Cuộc đua 100 ngày của vaccine thế hệ mới

Trong khi các hãng vaccine đều kín tiếng về các bước đi chi tiết ứng phó Omicron, cả 2 “gã khổng lồ” dược phẩm của Mỹ Pfizer lẫn Moderna đều cho thấy chiến lược phản ứng nhanh. Khi tin tức về Omicron xuất hiện từ Nam Phi, Giám đốc điều hành Pfizer Albert Bourla gần như ngay lập tức quyết định bắt tay sản xuất phiên bản hiệu chỉnh của vaccine Covid-19 dành riêng cho biến thể mới này. Công việc triển khai nhanh đến mức Pfizer chưa ước tính được chính xác chi phí.

“Tôi không thể cung cấp cho bạn các số liệu ngay bây giờ” - Mike McDermott, người đứng đầu chuỗi cung ứng toàn cầu của Pfizer, nói. Ông McDermott cho biết, quá trình sản xuất tại một nhà máy có diện tích rộng hơn 280.000m2 của Pfizer ở Andover, Massachusetts, đã sẵn sàng để khởi động bất cứ lúc nào. Các nhân viên tại đó đang chờ các nhà nghiên cứu của Pfizer ở Chesterfield, bang Missouri, hoàn thiện và cung cấp dòng tế bào chủ có chứa trình tự DNA sẽ được sử dụng trong vaccine Covid-19 hiệu chỉnh. Mục tiêu của dự án - được khởi động hôm 25/11 - là tạo một liều tiêm tăng cường được hiệu chỉnh để ngăn ngừa Omicron hiệu quả trong vòng chưa tới 100 ngày.

Nhân viên của Pfizer làm việc với một dây chuyền sản xuất vaccine. Ảnh: Washington Post

Moderna, có nhà máy sản xuất vaccine Covid-19 công nghệ mRNA chỉ cách nhà máy của Pfizer 64km, đã khởi động các nỗ lực ứng phó Omicton kể từ hôm 23/11. Nhà máy của Moderna ở Norwood, bang Massachusetts có các dãy phòng vô trùng để sản xuất mRNA và các hạt nano lipid bao bọc vật liệu di truyền mỏng manh này.

Vào năm 2020, Moderna mất 42 ngày để sản xuất các lô vaccine Covid-19 gốc và mất 63 ngày để khởi động các thí nghiệm ở người. “Với Omicron, mục tiêu của chúng tôi là phải đạt được mốc thời gian tương tự” - Stephen Hoge - Chủ tịch Moderna, nhấn mạnh.

Một lý do mà cả Pfizer lẫn Moderna đều có thể phát triển vaccine hiệu chỉnh nhanh chóng để ứng phó Omicron là họ đã thành thục quy trình sản xuất vaccine gốc cũng như vaccine nhắm đến các biến thể Beta và Delta. Trong kịch bản lạc quan nhất, Omicron có thể áp đảo biến thể Delta ở hầu hết các nước, rồi sau đó dần lắng xuống. Nhưng hiện tại, các hãng vaccine không thể trông chờ khả năng đó. Mikael Dolsten, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu của Pfizer, cho biết hãng đã lên kế hoạch tung ra các liều vaccine hiệu chỉnh để chống biến thể Omicron vào tháng 2 hoặc đầu tháng 3/2022.

Trong khi đó, hãng dược AstraZeneca và Đại học Oxford (Anh), cũng đã bắt tay phát triển phiên bản hiệu chỉnh của vaccine Covid-19 công nghệ vector virus adeno của họ để ứng phó Omicron. Sandy Douglas, trưởng nhóm nghiên cứu tại ĐH Oxford, cho biết: “Về nguyên tắc, các vaccine dựa vào công nghệ vactor virus adeno, chẳng hạn như vaccine AstraZeneca, có thể được sử dụng để ứng phó với bất kỳ biến thể mới nào nhanh hơn so với hình dung trước đây”.

Ông Douglas cho rằng, trong bối cảnh thế giới đối mặt với những thách thức lớn về nhu cầu và kho vận, các loại vaccine dựa vào công nghệ này có những lợi thế thực sự quan trọng, chẳng hạn có thể bảo quản ở nhiệt độ tủ lạnh từ 2 - 8 độ C. Trong khi các nhà nghiên cứu của Oxford tin rằng họ có thể đạt mục tiêu phát triển vaccine hiệu chỉnh trong vòng 100 ngày, tức chỉ mất chưa đầy 3 tháng kể từ khi xác định mầm bệnh cho đến khi sản xuất hàng loạt.

Thông qua các đối tác, bao gồm Viện Huyết thanh của Ấn Độ, Oxford và AstraZeneca đến nay đã cung cấp hơn 2 tỷ liều vaccine cho thế giới, phần lớn là dành cho các nước nghèo. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí y khoa The Lancet hôm 20/12 cho thấy hiệu quả bảo vệ của liệu trình hai mũi vaccine của AstraZeneca bắt đầu suy giảm sau 3 tháng. Đại diện AstraZeneca cho biết: “Cùng với Đại học Oxford, chúng tôi đã thực hiện các bước sơ bộ để chuẩn sản xuất vaccine ứng phó biến thể Omicron trong trường hợp cần thiết”.

Thảo Hương