Cuộc đua 'làm chủ' của sao V-pop: Rapper sinh năm 2001 đã là giám đốc, Sơn Tùng M-TP từng đều đặn mỗi năm lập 1 công ty

Nghệ sĩ Việt lập công ty: Từ cổ đông lớn đến giám đốc điều hành

Thị trường giải trí Việt Nam đang chứng kiến một làn sóng các nghệ sĩ thành lập doanh nghiệp riêng, tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh doanh thay vì chỉ hoạt động nghệ thuật đơn thuần.

Điển hình cho mô hình xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp là Sơn Tùng M-TP. Theo dữ liệu đăng ký doanh nghiệp, nam ca sĩ này đang đứng sau 3 công ty mang thương hiệu M-TP, gồm M-TP Entertainment, M-TP Talent và M-TP & Friends. Trong đó, Công ty CP M-TP Talent có vốn điều lệ 30 tỷ đồng, với 90% cổ phần (tương đương 27 tỷ đồng) do M-TP Entertainment sở hữu.

Một mô hình phổ biến khác là nghệ sĩ đóng vai trò cổ đông chi phối nhưng không trực tiếp giữ chức danh quản lý hay người đại diện pháp luật. Ca sĩ Hà Anh Tuấn là cổ đông góp vốn tại hai công ty giải trí đứng sau thành công của các liveshow lớn của anh. Tương tự, Phương Mỹ Chi (sinh năm 2003) góp 50% vốn tại PMC Entertainment, Hòa Minzy góp 90% vốn tại HMZ Entertainment, và Quang Hùng MasterD sở hữu 85% cổ phần tại MasterD Entertainment.

Bên cạnh đó, nhiều nghệ sĩ trẻ, đặc biệt thuộc thế hệ Gen Z, đang trực tiếp nắm giữ các vị trí điều hành chủ chốt. Ca sĩ HIEUTHUHAI, Pháp Kiều (sinh năm 2001) và Caption Boy (sinh năm 2003) đều đang giữ chức danh giám đốc tại các công ty do mình thành lập, cho thấy một thế hệ nghệ sĩ - doanh nhân mới đang hình thành.

Tự chủ sáng tạo và bài toán tối ưu lợi nhuận, kiểm soát bản quyền

Việc các nghệ sĩ tự thành lập công ty riêng được thúc đẩy bởi ba lý do kinh doanh chính: tự chủ trong định hướng nghệ thuật, tối ưu hóa doanh thu và giảm thiểu rủi ro pháp lý về bản quyền.

Sở hữu công ty riêng cho phép nghệ sĩ toàn quyền quyết định về định hướng sản phẩm, chiến lược xây dựng hình ảnh và kế hoạch phát triển sự nghiệp mà không phụ thuộc vào một công ty quản lý bên ngoài. Sơn Tùng M-TP từng chia sẻ, việc thành lập M-TP Entertainment là bước đi để anh trở thành một nhà sản xuất và phát triển các tài năng mới, thay vì chỉ là một ca sĩ.

Về mặt tài chính, mô hình này giúp nghệ sĩ giữ lại phần lớn lợi nhuận từ các hoạt động kinh doanh như phát hành sản phẩm, tổ chức sự kiện, hợp đồng quảng cáo. Thay vì phải chia sẻ doanh thu theo tỷ lệ với công ty quản lý, họ có thể trực tiếp quản lý dòng tiền và tái đầu tư cho các dự án.

Quan trọng hơn, việc sở hữu pháp nhân riêng giúp nghệ sĩ kiểm soát hoàn toàn quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm âm nhạc. Các tranh chấp pháp lý trong quá khứ của những nghệ sĩ như Orange, Lyly (với công ty Super Brothers) hay Jack - J97 (với công ty ICM) là những bài học điển hình. Việc không nắm giữ bản quyền các bài hát đã làm nên tên tuổi khiến nhiều nghệ sĩ gặp khó khăn khi chấm dứt hợp đồng, thậm chí không thể tiếp tục biểu diễn những bản hit của chính mình. Thành lập công ty riêng là một giải pháp chiến lược để giải quyết triệt để vấn đề này, đảm bảo tài sản trí tuệ thuộc về nghệ sĩ.

Khánh Mai (t/h)