Cuộc chiến chip Nexperia hạ nhiệt, ngành công nghiệp ôtô sẽ ổn?
Các hãng xe châu Âu bắt đầu nhận lại nguồn chip từ Nexperia sau nhiều tuần gián đoạn trong bối cảnh căng thẳng giữa Hà Lan và Trung Quốc về quyền kiểm soát công ty này.
Nhà sản xuất vi mạch Nexperia đã bắt đầu nối lại một phần hoạt động giao hàng, trong bối cảnh cuộc tranh chấp quyền kiểm soát công ty này - một vụ việc từng khiến ngành công nghiệp ôtô khu vực chao đảo - đã có dấu hiệu hạ nhiệt.
Công ty sản xuất vi mạch tưởng chừng "vô danh" Nexperia đã trở thành tâm điểm của ngành công nghiệp ôtô trong nhiều tuần qua. Sâu xa hơn, đây là hệ quả của thương chiến giữa Mỹ và Trung Quốc.
Nexperia, doanh nghiệp có trụ sở tại Hà Lan nhưng thuộc sở hữu của tập đoàn Trung Quốc Wingtech, là nhà sản xuất hàng tỷ con chip đơn giản nhưng thiết yếu cho ôtô và nhiều thiết bị điện tử khác. Nguồn cung của các linh kiện này đã bị gián đoạn nhiều tuần qua do căng thẳng giữa Amsterdam và Bắc Kinh về vấn đề chuyển giao công nghệ, trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung vẫn đang leo thang.
Đức hoan nghênh tín hiệu tích cực
Phát ngôn viên Bộ Kinh tế Đức, quốc gia có ngành công nghiệp ôtô lớn nhất châu Âu, cho biết: "Việc giảm leo thang và tiếp tục đối thoại giữa Hà Lan và Trung Quốc là một tín hiệu rất đáng hoan nghênh ở thời điểm này". Bộ này bày tỏ hy vọng "các giấy phép tạm thời sẽ sớm được cấp cho các doanh nghiệp", giúp Nexperia khôi phục nguồn cung chip cho ngành công nghiệp.
Mặc dù nhà máy chính đặt tại Hamburg (Đức), phần lớn chip của Nexperia được đóng gói và lắp ráp tại Trung Quốc, vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi lệnh kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và các mặt hàng liên quan bởi chính phủ nước này.
Căng thẳng leo thang sau khi chính phủ Hà Lan vào ngày 30/9 tạm thời giành quyền kiểm soát Nexperia, với lý do Wingtech đang lên kế hoạch chuyển sản xuất từ châu Âu sang Trung Quốc, gây nguy cơ đe dọa an ninh kinh tế khu vực. Phản ứng lại, Bắc Kinh đã cắt xuất khẩu chip thành phẩm của Nexperia, vốn chủ yếu được đóng gói tại Trung Quốc, nhưng cho biết trong cuối tuần qua rằng họ sẽ bắt đầu chấp nhận đơn xin miễn trừ sau cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Các hãng ôtô châu Âu dần nhận lại chip
Aumovio, nhà cung ứng linh kiện ôtô của Đức, là công ty đầu tiên xác nhận đã được Trung Quốc cấp phép miễn trừ. Giám đốc điều hành Aumovio nói rằng họ đã đảm bảo được nguồn cung.
Volkswagen, nhà sản xuất ôtô lớn nhất châu Âu, cũng đã nhận được các lô hàng chip đầu tiên. Ông Ralf Brandstaetter, thành viên hội đồng quản trị phụ trách thị trường Trung Quốc của Volkswagen, cho biết: "Sau khi đạt được thỏa thuận với Mỹ, Bộ Thương mại Trung Quốc đã nhanh chóng phản ứng và cấp phép đặc biệt ngắn hạn". Tuy nhiên, ông nhấn mạnh tính bền vững của hệ thống này "phụ thuộc đáng kể vào mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc".
Honda là thương hiệu đầu tiên "thấm đòn" thiếu chip khi thông báo dừng quá trình hoạt động của nhà máy Celaya, Mexico; nơi chuyên sản xuất dòng xe Honda HR-V cho thị trường Bắc Mỹ.
Tại Nhật Bản, Honda, nhà sản xuất ôtô lớn thứ hai nước này, cũng ghi nhận những chuyển biến tích cực. Phó chủ tịch điều hành Honda Noriya Kaihara xác nhận: "Chúng tôi đã nhận được thông tin rằng các chuyến hàng từ Trung Quốc đã được nối lại". Dù vậy, ông cho biết "vẫn còn quá sớm để khẳng định điều gì chắc chắn", và rằng hãng đang lên kế hoạch khôi phục sản xuất tại các nhà máy bị ảnh hưởng từ cuối tuần tới, sau khi phải tạm ngừng hoạt động tại Mexico và điều chỉnh sản xuất ở Mỹ và Canada tuần trước.
Ngành công nghiệp ôtô cảnh báo nguy cơ thiếu hụt mới
Về phía Nexperia, công ty cho biết chưa thể xác nhận việc nguồn cung đã hoàn toàn nối lại, nhưng "giả định rằng dòng sản phẩm của chúng tôi sẽ sớm được khơi thông" sau khi Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố sẵn sàng cấp miễn trừ. Wingtech vẫn từ chối bình luận.
Theo một nguồn tin nội bộ, Nissan sẽ cắt giảm sản lượng mẫu xe X-Trail tại Nhật Bản từ tuần tới do thiếu hụt chip từ công ty Hà Lan Nexperia. Các nhà cung ứng như Aumovio hay ZF trước đó đã phải nộp đơn xin miễn trừ khẩn cấp và chuẩn bị phương án cho nhân viên nghỉ việc tạm thời.
Các nhà cung ứng như Aumovio hay ZF trước đó đã phải nộp đơn xin miễn trừ khẩn cấp và chuẩn bị phương án cho nhân viên nghỉ việc tạm thời nếu không có giải pháp kịp thời. Trong khi đó, các hãng xe châu Âu như Volkswagen vẫn giữ nguyên dự báo tài chính năm 2025 sau quý III, nhưng cảnh báo về nguy cơ thiếu chip mới trong chuỗi cung ứng nếu tình hình không được giải quyết triệt để.
Phụ thuộc nguồn cung đơn lẻ khiến ngành xe dễ tổn thương
Khủng hoảng chip lần này một lần nữa phơi bày điểm yếu của ngành công nghiệp ôtô châu Âu: sự phụ thuộc gần như hoàn toàn vào một số ít nhà cung cấp, đặc biệt là các doanh nghiệp có chuỗi sản xuất gắn chặt với Trung Quốc. Nhiều loại chip của Nexperia được sản xuất trên dây chuyền công nghệ đã cũ, nhưng do chi phí thấp và tính phổ biến, chúng vẫn được sử dụng rộng rãi trong các bộ phận điện tử cơ bản của xe.
Khủng hoảng chip Nexperia đã phơi bày điểm yếu "chí tử" của ngành công nghiệp ôtô khi chủ quan trước nguồn cung các loại chip cũ (legacy chip), vốn sử dụng công nghệ lỗi thời nhưng luôn xuất hiện trên mọi chiếc xe.
Sự thiếu đa dạng trong nguồn cung cùng việc duy trì công nghệ lỗi thời khiến ngành ôtô dễ bị tổn thương trước những biến động chính trị và thương mại. Các chuyên gia cảnh báo, nếu châu Âu không nhanh chóng đầu tư vào năng lực sản xuất bán dẫn nội khối, những gián đoạn tương tự có thể tiếp tục xảy ra - đặc biệt khi chuỗi cung ứng vẫn bị chi phối phần lớn bởi Trung Quốc.
