Cuộc đua điều chế vaccine chống virus Corona

Vài tuần sau khi virus này được phát hiện lần đầu tiên ở thành phố Vũ Hán miền Trung Trung Quốc, ít nhất 10 công ty dược phẩm sinh học và cơ sở nghiên cứu học ở Trung Quốc, Mỹ, Anh, Australia… đã lập chương trình tìm ra một vaccine để có thể phòng ngừa dịch bệnh một cách hiệu quả.

Tuần trước, một nhà khoa học tại Đại học Hoàng gia ở London, Anh, đã tuyên bố rằng nhóm của ông có thể tiến tới các thử nghiệm vaccine chống virus Corona trên động vật sớm nhất là vào tuần tới, sau đó là thử nghiệm trên con người trong vòng vài tháng. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Queensland ở Australia, chủ sở hữu công nghệ “kẹp phân tử”, cho biết họ đã tìm thấy “kết quả đầy hứa hẹn” và hy vọng sẽ có một loại vaccine mới trong vòng 6 tháng.

Trong khi đó, Liên minh Sáng kiến phòng chống dịch bệnh (CEPI), một tổ chức toàn cầu được thành lập năm 2017 để chống lại các bệnh truyền nhiễm mới, cho biết, họ đã đưa ra 3 chương trình phát triển vaccine và hy vọng sẽ có một loại vaccine tiềm năng để đi vào thử nghiệm trong vòng 16 tuần.

Các bác sỹ ở Đại học Trung Nam, Vũ Hán kiểm tra hình ảnh chụp chiếu phổi bệnh nhân nhiễm virus Corona mới

Điều chế vaccine mới với tốc độ kỷ lục

Điều đáng mừng, nỗ lực chống lại virus Corona mới cho thấy phản ứng nhanh nhất của giới chuyên khoa trong lịch sử gần đây. Quá trình tìm ra vaccine được đẩy nhanh một phần từ những công bố của Trung Quốc. Ngay sau khi phát hiện và định danh 2019-nCoV, các nhà khoa học Trung Quốc cho biết họ đã giải mã được tự gene của virus và chia sẻ công khai trực tuyến vào ngày 10-1. Điều này cho phép các quốc gia trên toàn thế giới phát triển các xét nghiệm nhanh và chính xác. Từ đó, các nhà virus học và nhà miễn dịch học cũng bắt tay và nghiên cứu vaccine gần như ngay lập tức.

“Chúng tôi đã tải xuống các chuỗi di truyền đó, ngay lập tức cho chạy qua thuật toán máy tính và khoảng 3 giờ sau chúng tôi đã có một loại vaccine dựa trên ADN để chống lại virus Corona mới”, bà Kate Broderick, Phó Chủ tịch Phòng nghiên cứu và phát triển tại Hãng dược Inovio có trụ sở tại Mỹ, một trong những công ty hợp tác với CEPI cho biết.

Bà Kate Broderick còn cho biết thêm, không giống như các phương pháp truyền thống phát triển vaccine dựa trên protein hoặc mẫu virus, công nghệ nền tảng ADN mới cho phép các nhà khoa học xác định điểm tương đồng giữa 2 loại virus và thay đổi vaccine hiện có thay vì xây dựng chúng từ đầu. Điều này giúp tăng tốc quá trình phát triển vaccine và quy trình sản xuất sẽ quy mô và bền hơn.

Moderna Therapeutics có trụ sở tại Mỹ, một đối tác CEPI khác, đang nghiên cứu một loại vaccine dựa trên axit ribonucleic (RNA), các phân tử hướng dẫn các tế bào tạo ra protein để ngăn ngừa hoặc chống lại bệnh tật.

Cần ưu tiên gì để ngăn dịch bệnh lây lan?

Đối với các công ty dược phẩm, chiến thắng trong cuộc đua tạo ra một loại vaccine hiệu quả sẽ mang lại lợi thế nhất định như thúc đẩy uy tín và doanh thu. Tuy nhiên, từ điều chế đến thử nghiệm và sử dụng vaccine mới là một quá trình nhanh nhất cũng mất vài tháng. Loại virus Corona mới có tên chính thức là

2019-nCoV, thuộc cùng họ với Hội chứng viêm đường hô hấp cấp tính nặng (SARS) giai đoạn 2002-2003 và Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS), lần đầu được phát hiện năm 2012. Vaccine phòng ngừa SARS phải mất hơn 20 tháng mới được đưa ra để thử nghiệm và năm 2011 mới áp dụng chính thức còn vaccine dành cho MERS đến nay vẫn đang trong quá trình thử nghiệm.

Bên cạnh đó, vaccine vẫn chỉ là giải pháp dài hạn để giải quyết dịch bệnh toàn cầu như Coronavirus mới. Còn trước mắt, các nhà nghiên cứu cũng đang đưa ra nhiều biện pháp để tạo ra phác đồ điều trị hiệu quả. Một số nơi đã sử dụng các thuốc kháng virus và steroid đã được phê duyệt để kiểm nghiệm hiệu quả của chúng trong điều trị Coronavirus mới. Theo các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu virus học của Vũ Hán, thuốc thử nghiệm Remdesivir, được công ty công nghệ sinh học Mỹ Gilead sản xuất để chống virus Ebola và chống sốt rét thông thường đều đã được chứng minh là “có hiệu quả cao” trong các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm. Hiện thuốc này đang được thử nghiệm ở Trung Quốc.

Mặt khác, giới chuyên môn luôn nhấn mạnh rằng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh dịch hiện nay vẫn là ưu tiên các phương pháp tiếp cận sức khỏe cộng đồng. Chúng bao gồm các biện pháp bảo vệ cơ bản, chẳng hạn như rửa tay thường xuyên, theo dõi người đã tiếp xúc với người bệnh, tìm kiếm sự chăm sóc y tế sớm trong trường hợp bị nhiễm trùng đường hô hấp…

Các ca bệnh có thể giảm khi thời tiết ấm lên

Các nghiên cứu được thực hiện từ nhiều năm trước cho thấy, ở nhiệt độ 6 độ C, virus Corona có thể tồn tại trên bề mặt lâu gấp 30 lần so với nơi có nhiệt độ 20 độ C và độ ẩm cao. Gần đây, các nhà khoa học từ Đại học Hồng Kông cũng cho rằng, cũng giống như bệnh cúm, 2019-nCoV có thể chậm lại khi mặt trời chiếu sáng nhiều hơn và thời tiết ấm lên ở các nước ôn đới và cận nhiệt đới như Trung Quốc và Mỹ, đó là vào khoảng tháng 5 tới.

Yến Chi (Theo Al Jazeera)