Cuộc đua gay cấn của 'bộ tứ tư nhân' (Bài 1): MB top 1 tổng tài sản, VPBank dẫn đầu thu nhập nhưng lợi nhuận cao nhất thuộc về Techcombank...

Tính đến 30/9/2025, MB là nhà băng có tổng tài sản dẫn đầu trong số các ngân hàng tư nhân với 1,33 triệu tỷ đồng, tăng 17,7% svck. Xếp ở 3 vị trí tiếp theo lần lượt là VPBank (tổng tài sản 1,18 triệu tỷ đồng, tăng 27,5% Techcombank (1,13 triệu tỷ đồng, tăng 15,4%) và ACB (949 nghìn tỷ đồng, tăng 9,9%). Đây cũng là 4 ngân hàng từ lâu đã được mệnh danh 'bộ tứ tư nhân' bên cạnh Big4 quốc doanh.

MB duy trì vị thế dẫn đầu nhóm ngân hàng tư nhân về tổng tài sản sau 9 tháng đầu năm, trong khi VPBank đã vượt Techcombank vươn lên vị trí thứ hai. Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC

Những thách thức với ngành ngân hàng trong bối cảnh vĩ mô hiện nay, cùng mục tiêu chung là mở rộng quy mô tăng trưởng song song với kiểm soát chất lượng tín dụng, hướng đến những chuẩn mực quốc tế... đang đặt các nhà băng nói chung và 'bộ tứ tư nhân' nói riêng vào một cuộc cạnh tranh khốc liệt: không chỉ dừng lại ở góc độ lợi nhuận, mà xa hơn là việc củng cố năng lực cạnh tranh cốt lõi dài hạn.

Cuộc rượt đuổi lợi nhuận: Techcombank liệu có duy trì được vị thế Top 1?

Xét từ góc độ kết quả kinh doanh, trong 9 tháng đầu năm 2025, VPBank là ngân hàng có thu nhập hoạt động dẫu đầu nhóm 'bộ tứ', vượt 50 nghìn tỷ. Tuy vậy, ưu thế này không được duy trì ở bức tranh lợi nhuận, khi đường đua lợi nhuận tiếp tục là cuộc rượt đuổi sát nút của Techcombank, MB và VPBank, trừ ACB với chiến lược thận trọng lâu nay.

Lũy kế 9 tháng đầu năm, Techcombank tạm dẫn đầu 'bộ tứ' với LNTT 23.385 tỷ đồng. MB bám đuổi sát phía sau với LNTT 9 tháng 23.139 tỷ đồng trong khi VPBank lần đầu tiên đạt lợi nhuận 9 tháng hơn 20.000 tỷ.

Đáng chú ý, tăng trưởng lợi nhuận tại MB và VPBank đạt lần lượt 11,6% và 47%, vượt xa mức tăng trưởng lợi nhuận hơn 2% tại Techcombank. Trong khi MB tiếp tục tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh và VPBank đang vươn lên mạnh mẽ với sự có lãi trở lại của FECredit cũng như sự đóng góp đáng kể từ VPBankS; điều này hàm ý vị trí top 1 lợi nhuận nhóm tư nhân có thể sẽ có sự biến động trong các quý tiếp theo nếu các nhà băng tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng hiện tại.

Tổng LNTT lũy kế 9 tháng của 4 ngân hàng đạt gần 83 nghìn tỷ đồng, tăng 14% svck, đóng góp vào KQKD tích cực của toàn ngành. Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC

Xét về cấu phần nguồn thu, đóng góp chủ yếu vào KQKD chung của cả 4 ngân hàng vẫn là thu nhập lãi thuần trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng tích cực. Tính đến 30/9/2025, cả 4 nhà băng trong nhóm bộ tứ đều ghi nhận tín dụng tăng trên 15%, cao hơn bình quân toàn ngành, cá biệt VPBank đạt tăng trưởng tín dụng hơn 28%, một phần nhờ ưu thế từ việc nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém.

Dù vậy, NIM các ngân hàng có sự phân hóa, với tín hiệu phục hồi từ VPB và MBB trong khi tại TCB và ACB, NIM tiếp tục dò đáy.

So với các ngân hàng khác, câu chuyện NIM tại VPBank phản ánh sự đánh đổi giữa lợi suất và chất lượng tín dụng, cũng như một phần tác động tích cực từ tỷ lệ CASA tăng vọt gần đây. Ngoài ra, MB và Techcombank cũng là hai ngân hàng có ưu thế NIM lớn hơn do sở hữu lợi thế CASA. Ngược lại, ACB ghi nhận NIM ở mức thấp hơn so với 3 nhà băng còn lại, chủ yếu do chi phí vốn tăng và áp lực cạnh tranh trong khi nhà băng này hướng đến chiến lược tăng trưởng thận trọng.

Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC

Trong một nhận định gần đây, FiinRatings kỳ vọng tại nhóm bộ tứ tư nhân, NIM dự kiến ổn định trở lại trong các tháng cuối năm 2025 và 2026, được hỗ trợ bởi tỷ lệ CASA cao hơn; ROA duy trì vượt trung vị ngành nhưng thấp hơn mức đỉnh năm 2022, trong khi thu nhập ngoài lãi đóng vai trò ngày càng lớn trong cơ cấu lợi nhuận.

Điểm nhấn chất lượng tài sản: ACB và VPBank - hai chiến lược, hai câu chuyện

Trong khi tăng trưởng tín dụng tích cực, nỗ lực duy trì kỷ luật tín dụng và kiểm soát rủi ro trong bối cảnh nhiều thách thức đã thúc đẩy tín hiệu cải thiện chất lượng tài sản tại một số ngân hàng.

Điểm nhấn nổi bật về chất lượng tài sản của nhóm 'bộ tứ' nằm ở câu chuyện riêng của hai ngân hàng ACB và VPBank, với chiến lược kinh doanh khác nhau tạo nên bức tranh chất lượng tài sản hoàn toàn khác biệt.

Tại ACB, với chiến lược mở rộng quy mô tín dụng thận trọng duy trì trong nhiều năm qua và tỷ trọng cho vay liên quan đến BĐS ở mức thấp trong ngành, tiếp tục là nhà băng dẫn đầu 'bộ tứ tư nhân' về chất lượng tài sản.

Tỷ lệ nợ xấu tại ACB tính đến hết quý III/2025 là 1,12%, giảm từ mức 1,51% hồi đầu năm và nằm trong nhóm ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất trong số các nhà băng đã công bố BCTC quý III đến nay. Tỷ lệ nợ nhóm 2 ổn định ở mức khoảng 0,48%, đi ngang so với đầu năm. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu tiếp tục cải thiện lên trên 80%.

Định hướng mở rộng quy mô tín dụng thận trọng (tăng trưởng dư nợ tính đến hết quý III đạt hơn 15%, trong khi 3 ngân hàng còn lại đều tăng trưởng tín dụng trên 20%) và chiến lược phân tán rủi ro khi không cho vay tập trung vào bất kỳ một doanh nghiệp nào, nhất là một doanh nghiệp bất động sản nào, kiên định ưu tiên chất lượng tài sản của ban lãnh đạo ngân hàng trong nhiều năm đã giúp ACB thường xuyên nằm trong nhóm các nhà băng có tỷ lệ nợ xấu thấp nhất hệ thống.

Khác với sự thận trọng của ACB, trong nhiều năm gần đây, VPBank nằm trong nhóm nhà băng có tín dụng tăng cao nhất hệ thống. Tăng trưởng tín dụng tại VPBank tính đến hết tháng 9 đã đạt 28,4%, gần gấp đôi ACB, và được kỳ vọng sẽ đạt khoảng 33-35% cả năm, một phần lợi thế nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém.

Với chiến lược mở rộng tín dụng mạnh mẽ, VPBank cũng là ngân hàng có khẩu vị rủi ro tương đối cao với xu hướng tăng cho vay các lĩnh vực lợi suất cao, chấp nhận tỷ lệ nợ xấu cao tương đối.

Tính đến 30/9/2025, tỷ lệ nợ xấu tại VPBank đạt 3,51%, cao nhất trong nhóm 'bộ tứ' dù đã giảm từ mức 4,17% hồi đầu năm nhờ sự cải thiện chất lượng nợ ở cả ngân hàng mẹ và công ty tài chính tiêu dùng FE Credit. NPL tại công ty con FE Credit tại cuối quý III/2025 ước giảm khoảng 3 điểm % so với quý II về mức hơn 16%, tuy nhiên diễn biến nợ xấu của FE Credit trong những quý gần đây cho thấy đà giảm chưa thực sự vững chắc và có thể còn biến động.

Bù lại, BCTC hợp nhất cho thấy VPBank đã chủ động tăng chi phí dự phòng lũy kế 9 tháng lên 14 nghìn tỷ đồng (+8,7% svck). Chi phí dự phòng tăng trong khi LLR tiếp tục giảm nhẹ, ở mức khoảng 60% phản ánh việc ngân hàng dường như đang tích cực ghi nhận rủi ro dự kiến và nỗ lực làm sạch bảng cân đối.

Tại Techcombank, tỷ lệ nợ xấu tính đến hết quý III tuy tăng nhẹ lên 1,23%. Tuy vậy trong quý, ngân hàng đã tiến hành đã tăng trích lập dự phòng lên 1.500 tỷ đồng, tăng 48% so với quý II và tăng 35% svck, làm tăng tỷ lệ bao phủ nợ xấu lên 119%, củng cố bộ đệm dự phòng vững chắc và tăng cường sức chống chịu rủi ro.

MB ghi nhận tỷ lệ nợ xấu 1,87% tại thời điểm kết thúc quý III, tăng từ mức 1,62% hồi đầu năm, chủ yếu do dư nợ nhóm 4 tăng. Tín hiệu tích cực là tỷ lệ nợ nhóm 2 giảm đáng kể so với quý trước xuống 1,4%, thấp nhất trong khoảng 3 năm trở lại đây, hàm ý áp lực hình thành nợ xấu mới trong các quý tiếp theo có thể giảm bớt. Cùng đó, tỷ lệ bao phủ nợ xấu cũng tăng lên 79% so với mức 69% cùng kỳ năm ngoái.

Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC

Nhìn chung, với việc Luật hóa Nghị quyết 42 chính thức có hiệu lực từ 15/10 qua, ngành ngân hàng nói chung và 'bộ tứ tư nhân' nói riêng được đánh giá có triển vọng được hưởng lợi lớn hơn, đặc biệt trong quá trình thu giữ và xử lý TSBĐ, nhờ dư nợ đã xử lý rủi ro lớn (TCB, VPB, MBB...) Điều này một mặt hỗ trợ lợi nhuận ngân hàng (nhờ các khoản thu hồi nợ xấu), mặt khác cũng góp phần cải thiện chất lượng tài sản.

CÒN TIẾP: Cuộc đua gay cấn của 'bộ tứ tư nhân' (Bài 2)

Diên Vỹ