Cuộc đua chip AI và cơ hội ngàn năm có một cho Việt Nam

Nóng cuộc đua công nghệ

Trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn hiện đang được đánh giá là hai yếu tố song hành làm trụ cột cho tương lai của nền kinh tế số. Dễ thấy nhất, AI giúp tự động hóa quá trình sản xuất bán dẫn, dự đoán và phát hiện lỗi sản phẩm, cải thiện chất lượng và hiệu suất sản xuất.

Chia sẻ trong Hội nghị quốc tế về trí tuệ nhân tạo và bán dẫn (AISC) 2025, ông Christopher Nguyễn, CEO của Aitomatic lấy ví dụ, đến năm 2030, một số nhà máy sản xuất, đặc biệt là những cơ sở sản xuất tiên tiến, sẽ yêu cầu những tiêu chuẩn khắt khe hơn với độ chính xác của các thông số gần như tuyệt đối. AI sẽ góp phần đảm bảo sự chính xác này.

“AI không thể phát triển nếu không có bán dẫn, và ngược lại, ngành bán dẫn đang thay đổi nhanh chóng nhờ những tiến bộ trong AI. Đây là một mối quan hệ cộng sinh, nơi cả hai cùng thúc đẩy nhau tiến lên”, ông Christopher nói.

Về bức tranh công nghệ nói chung, ông Christopher dẫn quy luật Moore, khẳng định tốc độ phát triển của AI và bán dẫn đang rất nhanh chóng. Cứ mỗi 18 tháng, công nghệ vi xử lý lại có sự cải tiến đáng kể.

Còn về thị trường, thế giới đang chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc với nhu cầu chip xử lý AI dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong những năm tới. Những nước như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đang đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực này. Cuộc đua giữa các quốc gia hàng đầu về công nghệ vô cùng gay cấn.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam có cơ hội trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Với lợi thế về vị trí địa lý, nguồn nhân lực trẻ và chính sách khuyến khích đầu tư, Việt Nam có tiềm năng thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu đến đặt nhà máy sản xuất và trung tâm nghiên cứu.

Các doanh nghiệp quốc tế cũng đánh giá rất cao Việt Nam có những bước tiến lớn trong việc đầu tư vào hạ tầng AI và bán dẫn, đặc biệt thông qua các chương trình khuyến khích đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư nước ngoài.

“Nhật Bản muốn đầu tư vào Việt Nam. Hàn Quốc muốn đầu tư vào Việt Nam. Đài Loan cũng muốn đầu tư vào Việt Nam. Và thậm chí xét về địa chính trị, đây là một lợi thế cho Việt Nam”, ông Christopher nói.

Đáng chú ý, những quốc gia đang phát triển như Việt Nam có xu hướng lạc quan về AI, do kỳ vọng công nghệ sẽ tác động tích cực đến cuộc sống. Dẫn khảo sát về mức độ lạc quan đối với công nghệ của người dân tại nhiều quốc gia trên thế giới, ông cho biết các quốc gia có GDP càng cao càng lạc quan về công nghệ nói chung, do họ tin công nghệ thúc đẩy nền kinh tế.

"Nếu AI có thể tạo ra tác động lớn đến việc sản xuất, sự bi quan sẽ chuyển thành lạc quan. Việc AI giúp tự động hóa giúp các quốc gia sản xuất trở nên hùng mạnh hơn nhiều", ông chia sẻ.

Ông Christopher Nguyễn, CEO của Aitomatic (Hoa Kỳ)

Tuy nhiên, Việt Nam sẽ cần giải quyết một số thách thức quan trọng để có thể thực sự vươn mình trong lĩnh vực này.

Trước hết là nguồn nhân lực. Việt Nam có lợi thế với dân số trẻ, tiếp thu nhanh công nghệ, nhưng vẫn thiếu hụt các chuyên gia AI và kỹ sư bán dẫn trình độ cao.

Ông cho rằng các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cần được ưu tiên. Các chương trình này không nên dừng lại ở bậc giáo dục đại học, thay vào đó cần sự hợp tác giữa các doanh nghiệp và trường đại học để tạo điều kiện cho sinh viên thực hành, tiếp cận công nghệ mới.

Về cơ sở hạ tầng công nghệ, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào các trung tâm dữ liệu lớn, khu công nghệ cao và hệ thống mạng lưới điện toán tiên tiến. Đặc biệt, các doanh nghiệp cần một hệ sinh thái công nghệ hoàn chỉnh sẽ giúp dễ dàng triển khai các ứng dụng AI và thúc đẩy đổi mới trong ngành bán dẫn.

Cuối cùng, là môi trường pháp lý. Việt Nam cần xây dựng một khung pháp lý rõ ràng, linh hoạt để hỗ trợ sự phát triển của AI và bán dẫn, đồng thời tạo ra sân chơi minh bạch, thu hút các doanh nghiệp nước ngoài. Hoàn thiện chính sách bảo vệ dữ liệu, sở hữu trí tuệ và các quy định liên quan sẽ giúp ngành công nghiệp AI và bán dẫn phát triển bền vững hơn.

“Nhiều người nói đây là cơ hội chỉ có một lần trong đời. Tôi nói không, đây là cơ hội của 4.000 năm", CEO Aitomatic nhấn mạnh.

Việt Nam trong đường đua công nghệ

Trong bối cảnh cuộc đua công nghệ trên toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, Cục trưởng Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và công nghệ) Nguyễn Mai Dương cho rằng, đổi mới sáng tạo không còn là lựa chọn mà là yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ông cho biết, Việt Nam xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chính để phát triển kinh tế - xã hội. Để thể chế hóa chủ trương này, đặc biệt là Nghị quyết 57, Bộ Khọc học và công nghệ đang gấp rút sửa đổi Luật Khoa học và công nghệ.

Nhiều cơ chế, chính sách sẽ được thúc đẩy. Trong đó có việc phân cấp quản lý, đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh chuyển đổi số và lấy doanh nghiệp làm trung tâm hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Bộ cũng mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật sang khu vực ngoài công lập để thúc đẩy nghiên cứu khoa học.

Bên cạnh đó, nhiều chương trình hỗ trợ đào tạo nhân lực chất lượng cao trong AI, bán dẫn và các lĩnh vực công nghệ khác sẽ được triển khai, kết nối với các tập đoàn lớn để chuyển giao công nghệ.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) nhấn mạnh, Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những trung tâm công nghệ mới nổi tại Đông Nam Á.

Việc hợp tác với các tập đoàn lớn như Google, NVIDIA và Meta AI không chỉ giúp Việt Nam tiếp cận công nghệ tiên tiến mà còn tạo nền tảng để phát triển các giải pháp AI trong nước.

Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam cam kết tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp công nghệ, từ việc hỗ trợ nghiên cứu đến việc mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế. Sáng kiến cung cấp hơn 1.000 học bổng AI cho sinh viên Việt Nam, hợp tác với Google, là một trong những bước đi nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này.

"Với sự hội tụ của công nghệ AI và bán dẫn, Việt Nam có cơ hội bứt phá trên bản đồ công nghệ toàn cầu. Bộ Khoa học và công nghệ cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp và nhà khoa học để xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động," ông Dương khẳng định.

Quỳnh Chi