Cunha, Mbeumo có hay thật không?

Nhờ công khai phương pháp, SofaScore là một trong những nền tảng được đánh giá uy tín nhất về đánh giá điểm số trên sân bóng. Hệ thống của họ được xây dựng trên một thuật toán phức tạp, xử lý hơn 1.500 chỉ số khác nhau.

Tuy nhiên, việc chấm điểm chỉ dựa vào những con số thống kê chưa thể là phép đo đáng tin cậy. Điểm số của SofaScore sau trận đấu MU - Arsenal là một minh chứng.

Bỏ quên giá trị không bóng

Tối 17/8 (giờ Hà Nội), Arsenal tiếp tục gieo sầu cho MU tại Old Trafford với chiến thắng 1-0. Bộ đôi tân binh Cunha và Mbeumo đều được HLV Ruben Amorim điền tên vào đội hình xuất phát trước Arsenal.

Cả hai không chỉ chơi hiệu quả mà còn gây khó cho hàng phòng ngự đội khách bằng những pha di chuyển linh hoạt và đầy sức mạnh của mình.

Cunha thể hiện đẳng cấp của mình khi dẫn đầu về số lần đi bóng thành công (6 lần) và số lần tranh chấp với đối thủ (20 lần). Mỗi khi chạm bóng, anh thường rê bóng qua 1-2 cầu thủ Arsenal và tạo ra cơ hội cho đồng đội.

Chấm điểm của SofaScore sau trận đấu. Ảnh: SofaScore.

Trong khi đó, Mbeumo cũng có những pha xử lý đáng chú ý dù bị theo sát trong phần lớn thời gian trận đấu. Anh có 2 cú dứt điểm trúng đích ở trận vừa qua nhưng không thể đem về bàn thắng cho "Quỷ đỏ".

Tuy nhiên, SofaScore chỉ chấm Cunha đạt 7 điểm và Mbeumo là 6,8 điểm. Trong khi đó, cầu thủ được đánh giá cao điểm nhất bên phía "Quỷ đỏ" là Bruno Fernandes với 7,8 điểm.

Nghịch lý ở chỗ tiền vệ người Bồ Đào Nha lại là một trong những cầu thủ bị chỉ trích nhiều nhất sau trận đấu khi không thể hoàn thành tốt nhiệm vụ điều phối bóng trong vai trò số 8.

Mặc dù rất phức tạp, phương pháp chấm điểm của SofaScore vẫn không thể thoát khỏi những hạn chế cốt lõi.

Dựa theo công thức được trang này công bố, điểm mấu chốt thuật toán chấm điểm chủ yếu tập trung vào các hành động trên quả bóng. Nói cách khác, thuật toán chỉ ghi nhận và đánh giá những gì xảy ra khi một cầu thủ tương tác trực tiếp với trái bóng.

Điều này tạo ra một lỗ hổng lớn. Nó bỏ qua những đóng góp không bóng, vốn là một phần quan trọng của bóng đá. Một tiền đạo có thể không ghi bàn, nhưng khả năng gây áp lực lên hàng thủ đối phương hay di chuyển kéo giãn đội hình là vô giá về mặt chiến thuật.

Những hành động này không thể đếm được, dẫn đến việc các cầu thủ làm những công việc "thầm lặng" thường có điểm số thấp hơn so với tác động thực tế của họ.

Điểm thấp không đồng nghĩa đá tệ

Mbeumo với những pha di chuyển không bóng và Matheus Cunha với khả năng kéo bóng đóng vai trò then chốt. Bộ đôi này tung ra tổng cộng 9 cú sút, riêng Cunha thực hiện 4 pha rê bóng thành công - nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào trên sân.

Thuật toán chấm điểm ghi nhận các hành động liên quan đến sút bóng hoặc bàn thắng đem lại trọng số rất cao cho các vị trí tuyến dưới. Ảnh: SofaScore.

Tuy nhiên, những giá trị này không bóng của bộ đôi lại không được thuật toán SofaScore ghi nhận. Trong khi đó, các hành động liên quan đến sút bóng hoặc bàn thắng đem lại trọng số rất cao cho các vị trí tuyến dưới.

Điều này giải thích cho lý do Bruno Fernandes được chấm điểm cao nhất trên sân, do cầu thủ này thực hiện tới 5 key-pass (đường chuyền mở ra cơ hội).

Thực tế, thống kê này có những bất cập. Trong hệ thống của HLV Amorim, Bruno Fernandes được bố trí như một tiền vệ tổ chức lùi sâu.

Vị trí này được đánh giá cao ở khả năng điều tiết nhịp độ trận đấu và kết nối các tuyến. SofaScore có thể ghi nhận số đường chuyền, nhưng không thể định lượng được tầm quan trọng của việc chuyền bóng chính xác ở những khu vực không gian hẹp để giúp cả đội thoát pressing, hoặc một pha chuyền bóng đơn giản nhưng hiệu quả để làm giảm nhịp độ trận đấu.

Ngoài ra, một trong những hạn chế lớn nhất của phân tích thống kê là đánh giá hiệu quả phòng ngự. SofaScore chấm điểm cao cho các pha tắc bóng, đánh chặn hay phá bóng thành công.

Tuy nhiên, điều này có thể gây hiểu lầm lớn. Một hậu vệ liên tục phải tắc bóng hoặc phá bóng có thể không phải là một hậu vệ giỏi, mà là do anh bị đặt vào những tình huống nguy hiểm từ sự thiếu sót về vị trí hoặc yếu kém của hệ thống phòng ngự.

Ngược lại, một trung vệ giỏi như Virgil van Dijk thường có thống kê về mặt phòng ngự thấp, do không cần phải thực hiện quá nhiều pha tắc bóng.

Khả năng kéo giãn hàng phòng ngự đối thủ và mở ra khoảng trống cho đồng đội của Mbeumo không được hệ thống ghi nhận. Ảnh: Alamy.

Khả năng đọc trận đấu và chọn vị trí xuất sắc giúp những trung vệ hàng đầu ngăn chặn mối đe dọa từ sớm, trước khi đối thủ có thể xâm nhập vòng cấm. Tuy nhiên, SofaScore lại đánh giá cao một cầu thủ có 10 pha tắc bóng, hơn một cầu thủ chỉ có 2 pha tắc bóng, nhưng đó đều là những tình huống quyết định.

SofaScore đã tạo ra một thuật toán ấn tượng để lượng hóa màn trình diễn trên sân của cầu thủ. Tuy nhiên, với việc chỉ tập trung vào những hành động có thể đo lường được, máy tính đã vô tình bỏ qua những yếu tố con người và phi vật thể làm nên sự vĩ đại của một cầu thủ.

Sự tinh tế trong pha chạm bóng đầu tiên, khả năng lãnh đạo, tầm ảnh hưởng tinh thần lên đồng đội, và đặc biệt là sự thông khi không bóng, vẫn là những khía cạnh mà dữ liệu không thể nào nắm bắt được.

Anh Tuấn