Cuộc họp kín quyết định vận mệnh của ông Biden

Thượng nghị sĩ Jack Reed, đảng viên Dân chủ từ Rhode Island và là người đứng đầu Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, vốn thường là người trầm lặng và không bao giờ phát ngôn vội vã. Tuy nhiên, khi các thượng nghị sĩ Dân chủ họp riêng với nhóm cố vấn chính trị hàng đầu của Tổng thống Joe Biden vào tháng 7 để đánh giá khả năng tiếp tục ứng cử của ông, Thượng nghị sĩ Reed đã là một trong những người phát biểu đầu tiên.

Điều đáng kinh ngạc hơn nữa là nội dung bài phát biểu của ông. Theo lời kể của hai người tham dự, ông Reed đã thẳng thắn yêu cầu nếu ông Biden muốn tiếp tục cuộc đua sau màn thể hiện tồi tệ tại buổi tranh luận khiến nhiều người hoài nghi tình trạng sức khỏe và sự minh mẫn của tổng thống, ông ấy nên chấp nhận để hai nhà thần kinh học độc lập kiểm tra và công bố kết quả tại một cuộc họp báo.

Đây là quan điểm nổi bật phản ánh sự đồng thuận gần như tuyệt đối trong cuộc họp kín rằng ông Biden không nên tiếp tục đại diện cho đảng. Vài ngày sau đó, Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer đã sắp xếp một cuộc gặp trực tiếp với tổng thống để thuyết phục ông rút lui.

New York Times nhận định nỗ lực gây sức ép từ ông Schumer và các thượng nghị sĩ Dân chủ đóng vai trò quyết định hơn cả trong việc khiến ông Biden rút lui. Tổng thống đã nhận ra rằng bản thân không còn nhận được nhiều sự tín nhiệm từ Thượng viện - nơi từng là ngôi nhà chính trị của ông trong suốt 36 năm.

Bất mãn và lo ngại

Hạ nghị sĩ Nancy Pelosi - người đã thể hiện sự lo ngại về ông Biden trên truyền hình - được biết đến là nhân vật tích cực nhất đứng sau chiến dịch thầm lặng nhưng đầy áp lực nhằm loại bỏ tổng thống. Tuy nhiên, phía sau hậu trường, ông Schumer và các đồng nghiệp của mình - Lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries và cựu Tổng thống Barack Obama - cũng đóng vai trò quan trọng không kém.

Ông Schumer đã hành động sau khi thấy rõ các thượng nghị sĩ Dân chủ, những đồng minh chính trị thân cận nhất của ông Biden tại Đồi Capitol, tin rằng ông sẽ khiến họ và di sản của chính mình rơi vào tình thế nguy hiểm nếu tiếp tục cuộc đua với cựu Tổng thống Donald J. Trump. Nhận định này đã đẩy ông Biden đến quyết định cuối cùng.

Những dấu hiệu bất mãn đầu tiên xuất hiện tại bữa trưa hàng tuần giữa các thượng nghị sĩ Dân chủ vào đầu tháng 7. Đây là cơ hội đầu tiên để các chính trị gia này tụ họp và chia sẻ thẳng thắn quan điểm của họ sau cuộc tranh luận của ứng viên tổng thống vào cuối tháng 6. Và rõ ràng, họ không hề e ngại.

Nhiều thượng nghị sĩ đã bày tỏ sự bức xúc với màn thể hiện của Tổng thống Biden và thái độ của ông trong cuộc đối đầu với ông Trump. Trong số khoảng 10 nghị sĩ Dân chủ phát biểu, những người tham dự chỉ đếm được 3 người ủng hộ ông Biden tiếp tục ứng cử.

"Sự tức giận và bức xúc của mọi người làm tôi kinh ngạc, đa số áp đảo đã lên tiếng rất mạnh mẽ", ông Schumer nói trong một cuộc phỏng vấn.

Bữa trưa diễn ra một ngày sau khi ông Biden công bố một bức thư gửi các thành viên Quốc hội, khẳng định sẽ tiếp tục cuộc đua và bày tỏ sự bức xúc với những "người ưu tú" kêu gọi ông rút lui. Bức thư đã gây chấn động tại Đồi Capitol và tạo cảm giác bất an cho các thượng nghị sĩ Dân chủ. Trong đó, hai trong số các thượng nghị sĩ đương nhiệm đang gặp nguy hiểm nhất của đảng - ông Sherrod Brown từ Ohio và ông Jon Tester từ Montana - nói rằng họ sẽ không thể trụ vững nếu ông Biden còn trên lá phiếu.

Sau bữa trưa, ông Schumer lập tức liên lạc với các quan chức Nhà Trắng và khăng khăng đòi tổ chức một cuộc họp cấp cao giữa các trợ lý thân cận nhất của ông Biden và các thượng nghị sĩ Dân chủ. Các cố vấn của ông Biden ban đầu không muốn đồng ý vì lo ngại cuộc họp có thể phản tác dụng.

Thượng nghị sĩ Jack Reed, người đứng đầu Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ. Ảnh: New York Times.

Trước đó, ông Schumer đã công khai ủng hộ Tổng thống Biden và khuyến khích các thượng nghị sĩ khác hạn chế công khai bày tỏ lo ngại. Tuy nhiên, lúc này ông quyết tâm buộc đội ngũ của tổng thống phải hành động, đe dọa công khai yêu cầu cuộc họp nếu họ tiếp tục từ chối. Ông cũng cảnh báo nếu họ không đồng ý, các thượng nghị sĩ sẽ gửi loạt thư kêu gọi ông Biden rút lui.

Cuộc họp kín sau đó được ấn định vào ngày 11/7 tại trụ sở Ủy ban Chiến dịch Thượng viện của đảng Dân chủ, đối diện Điện Capitol. Cố vấn lâu năm của Tổng thống Biden, ông Steve Ricchetti, xuất hiện cùng chiến lược gia Mike Donilon và Giám đốc chiến dịch Jen O'Malley Dillon.

Thượng nghị sĩ Patty Murray từ Washington là người phát biểu đầu tiên với lời kêu gọi đầy tha thiết, hi vọng ông Biden bảo vệ cả di sản cá nhân và quốc gia khỏi một chính quyền Trump khác.

Sau đó là ông Reed. Theo phát ngôn viên, ông Reed không có ý định đưa ra tối hậu thư mà chỉ muốn nhấn mạnh với các trợ lý của ông Biden về sự cần thiết phải chủ động và minh bạch vì lợi ích tốt nhất của tổng thống.

Những người tham dự tiết lộ không ai bày tỏ bất kỳ sự thù địch nào đối với ông Biden, chỉ có tình cảm và sự đánh giá cao. Song tất cả đều cảm nhận rõ ràng rằng việc ông tiếp tục tranh cử sẽ gây rắc rối nghiêm trọng cho đảng Dân chủ và sức khỏe, tuổi tác không cho phép tổng thống tiếp tục.

Thế khó của ông Biden

Theo Thượng nghị sĩ Joe Manchin III, từ Tây Virginia, các đảng viên Dân chủ đã hành động như một gia đình đang thuyết phục người ông lớn tuổi từ bỏ chiếc chìa khóa xe.

Thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse từ Rhode Island cũng cho biết nếu ông Biden tiếp tục khăng khăng tranh cử, ông sẽ là một người lính trung thành và tiếp tục nói rằng tổng thống vẫn ổn. Nhưng nếu tổng thống gặp thêm sự cố, điều đó sẽ khiến ông trở thành kẻ nói dối và cử tri sẽ không bao giờ tin tưởng ông nữa. Lập luận này nhận được sự đồng tình mạnh mẽ.

Trong khi đó, các cố vấn của ông Biden đã cố gắng phản bác, hạ thấp tác động của cuộc tranh luận.

Ông Donilon nói rằng các cuộc thăm dò cho thấy người cao tuổi vẫn ủng hộ tổng thống trong khi cử tri trẻ hơn đang dần rời xa, song tổng thống có thể lôi kéo họ trở lại. Hầu hết đảng viên Dân chủ không bị thuyết phục.

"Họ không thể vờ như chưa thấy những gì họ đã chứng kiến", một người nói.

Thượng nghị sĩ Jon Tester từ Montana nói sẽ không thể trụ vững nếu ông Biden tiếp tục tranh cử. Ảnh: New York Times.

Thượng nghị sĩ John Fetterman từ Pennsylvania là tiếng nói phản đối duy nhất giữa những lời kêu gọi tổng thống rút lui. Ông cố gắng kích động các đảng viên Dân chủ, nói rằng vị trí của họ sẽ lung lay nếu họ bỏ rơi tổng thống đương nhiệm. Ông yêu cầu những người ủng hộ ông Biden giơ tay. Và chỉ có hai người: Thượng nghị sĩ Chris Coons từ Delaware, đồng minh thân cận nhất của tổng thống trong Thượng viện, và Thượng nghị sĩ Tammy Duckworth từ Illinois.

Khi cuộc họp kết thúc, Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto từ Nevada cũng bày tỏ lo ngại về việc ông Biden rút lui, cho rằng điều đó có thể gây hỗn loạn.

Song thông điệp từ cuộc họp vẫn rất rõ ràng: Các thượng nghị sĩ Dân chủ tin rằng ông Biden nên từ bỏ cuộc đua.

Tuy nhiên, một ngày sau đó, ông Schumer thất vọng khi biết rằng thông điệp này vẫn chưa được chuyển đến tổng thống. Ông đã gọi điện cho Chánh văn phòng Nhà Trắng Jeffrey D. Zients và ông Ricchetti để yêu cầu một cuộc gặp riêng với ông Biden.

Cuộc gặp diễn ra vào chiều ngày hôm sau tại dinh thự của tổng thống ở Rehoboth Beach, Delaware. Trong khoảng 35 phút, ông Schumer đã trình bày rõ ràng quan điểm của phần lớn thượng nghị sĩ Dân chủ. Ông Biden dường như đã ngạc nhiên khi nghe đánh giá nghiêm túc của ông Schumer rằng nếu tổ chức một cuộc thăm dò ý kiến giữa các thượng nghị sĩ Dân chủ, tổng thống có thể chỉ nhận được 5 phiếu ủng hộ. Ông Schumer cũng nói thêm nếu tiếp tục cuộc đua, tổng thống có thể làm hoen ố toàn bộ di sản của mình.

"Tôi cần thêm một tuần nữa", ông Biden nói.

Sau đó, văn phòng của ông Schumer đã chuẩn bị một tuyên bố ngắn gọn tiết lộ cuộc họp chưa được công bố trước đó giữa ông và tổng thống. Tuy nhiên, vài phút sau, ông Trump bị ám sát hụt tại một cuộc mít tinh ở Pennsylvania. Cuộc trao đổi với tổng thống trước đó bỗng nhiên trở thành vấn đề phụ.

Dẫu vậy, có vẻ như ông Biden đã nhận được thông điệp. Một tuần sau đó, tổng thống thông báo quyết định rút lui.

"Một số đồng minh của tôi trong Hạ viện và Thượng viện nghĩ rằng tôi sẽ làm tổn thương họ trong các cuộc đua”, ông Biden chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với CBS News sau đó.

Hải Linh