Cựu Thủ tướng Nhật Bản Murayama - 'Kiến trúc sư' của lời xin lỗi lịch sử qua đời ở tuổi 101

Cựu Thủ tướng Nhật Bản Tomiichi Murayama qua đời ở tuổi 101. (Nguồn: Mainichi Shimbun)

Theo các hãng truyền thông Nhật Bản, trong đó có Yomiuri Shimbun, cựu Thủ tướng Nhật Bản Tomiichi Murayama, người đưa ra Tuyên bố “Murayama” năm 1995 bày tỏ sự xin lỗi sâu sắc về quá khứ thực dân và xâm lược của Nhật Bản qua đời vì tuổi cao tại một bệnh viện ở thành phố Oita, tỉnh Oita, đảo Kyushu.

Ông là Thủ tướng Nhật Bản thứ ba trong lịch sử sống thọ trên 100 tuổi, sau Hoàng thân Higashikuninomiya Naruhiko (1887-1990) và Yasuhiro Nakasone (1918-2019).

Sinh ngày 3/3/1924 tại tỉnh Oita, ông Murayama là thành viên của đảng Xã hội Nhật Bản từng đảm nhiệm các chức vụ nghị sĩ hội đồng thành phố, hội đồng tỉnh và Hạ nghị sĩ, trước khi trở thành Thủ tướng trong một liên minh hiếm có với Đảng Dân chủ Tự do (LDP).

Ông được biết đến nhiều nhất với Tuyên bố “Murayama” công bố ngày 15/8/1995, nhân kỷ niệm 50 năm Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến II, trong đó ông bày tỏ “sự hối hận sâu sắc” và “lời xin lỗi chân thành” về những đau khổ mà Nhật Bản đã gây ra trong thời kỳ chiến tranh và chiếm đóng.

Ông Murayama là Thủ tướng Nhật Bản đầu tiên sang thăm Việt Nam kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1973.

Sau khi kết thúc nhiệm kỳ Thủ tướng Nhật Bản, ông Murayama tiếp tục có những đóng góp sâu sắc cho quan hệ Nhật – Việt thông qua các hoạt động hòa bình, hữu nghị và từ thiện. Năm 2000, ông Murayama thành lập Hội đồng Thúc đẩy Hòa bình Hữu nghị Nhật Bản – Việt Nam (JVPF) và giữ vai trò Chủ tịch với mục tiêu tăng cường giao lưu nhân dân, hỗ trợ các hoạt động xã hội và thúc đẩy hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước.

Dưới sự lãnh đạo của ông Murayama, JVPF đã triển khai nhiều chương trình ý nghĩa như hỗ trợ nạn nhân chất độc da cam tại tỉnh Thái Bình Xây dựng trung tâm bảo trợ xã hội, trao học bổng cho học sinh nghèo ở Hà Tây và các tỉnh khác. Ngoài ra, ông Murayama còn thường xuyên dẫn đầu các đoàn đại biểu JVPF sang thăm Việt Nam, làm việc với các cơ quan như Bộ Ngoại giao, Ban Đối ngoại Trung ương, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và các trường học.

Ngày 5/9/2007, ông Murayama được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trao tặng Huân chương Hữu nghị – phần thưởng cao quý của Nhà nước Việt Nam dành cho những đóng góp nổi bật trong việc thúc đẩy quan hệ Việt-Nhật.

Bảo Minh