Cuộc thi Lắng nghe người dân hiến kế: Quyết liệt triển khai Nghị quyết 98

Sau gần 1 năm ban hành, nhiều cơ chế trong Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM (Nghị quyết 98) đã phát huy tác dụng, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của kinh tế - xã hội TP HCM.

Nhiều dự án trọng điểm được khởi động

Ngay sau khi có hiệu lực thực thi, Nghị quyết 98 đã đi vào thực tiễn, cùng với các cơ chế khác bước đầu góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố. Theo đánh giá của Ban Chấp hành Đảng bộ TP HCM khóa XI tại Hội nghị lần thứ 24, lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đã có kết quả bước đầu quan trọng, nhiều dự án trọng điểm về giao thông, đô thị, môi trường, văn hóa - xã hội... đã được khởi động, tái khởi động và tăng tốc đẩy nhanh tiến độ. Trong đó, có các công trình ngừng thi công nhiều năm được tái khởi động và hoàn thành đưa vào sử dụng. Các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh cơ bản phát triển ổn định, nhất là các ngành công nghiệp, thương mại dịch vụ trọng yếu và du lịch. Số doanh nghiệp thành lập mới có tăng; hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư triển khai tích cực; thị trường bất động sản, nhà ở bắt đầu có tín hiệu phục hồi, nhiều dự án được tháo gỡ thủ tục. Ngành nông nghiệp tiếp tục phát triển đúng hướng nông nghiệp đô thị hiện đại, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả tích cực...

Cùng với đó, các lĩnh vực kinh tế - xã hội cụ thể cũng nhận được nhiều tác động tích cực từ các cơ chế của Nghị quyết 98. Tháng 11-2023, HĐND TP HCM đã thông qua Nghị quyết 181/NQ-HĐND ban hành danh mục dự án để kêu gọi đầu tư theo phương thức PPP trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo, thể thao và văn hóa gồm 41 dự án. Trong đó, lĩnh vực y tế có 6 dự án, lĩnh vực giáo dục - đào tạo có 12 dự án, lĩnh vực thể thao, văn hóa có 23 dự án. Trên các lĩnh vực, chuyển biến rõ nhất là về hạ tầng. UBND TP HCM ban hành nhiều văn bản và thúc đẩy được sự chuyển động của nhiều dự án hạ tầng quan trọng, như tuyến đường Vành đai 3, Vành đai 4; tuyến metro số 1, metro số 2; Đề án Phát triển hệ thống đường sắt đô thị thành phố; Đề án Nghiên cứu xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ.

Về tổ chức bộ máy và thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức, trên cơ sở thực hiện Nghị quyết 98, TP HCM đã thành lập Sở An toàn thực phẩm; bổ sung một phó chủ tịch HĐND và một phó chủ tịch UBND TP Thủ Đức; một phó chủ tịch UBND huyện tại các huyện: Nhà Bè, Cần Giờ, Hóc Môn; một phó chủ tịch UBND tại 52 phường, xã, thị trấn có quy mô dân số từ 50.000 người trở lên. Từ việc bổ sung nhân lực lãnh đạo trên, chính quyền các địa phương đã tháo gỡ được nhiều áp lực trong hoạt động và nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân.

Đặc biệt, bộ máy chính quyền TP Thủ Đức đã có nhiều thay đổi theo Nghị quyết 98. Chính quyền TP Thủ Đức đã thành lập Ban Đô thị thuộc HĐND TP Thủ Đức, bổ sung 2 phó chủ tịch HĐND TP Thủ Đức; thành lập Trung tâm An sinh xã hội, Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật, Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư; thành lập Thanh tra Xây dựng (tiếp nhận chức năng từ Đội Thanh tra địa bàn trực thuộc Thanh tra Sở Xây dựng và Đội Quản lý trật tự đô thị từ Phòng Quản lý đô thị); thành lập Phòng Giao thông công chính và Trung tâm Hành chính công trực thuộc UBND TP Thủ Đức. Giữ nguyên mô hình tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ của 8 cơ quan chuyên môn trực thuộc gồm: Văn phòng HĐND và UBND, Phòng Nội vụ, Phòng Tư pháp, Thanh tra, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Phòng Y tế, Phòng Tài nguyên và Môi trường. Sắp xếp, tổ chức lại và đổi tên 5 cơ quan chuyên môn do chuyển chức năng, nhiệm vụ để phù hợp yêu cầu nhiệm vụ…

Thi công đường Vành đai 3 đoạn qua TP Thủ Đức. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Thống nhất trong nhận thức

Bên cạnh những kết quả đạt được, sẽ có những vấn đề có thể phát sinh như: Với 44 cơ chế bao trùm nhiều lĩnh vực cùng với địa bàn thực thi rộng, các cấp chính quyền của thành phố có thể gặp khó khăn khi bảo đảm tính đồng bộ trong thực thi giữa các nhóm cơ chế, giữa các ngành, lĩnh vực cũng như giữa các địa phương của thành phố. Nhịp độ và tính hiệu quả trong thực thi Nghị quyết có thể suy giảm do chi phối bởi các nhiệm vụ quan trọng khác như đại hội Đảng các cấp; chuyển giao nhiệm vụ của chính quyền giữa nhiệm kỳ cũ với nhiệm kỳ mới..., thực trạng "quá tải" của bộ máy chính quyền cũng như từng cán bộ, công chức, viên chức…

Để phát huy hiệu quả trong thực thi Nghị quyết 98, TP HCM cần thống nhất nhận thức trong các cấp chính quyền; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và các bên liên quan về vai trò, tầm quan trọng của việc thực thi Nghị quyết 98; về đặc điểm và những rủi ro, thách thức trong thực thi cơ chế, chính sách thí điểm; về nội dung, phương thức lộ trình thực thi từng cơ chế, chính sách trên thực tiễn.

Xác định cơ chế để bảo đảm tính đồng bộ, ưu tiên trong tổ chức thực thi Nghị quyết 98 trong phạm vi thành phố. Cần thiết thành lập tổ chức theo cơ chế kiêm nhiệm hoặc giao cơ quan của thành phố giữ vai trò điều phối thực thi nghị quyết. Các cấp chính quyền của thành phố cần có nhân sự chịu trách nhiệm chính trong điều phối, kết nối thực thi nghị quyết.

Nâng cao năng lực dự báo, tính chủ động của các cấp chính quyền trong tổ chức thực thi các cơ chế thí điểm. Nghiên cứu kinh nghiệm của một số nước khi thành lập bộ phận chuyên trách nghiên cứu, dự báo các xu hướng phát triển để tham vấn xây dựng, điều chỉnh các cơ chế, chính sách đón đầu, dẫn dắt phát triển trong bối cảnh mới để thành lập các bộ phận chuyên trách này (cho từ nhóm cơ chế, chính sách) hay phát huy vai trò, trao thêm chức năng, nhiệm vụ cho Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98.

Phát huy vai trò, trách nhiệm của các bộ, ngành trung ương và chính quyền các địa phương, nhất là các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ để kết nối, tổ chức thực thi Nghị quyết 98. Trong đó, vai trò của các bộ, ngành trung ương có ý nghĩa quan trọng trong đồng hành, nghiên cứu để kịp thời tham mưu Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh, dừng thí điểm các cơ chế, chính sách thí điểm hay bổ sung, cho phép thí điểm các cơ chế mới, cơ chế bổ trợ cho việc thực thi các cơ chế trong Nghị quyết 98.

ĐƠN VỊ TÀI TRỢ

TS BÙI NGỌC HIỀN (Học viện Cán bộ TP HCM)