Cướp biển gia tăng đe dọa ngành vận tải biển toàn cầu

Biệt kích Ấn Độ đứng canh gác một nhóm cướp biển bị giam giữ sau khi Hải quân Ấn Độ giải thoát một tàu cá Iran bị cướp biển Somali bắt. Ảnh tư liệu: AFP

Các cuộc tấn công của cướp biển gây ra rủi ro và làm gia tăng chi phí của các hãng vận tải biển trong lúc họ đang đối mặt với mối đe dọa tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa liên tục do lực lượng Houthi tiến hành ở Biển Đỏ và các vùng biển lân cận.

Cuối tuần qua, Hải quân Ấn Độ giải cứu 1 tàu thương mại khỏi cướp biển ngoài khơi bờ biển Somalia. Lực lượng hải quân đã bắt giữ 35 tên cướp biển và giải cứu 17 thành viên thủy thủ đoàn của tàu MV Ruen treo cờ Malta. Không có báo cáo về thương vong trong vụ việc.

Mới đây, tàu chở hàng Abdullah thuộc sở hữu của Bangladesh đã bị cướp biển Somalia tấn công và chiếm giữ. Tàu được đưa về neo ngoài khơi bờ biển Somalia một tuần sau đó, song nhà chức trách Baladesh đang tìm cách liên lạc với nhóm cướp biển để giải cứu 23 thủy thủ của tàu. Đây là những nạn nhân mới nhất của nạn hải tặc lại trỗi dậy thời gian gần đây.

Một số thành viên của một nhóm hải tặc Somalia cho biết nhóm này đang lợi dụng tình hình trong lúc lực lượng hải quân quốc tế ngoài khơi bờ biển Somalia tập trung vào việc đẩy lùi các cuộc tấn công của Houthi cách đó vài trăm km về phía Bắc để hoạt động trở lại sau khi “nằm vùng” gần 10 năm.
Theo các đại diện của ngành vận tải biển, hải tặc Somalia thực hiện hơn 20 cuộc tấn công nhằm bắt giữ các tàu hàng kể từ tháng 11 năm ngoái. Diễn biến này đã đẩy giá thuê nhân viên an ninh có vũ trang và phí bảo hiểm của các hãng tàu tăng cao. Ngoài ra, họ cũng lo ngại về nguy cơ phải mất một số tiền lớn để chuộc tàu.

Các cuộc tấn công của hải tặc Somalia khiến các công ty bảo hiểm mở rộng phạm vi các vùng biển áp dụng phí bảo hiểm rủi ro chiến tranh bổ sung đối với tàu hàng. Hiện nay, phí bảo hiểm rủi ro chiến tranh ngày càng đắt hơn đối với các chuyến tàu đi qua Vịnh Aden và Biển Đỏ. Chi phí bảo hiểm cho chuyến đi 7 ngày thông thường qua hai vùng biển này tăng thêm hàng trăm nghìn USD so với trước đây.

Nhu cầu ngày càng tăng về lực lượng bảo vệ có vũ trang tư nhân cũng khiến phí thuê tăng cao. Các nguồn tin an ninh hàng hải cho biết, trong tháng 2 vừa qua, chi phí để thuê một đội bảo vệ đi theo tàu trong 3 ngày từ 4.000-15.000 USD, tăng khoảng 50% so với tháng 1.

Các chuyên gia quản lý rủi ro hàng hải và công ty bảo hiểm cho biết số vụ tấn công của cướp biển Somalia hiện nay giảm đáng kể so với giai đoạn trước đây. Nhóm này chủ yếu nhắm vào các tàu nhỏ ở những vùng biển ít được tuần tra hơn. Theo dữ liệu của Lực lượng đặc nhiệm của Liên minh châu Âu chống cướp biển (EUNAVFOR), cướp biển đã chiếm giữ ít nhất 2 tàu hàng và 12 tàu cá kể từ tháng 11/2023. Tuy nhiên, tính đến tháng 2 vừa qua, EUNAVFOR đã xác định 5 nhóm cướp biển hoạt động ở Vịnh Aden và vùng biển phía Đông Somalia. EUNAVFOR cảnh báo mùa mưa kết thúc trong tháng này có thể khiến cướp biển mở rộng hoạt động.

Dù mối đe dọa cướp biển Somalia hiện nay không nghiêm trọng như giai đoạn 2008-2014, song các quan chức khu vực và các nguồn tin trong ngành lo ngại vấn đề có thể leo thang. Tổng thống Somalia, ông Hassan Sheikh Mohamud cảnh báo: “Nếu chúng ta không ngăn chặn khi nạn cướp biển mới trỗi dậy, tình hình có thể trở nên nghiêm trọng như trước đây”. Ông Mohamud cho rằng chìa khóa để ngăn chặn mối đe dọa cướp biển là tăng cường năng lực thực thi pháp luật của Somalia trên biển và trên đất liền chứ không phải gửi nhiều tàu chiến nước ngoài đến vùng biển của nước này.

Nguyễn Hằng (TTXVN)