Cuộc cạnh tranh thông tin không khoan nhượng

Báo chí chính thống giữ vai trò cốt lõi trong việc cung cấp thông tin chuẩn xác, kiểm chứng và trung lập

Nội dung thiếu toàn diện

Cổ phiếu HPG của Tập đoàn Hòa Phát được gọi là cổ phiếu quốc dân, bởi số lượng cổ đông lên tới 194.000 người. Cũng vì vậy, đại hội đồng cổ đông Hòa Phát được xem là “đại hội quốc dân”, khi số lượng cổ đông trực tiếp và ủy quyền tham dự lên đến hàng nghìn người, thể hiện sự quan tâm đặc biệt tới tình hình kinh doanh và định hướng phát triển của doanh nghiệp.

Tại một sự kiện đông đảo và thu hút sự chú ý như vậy, các thông tin xuất hiện trên mạng xã hội với tốc độ chóng mặt và nội dung cũng “thiên biến vạn hóa”. Ngay trong thời gian đại hội đang diễn ra, các phát biểu của Chủ tịch Hội đồng quản trị Hòa Phát, ông Trần Đình Long, đã sớm được nhiều nhà đầu tư đăng tải lên mạng và nhanh chóng trở nên “viral”. Nổi bật là hai câu nói: “Ông trời đã bắt Hòa Phát làm việc khó” và “Chúng tôi mất dây thần kinh sợ lâu rồi”.

Dễ hiểu vì sao những phát ngôn này được lan truyền rộng rãi - bởi sự ấn tượng và tính chất có phần “liều lĩnh” của người đứng đầu một tập đoàn lớn. Tuy nhiên, các câu nói này lại không phản ánh chính xác nội dung mà ông Long trình bày tại đại hội. Nhà đầu tư khi chỉ đọc các đoạn ngắn và có phần qua loa dễ hình thành những suy nghĩ lệch lạc so với thông tin chính thức từ doanh nghiệp.

Trên thực tế, trái ngược với các phát ngôn có vẻ ngang tàng nói trên, Chủ tịch Hòa Phát nhiều lần nhấn mạnh tại đại hội rằng, Tập đoàn luôn giữ tinh thần phòng thủ, làm việc bài bản và cẩn trọng.

“Trước giờ, Ban lãnh đạo Hòa Phát có thể bị xem là hơi bảo thủ, nhưng chúng tôi luôn đề cao sự thận trọng và phòng ngừa những khả năng xấu có thể xảy ra”, ông Long cho biết.

Khi nói về vấn đề vốn vay, ông Long chia sẻ: “Tổng vay thực của Hòa Phát trên vốn chủ sở hữu đến cuối năm 2024 là 0,5 lần; đến hết quý I/2025 là 0,6 lần - mức cực kỳ an toàn với một tập đoàn lớn như Hòa Phát. Tất cả chi phí lãi vay được hạch toán đầy đủ vào giá thành sản phẩm và trong quý I/2025, chúng tôi vẫn lãi 3.300 tỷ đồng. Hòa Phát luôn giữ sẵn khoảng 25.000 tỷ đồng tiền mặt - có thể thanh toán bất kỳ lúc nào - để đảm bảo thanh khoản và an toàn tài chính. Thậm chí, có người còn nói Hòa Phát bảo thủ quá, ít vay quá”.

Về câu nói “mất dây thần kinh sợ lâu rồi”, thực tế, ông Long đang trả lời câu hỏi về tính cạnh tranh trên thị trường thép, nhất là khi xuất hiện nhiều đối thủ mới.

“Tôi cho rằng, làm thép là cuộc chơi rất dài và gian nan. Hòa Phát chưa bao giờ sợ cạnh tranh. Tôi từng nói đùa là mất cái dây thần kinh sợ lâu rồi, nên tôi không lo ngại những cái tên mới trên thị trường”, ông Long nói.

Không chỉ trong mùa đại hội đồng cổ đông, những thông tin ngắn, chưa rõ nguồn gốc, chưa được xác thực hoặc thiếu bối cảnh cụ thể vẫn thường xuyên xuất hiện một cách bất ngờ và lan truyền mạnh mẽ. Người dùng mạng xã hội tiếp cận những thông tin thiếu toàn diện này dễ hình thành định kiến ban đầu, ảnh hưởng đến quá trình tiếp nhận và phân tích thông tin sâu hơn.

Một số hình thức phổ biến có thể kể đến như: tin đồn về việc CEO hoặc lãnh đạo doanh nghiệp bị thay thế trước thềm đại hội cổ đông, gây hoang mang; đặc biệt trong năm 2025, khi hàng loạt doanh nghiệp thay đổi nhân sự chủ chốt. Một số bài viết hoặc video ngắn trên mạng xã hội đưa thông tin sai về kế hoạch chia cổ tức “khủng” hay phát hành cổ phiếu thưởng, nhằm tạo sóng đầu cơ. Nhiều thông tin chưa được xác thực về các thương vụ M&A khiến giá cổ phiếu biến động bất thường. Một số đoạn clip bị cắt ghép, trích dẫn sai lệch bài phát biểu của lãnh đạo để gây hiểu nhầm...

Những nội dung ngắn, thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Chúng thường được thiết kế để thu hút sự chú ý, nên dễ lan truyền mạnh mẽ nhưng lại thiếu tính xác thực. Điều này không chỉ gây hoang mang dư luận, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, hành vi và niềm tin của cộng đồng. Về lâu dài, điều này có thể làm suy giảm chất lượng thông tin trên không gian mạng và bào mòn lòng tin vào các nguồn tin chính thống.

Cuộc chiến thông tin

Mùa đại hội cổ đông có thể xem là một lát cắt sôi động trong quá trình tác nghiệp của các đơn vị báo chí chính thống. Mỗi mùa đại hội, các phóng viên, nhà báo đều nỗ lực triển khai nhiều biện pháp nhằm đảm bảo cung cấp thông tin chính xác, toàn diện và kịp thời tới độc giả.

Cùng với sự phát triển của công nghệ, thông tin mùa đại hội ngày càng được truyền tải nhanh chóng, đa dạng hình thức và chất lượng ngày một nâng cao. Chẳng hạn, nhiều đơn vị báo chí tổ chức tường thuật trực tiếp từ đại hội, với sự hiện diện của phóng viên tại các sự kiện quan trọng như đại hội đồng cổ đông của các doanh nghiệp lớn, nhằm ghi nhận chính xác các phát biểu từ lãnh đạo cấp cao.

Ngoài ra, nhiều bài phỏng vấn lãnh đạo doanh nghiệp cũng được đăng tải để làm rõ chiến lược phát triển, giải thích các quyết định tài chính và phản hồi minh bạch tới cổ đông.

Chưa kể, các tuyến bài phân tích chuyên sâu được thực hiện đều đặn, đặc biệt trong các chuyên mục tài chính, chứng khoán. Các bài viết này thường phân tích chi tiết báo cáo tài chính, kế hoạch kinh doanh, chính sách cổ tức, giúp độc giả hiểu rõ bối cảnh và đưa ra đánh giá khách quan.

Bên cạnh báo in, nhiều cơ quan báo chí đã ứng dụng các phương thức hiện đại như livestream, infographic, podcast để truyền tải thông tin sinh động và dễ tiếp cận hơn với độc giả trẻ và nhà đầu tư cá nhân.

Đáng chú ý, báo chí chính thống còn đóng vai trò chủ lực trong việc phát hiện và phản bác các thông tin sai lệch. Khi xuất hiện các tin đồn hoặc clip bị cắt ghép gây hiểu nhầm, các nhà báo chuyên nghiệp nhanh chóng kiểm chứng, liên hệ với doanh nghiệp và đưa ra thông tin đính chính.

Những nỗ lực đó giúp nâng cao chất lượng thông tin trên thị trường, hỗ trợ nhà đầu tư đưa ra quyết định đúng đắn, đồng thời hạn chế tác động tiêu cực từ tin giả và tin đồn trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, các nội dung dài, chuyên sâu - được thực hiện bài bản bởi đội ngũ báo chí chính thống - thường khó đạt được mức độ tương tác và lan tỏa nhanh chóng như các nội dung trên mạng xã hội. Trong khi báo chí chính thống phải kiểm chứng và biên tập nghiêm ngặt, thì mạng xã hội lại cho phép bất kỳ ai cũng có thể đăng tải tin tức tức thời.

Chưa kể, thuật toán của các nền tảng như Facebook, TikTok, X (Twitter)... thường ưu tiên những nội dung gây cảm xúc mạnh như tức giận, tò mò, sợ hãi. Do đó, tin đồn, thuyết âm mưu hoặc nội dung tiêu cực thường được lan truyền nhanh hơn. Báo chí chính thống không thể - và cũng không nên - chạy theo xu hướng này nếu muốn giữ vững uy tín và đạo đức nghề nghiệp.

Người dùng mạng xã hội lại thường bị hấp dẫn bởi các thông tin “nội bộ”, “rò rỉ”, “người trong ngành tiết lộ”, dù không rõ nguồn gốc. Trong khi đó, thông tin từ báo chí chính thống - dù đáng tin cậy - lại bị cho là “quá chính thức”, “khô khan” hoặc “không có gì mới”.

Thêm vào đó, mạng xã hội cho phép người dùng tương tác trực tiếp qua bình luận, chia sẻ, tranh luận, trong khi báo chí chính thống vẫn mang tính một chiều - từ tòa soạn tới độc giả - nên khó tạo được sự lan tỏa tự nhiên như nội dung do cộng đồng tạo ra.

Dù vậy, báo chí chính thống vẫn giữ vai trò cốt lõi trong việc cung cấp thông tin chuẩn xác, kiểm chứng và trung lập. Thách thức đặt ra là làm sao đổi mới hình thức thể hiện, ứng dụng công nghệ tốt hơn và kết nối hiệu quả với độc giả trong môi trường truyền thông số. Đây cũng chính là lý do khiến những người làm báo vẫn bền bỉ theo đuổi các nội dung dài, chuyên sâu, với chất lượng thông tin “cao cấp” và không ngừng đổi mới phương thức truyền tải trong bối cảnh mới.

Lam Phong