Cuộc đua dành ưu thế AI giá rẻ giữa Trung Quốc và Mỹ

Những đột phá trong cách vận hành của DeepSeek đang thách thức vị thế nổi trội về AI của Mỹ. Ảnh minh họa do Gemini AI tạo ra.

Ra mắt vào tháng 1/2025, DeepSeek đã phát hành ứng dụng chatbot miễn phí đầu tiên với mô hình có tên là DeepSeek-V3. Sự xuất hiện của DeepSeek đang tạo ra những biến động đáng kể trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo toàn cầu.

Năng lực của chatbot này đã được đánh giá sánh ngang các chatbot tốt nhất từ các công ty Mỹ như OpenAI và Google. Với chi phí phát triển thấp và hiệu suất ấn tượng, DeepSeek đặt ra thách thức lớn đối với các mô hình AI của Mỹ, đặc biệt về chi phí sử dụng và khả năng tiếp cận người dùng.

Cuộc đua AI giá rẻ

“AI giá rẻ” là các mô hình trí tuệ nhân tạo được vận hành với chi phí thấp, bao gồm chi phí đào tạo, nghiên cứu và sử dụng. Điều này đạt được thông qua tối ưu hóa thuật toán, sử dụng phần cứng tiết kiệm chi phí và các chiến lược giảm tải tài nguyên.

Thành công của công ty công nghệ DeepSeek đang mở ra cuộc đua trong việc phát triển các mô hình AI giá rẻ toàn cầu.

Ông lớn OpenAI không nằm ngoài cuộc đua này. Ngày 3/2/2025, OpenAI đã chính thức phát hành công khai mô hình AI o3-mini với chi phí để sử dụng chỉ bằng một nửa so với o1-mini trước đó. Đây được coi là một bước nhảy vọt về hiệu quả và được ghi nhận là một thành tựu lớn trong bối cảnh sự phát triển của DeepSeek.

Ngay sau khi DeepSeek ra đời, ngày 5/2/2025, “gã khổng lồ” công cụ tìm kiếm Google giới thiệu mô hình Gemini 2.0 Flash và Flash-lite. Hai mô hình chi phí thấp này được xem là đối thủ cạnh tranh của Deepseek.

Sau “hiện tượng” DeepSeek, một số mô hình AI giá rẻ khác đã bắt đầu được nghiên cứu. Thí dụ, Đại học Stanford và Washington nghiên cứu “s1” với giá 50 USD (khoảng 1.3 triệu đồng)

Một nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Berkeley khẳng định họ đã tái tạo thành công công nghệ cốt lõi đằng sau mô hình AI gây tiếng vang của DeepSeek. Mô hình tên là “Tiny Zero”, với tổng chi phí nghiên cứu sao chép chỉ khoảng 30 USD và vài ngày làm việc (khoảng 750 nghìn đồng)

Tuy nhiên, những mô hình AI giá rẻ này của Mỹ vẫn đang trong quá trình thử nghiệm. Dù vậy, những mô hình này được kỳ vọng sẽ trở thành đối thủ cạnh tranh với DeepSeek trong tương lai.

DeepSeek - mô hình AI giá rẻ hiếm hoi sử dụng mã nguồn mở

Trong bối cảnh các mô hình AI ngày càng phát triển theo hướng thương mại hóa, DeepSeek là một trong số ít các mô hình mã nguồn mở miễn phí hoặc có chi phí thấp nhưng vẫn đảm bảo hiệu suất cao. DeepSeek cho phép cộng đồng tiếp cận mã nguồn miễn phí và tùy chỉnh theo nhu cầu riêng, giúp giảm chi phí triển khai AI cho doanh nghiệp.

Điều này tạo ra sự khác biệt so với các mô hình AI giá rẻ khác như OpenAI o3-mini và Google Gemini Flash, vốn không công khai mã nguồn. Điều này nhằm hạn chế khả năng tùy chỉnh và phát triển ngoài khuôn khổ của các công ty chủ quản.

Chi phí sử dụng đầy cạnh tranh

Đến nay, người dùng có thể sử dụng các mô hình AI giá rẻ miễn phí đối với các tính năng cơ bản. Nếu cần tính năng nâng cao hoặc sử dụng cho mục đích thương mại, người dùng sẽ cần trả phí.

Các mô hình AI giá rẻ như DeepSeek R1, OpenAI o3-mini và Google Gemini 2.0 Flash mới ra mắt và vẫn đang trong quá trình thử nghiệm, tối ưu hóa. Dù vậy, các AI này đã nhanh chóng trở thành chủ đề bàn luận sôi nổi trên các nền tảng mạng xã hội.

Hiện tại, mỗi mô hình đều có những thế mạnh riêng, tùy thuộc vào mục tiêu phát triển.

DeepSeek R1 khai thác lợi thế của mã nguồn mở và chi phí thấp, tập trung vào tối ưu hóa tư duy logic, giúp mô hình này nổi bật trong các tác vụ giải toán và xử lý mã nguồn.

Trong khi đó, OpenAI o3-mini được đánh giá cao nhờ hiệu năng ổn định, khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên, chính xác và đặc biệt vượt trội trong các lĩnh vực toán học, lập trình và khoa học.

Gemini 2.0 Flash lại hướng đến tối ưu hóa chi phí và khả năng xử lý ngôn ngữ, với lợi thế hệ sinh thái Google giúp mô hình này linh hoạt hơn trong việc tương tác đa dạng.

Sự cạnh tranh giữa các mô hình AI giá rẻ không chỉ thúc đẩy đổi mới công nghệ mà còn mở ra nhiều cơ hội ứng dụng trên toàn cầu, đặt nền móng cho một cuộc cách mạng AI với chi phí tiếp cận thấp hơn bao giờ hết.

Chi phí vận hành công bố chưa phản ánh đúng thực tế

Các mô hình AI giá rẻ có chi phí vận hành thấp. Thí dụ, số tiền DeepSeek bỏ ra chỉ bằng khoảng 10% chi phí đầu tư cho các mô hình AI từ các ông lớn làng công nghệ trước đó.

Tuy nhiên, con số 5.6 triệu USD mà DeepSeek công bố được giới quan sát cho rằng chưa phản ánh đầy đủ thực tế. Công ty Deepseek có thể đang tận dụng các nguồn lực hiện có hoặc kỹ thuật từ các mô hình độc quyền khác.

Theo phân tích của SemiAnalysis, công ty nổi tiếng về nghiên cứu, tư vấn thị trường bán dẫn và AI, chi tiêu tính riêng cho phần cứng của DeepSeek cao hơn 500 triệu USD. Tổng chi phí vốn máy chủ ước tính là 1,6 tỷ USD, trong đó riêng cụm máy tính đã tiêu tốn khoảng 944 triệu USD.

Tương tự, nhiều mô hình AI giá rẻ khác ở Mỹ cũng tận dụng nguồn lực sẵn có để giảm chi phí, nhưng con số công bố vẫn chưa phản ánh toàn bộ chi phí vận hành thực tế.

NGÂN GIANG