXVN phát)

Trong hợp tác giáo dục-đào tạo, hiện nay có khoảng 150 thực tập sinh, sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam đang theo học tại các trường đại học Thụy Sĩ. Thụy Sĩ tích cực giúp đỡ Việt Nam thông qua các dự án hỗ trợ giáo dục về môi trường, quản lý và các dự án đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ các chuyên ngành tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh.

Cộng đồng người Việt Nam hiện có khoảng 10.000 người, sinh sống tại 26 bang. Nhìn chung, phần lớn bà con có đời sống ổn định, chấp hành pháp luật sở tại, đoàn kết, có tinh thần hướng về quê hương, đất nước và đóng góp cho sự phát triển của quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Thụy Sĩ.

Tăng cường hợp tác giữa cơ quan lập pháp hai nước

Hợp tác giữa Quốc hội hai nước phát triển tốt đẹp với dấu mốc nổi bật gần nhất là chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Hội đồng Quốc gia (Hạ viện) Martin Candinas vào tháng 6/2023. Hai bên khẳng định nỗ lực đưa quan hệ song phương lên một tầm cao mới, đem lại lợi ích cho nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Hai bên thường xuyên tham vấn, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện đa phương như Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) IPU, Liên minh Nghị viện Pháp ngữ (APF); nhóm Nghị sỹ hữu nghị Quốc hội hai nước triển khai nhiều hoạt động góp phần thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Trên cơ sở quan hệ tốt đẹp, chuyến công tác tham dự Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 6 (WCSP 6) tại Trụ sở Liên hợp quốc ở Geneva (Thụy Sĩ) và tiến hành các hoạt động song phương tại Thụy Sĩ lần này của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tiếp tục khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn thúc đẩy quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam-Thụy Sĩ; tăng cường hợp tác với Thụy Sĩ trong các lĩnh vực mà Thụy Sĩ có lợi thế và Việt Nam có nhu cầu phát triển như tài chính-ngân hàng, chuyển đối số, đổi mới sáng tạo, cơ khí chính xác, mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, chuyển đối số, chuyển đổi xanh…

Đồng thời, chuyến công tác cũng góp phần thúc đẩy đàm phán và ký kết Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và khối EFTA; khẳng định Việt Nam sẵn sàng phát huy vai trò cầu nối, tăng cường kết nối Thụy Sĩ với ASEAN; nhấn mạnh những nội dung hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và lưỡng viện Thụy Sĩ./.