Cựu Chủ tịch WB cảnh báo quan hệ Mỹ - Trung đang rơi tự do

Trên đây là bình luận của cựu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Robert Zoellick, người từng kinh qua nhiều vị trí quan trọng ở Nhà Trắng, các bộ Ngoại giao, Tài chính, và Văn phòng Thương mại Mỹ trước khi làm việc cho Harvard trong vai trò một thành viên cấp cao.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại một cuộc họp ở Bắc Kinh. Ảnh: TASS

"Mối quan hệ đang rơi tự do, khá nguy hiểm", ông Zoellick bình luận tại một sự kiện do Viện Kinh tế quốc tế Peterson bảo trợ ngày 25/8. "Mọi người cần biết rõ những tính toán sai lầm có thể xảy ra". "Tôi hy vọng mọi người không xem thường một số điều đã đạt được với Trung Quốc", ông nói thêm.

Mối quan hệ đang xấu đi giữa hai gã khổng lồ kinh tế đã châm ngòi cho loạt cáo buộc và ngờ vực lẫn nhau ở nhiều lĩnh vực, từ thương mại đến công nghệ, giáo dục và đại dịch.

Tuần này, Bắc Kinh cáo buộc Mỹ cử máy bay do thám U-2 vào vùng cấm bay phía trên các cuộc tập bắn đạn thật của Trung Quốc. "Mỹ hoàn toàn phải chịu trách nhiệm về những khó khăn hiện nay trong các mối quan hệ Mỹ - Trung", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tuyên bố ngày 24/8.

Về phần mình, Mỹ liên tục chỉ trích Trung Quốc, và những đòn tấn công mạnh mẽ dự kiến sẽ tiếp diễn tại đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa trong tuần này, sự kiện chính thức khởi động nỗ lực tái tránh cử của Tổng thống Donald Trump.

Ông Zoellick cho rằng, quan hệ sóng gió giữa hai cường quốc đã bị nhuốm màu quan điểm lâu nay của Mỹ rằng, Trung Quốc rốt cuộc sẽ tham gia trật tự tự do phương Tây.

"Sự thù địch của Mỹ dường như gay gắt hơn vì tồn tại một tâm lý phủ nhận. Luôn luôn hữu ích khi công nhận Trung Quốc là chính nước này, thay vì những gì chúng ta có thể muốn nước này trở thành", ông nói thêm. Theo ông, thay vì "ném bom khắp toàn cầu", công kích các đồng minh và tìm kiếm các giải pháp đơn giản như chính quyền Trump đã làm, Mỹ nên hợp tác với các đồng minh và làm gương cho họ.

Zoellick cho rằng, các chính sách dựa trên cá nhân của chính quyền Tổng thống Trump hiện nay là không hiệu quả, phản tác dụng và thường bị thúc đẩy bởi hành động ngược lại những gì Tổng thống Barack Obama đã làm.

Ông nhận định, Trung Quốc nhìn chung đã tuân thủ các quy tắc thương mại toàn cầu tốt hơn so với các nước đang phát triển khác, nhưng vẫn còn yếu kém trong nhiều lĩnh vực như bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ.

Tuy vậy, một số nhà phân tích đã đặt câu hỏi về các khuyến nghị chính sách của ông Zoellick, đồng thời chỉ ra rằng các đối tác thương mại phương Tây đã phải chật vật trong quan hệ với Bắc Kinh trong nhiều thập niên qua về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ, nhưng chỉ đạt các kết quả rất hạn chế.

Thanh Hảo