'Cuộc chiến' hậu Covid-19

Một trung tâm điều trị hậu Covid-19 ở Israel. (Ảnh REUTERS)

Thuật ngữ "hội chứng Covid kéo dài" thường được dùng để miêu tả các triệu chứng vẫn còn kéo dài hoặc thậm chí nặng lên sau khi người nhiễm vi-rút đã khỏi bệnh. Hội chứng Covid kéo dài có thể dẫn đến các triệu chứng trong nhiều tháng, thậm chí là vài năm, sau khi nhiễm vi-rút SARS-CoV-2, bao gồm mệt mỏi, sương mù não, khó thở, mất khứu giác, mất ngủ, tim đập nhanh, chóng mặt, đau khớp và trầm cảm. Thời gian phục hồi của mỗi người là khác nhau và không nhất thiết phụ thuộc vào mức độ bệnh nặng hay nhẹ khi mắc Covid-19.

Một nghiên cứu công bố vào tháng 12/2021 do Trung tâm Nghiên cứu y sinh Leicester của Viện Nghiên cứu y tế quốc gia Anh (NIHR) thực hiện phát hiện rằng, một số nhóm nhiều khả năng bị hội chứng Covid kéo dài, trong đó có phụ nữ, người béo phì và những người cần đến máy trợ thở trong quá trình điều trị Covid-19 tại bệnh viện. Trước đó, Cơ quan Thống kê Anh ghi nhận hội chứng Covid-19 kéo dài xuất hiện phổ biến hơn ở những người trong độ tuổi trung niên từ 35-49. Mặc dù vậy, thực tế cho thấy rất nhiều người có thể gặp phải hội chứng này, bất kể độ tuổi hay tình trạng sức khỏe. Ước tính khoảng 1,5 triệu người tại Anh (tương đương 2,1% dân số nước này) đang mắc các hội chứng Covid-19 kéo dài. Các nhà khoa học đã nêu một số lý do để giải thích cho vấn đề này. Một trong số đó là bệnh tự miễn, khiến hệ thống miễn dịch tự tấn công cơ thể và các cơ quan. Nghiên cứu của Đại học Y Harvard đã đưa ra một số bằng chứng cho thấy tình trạng rối loạn miễn dịch do nhiễm vi-rút, qua đó giúp giải thích nguyên nhân dẫn đến tổn thương thần kinh ở những bệnh nhân mắc hội chứng Covid kéo dài.

Một lý giải khác là vi-rút SARS-CoV-2 đã tấn công các tế bào và mạch máu khi lây lan trong cơ thể và để lại những tổn thương sau đó. Vi-rút này có thể tấn công các cơ quan như phổi, tim, thận và gây viêm nhiễm. Một nghiên cứu của Anh đăng trên tạp chí Nature cũng phát hiện ra mối liên hệ giữa Covid-19 và sự thay đổi rõ ràng trong cấu trúc não.

Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến hội chứng Covid kéo dài. Một nghiên cứu nhỏ vào tháng 7/2021 cho thấy các triệu chứng trên có thể là kết quả của việc các vi-rút khác trong cơ thể được kích hoạt trở lại. Bên cạnh nghiên cứu các bệnh nhân bị hội chứng Covid kéo dài, các nhà khoa học cũng đang xem xét tác động lâu dài của những loại vi-rút tương tự để xác định nguyên nhân.

Kết quả một nghiên cứu công bố trên tạp chí Lancet Public Health mới đây cho thấy, tác động lâu dài của việc mắc Covid-19 thể nặng có thể ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần. Theo nghiên cứu này, những người mắc Covid-19 nặng cần được theo dõi sức khỏe 6 tháng sau khi khỏi bệnh.

Để đánh giá tác động lâu dài đến sức khỏe tâm thần người từng mắc Covid-19, các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu mối liên hệ giữa bệnh Covid-19 và các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu, buồn bực, chất lượng giấc ngủ kém, để so sánh với những người chưa mắc bệnh này. Nghiên cứu được thực hiện trong vòng 16 tháng đối với 7 nhóm người tham gia đến từ Đan Mạch, Estonia, Iceland, Na Uy, Thụy Điển và Anh. Kết quả cho thấy, những người mắc Covid-19 nặng phải nằm điều trị ít nhất 7 ngày có nguy cơ bị trầm cảm cao hơn 61% và nguy cơ rơi vào tình trạng lo lắng cao hơn 43% so với những người không mắc Covid-19.

Đáng chú ý, những bệnh nhân Covid-19 nhẹ dường như ít nguy cơ rơi vào tình trạng trầm cảm, lo âu hơn những người chưa mắc bệnh. Các tác giả nghiên cứu cho rằng, việc trở lại cuộc sống bình thường sau khi khỏi bệnh là sự "giải thoát" cho những người mắc Covid-19, trong khi những người chưa mắc bệnh lại lo lắng về nguy cơ nhiễm vi-rút và chịu áp lực của việc cách ly xã hội. Ở những người mắc Covid-19 nhẹ mà có triệu chứng trầm cảm, lo âu, thì các triệu chứng này hầu hết sẽ giảm sau hai tháng.

KHÁNH AN