Cựu Tổng chưởng lý Mexico bị bắt vì vụ mất tích của 43 sinh viên

Giới trẻ Mexico tuần hành vào ngày 26-9-2020 đòi công lý cho 43 sinh viên mất tích

Bắt giữ cựu Tổng chưởng lý Mexico

Hôm 19-8, cựu Tổng chưởng lý Mexico - ông Jesus Murillo Karam, đã bị bắt giữ do tội danh ép buộc mất tích, tra tấn và cản trở công lý liên quan đến cuộc điều tra về những gì đã xảy ra với các sinh viên. Ông Jesus Murillo Karam là quan chức cấp cao nhất bị bắt liên quan đến vụ án gây chấn động cả nước và thế giới. Vị cựu Tổng chưởng lý được coi là “kiến trúc sư” của bản kết luận điều tra được chính phủ của Tổng thống Enrique Pena Nieto công bố năm 2015. Tuy nhiên, cuộc điều tra đó đã nhanh chóng bị bác bỏ, kể cả từ người thân của các nạn nhân đến hội đồng chuyên gia quốc tế.

Ông Jesus Murillo Karam bị bắt giữ chỉ một ngày sau khi Ủy ban Sự thật do Chính phủ thành lập đưa ra báo cáo về vụ án 43 sinh viên mất tích. Họ gọi đây là “tội ác cấp nhà nước”, sau khi phân tích hàng nghìn tài liệu, tin nhắn văn bản, hồ sơ điện thoại, lời khai và các dạng bằng chứng khác.

Ngày 26-9-2014, các sinh viên thuộc trường Đại học Sư phạm ở thị trấn Ayotzinapa, đã bị bắt cóc ở thành phố Iguala, phía Tây Nam Mexico. Vẫn chưa rõ đích xác điều gì xảy ra sau đó vì hầu hết nạn nhân không được tìm thấy. Tuy nhiên, những chiếc xe buýt thủng lỗ chỗ sau đó được phát hiện trên đường phố, với cửa kính vỡ nát và có nhiều vết máu. Những người sống sót trong nhóm 100 người ban đầu cho biết, xe buýt của họ đã bị các sĩ quan và binh sĩ cảnh sát có vũ trang chặn lại, rồi những người đó bất ngờ nổ súng. Cuộc điều tra dưới thời Tổng chưởng lý Murillo kết luận rằng, một băng đảng ma túy địa phương phối hợp với cảnh sát tham nhũng đã nhầm các sinh viên với thành viên của một nhóm đối thủ, giết họ rồi thiêu xác trong một bãi rác và ném thi thể xuống sông.

Tổng chưởng lý Jesus Murillo Karam trong một cuộc họp báo vào tháng 10-2014

“Làm rõ sự thật, dù đau đớn đến đâu”

Tổng thống đương nhiệm Andres Manuel Lopez Obrador đã mở lại cuộc điều tra ngay sau khi ông đắc cử vào năm 2018. Đến nay, Văn phòng Tổng chưởng lý Mexico đương nhiệm đã công bố hơn 80 lệnh bắt giữ các binh sĩ, cảnh sát, quan chức nhà nước và các thành viên băng đảng liên quan. Chính phủ của Tổng thống Lopez Obrador cũng đang nỗ lực nhằm bắt giữ Tomas Zeron, người đứng đầu cơ quan điều tra của Tổng chưởng lý Murillo. Năm ngoái, cơ quan chức năng Mexico đã đề nghị Israel dẫn độ người này.

Theo Ủy ban Sự thật, bản tường trình chính thức ban đầu về vụ bắt cóc 43 sinh viên có nhiều sai sót và lạm dụng, bao gồm cả việc tra tấn nhân chứng. Chính các thành viên của “nhóm tội phạm Guerreros Unido và các đặc vụ từ các tổ chức khác nhau của nhà nước Mexico” đã tham gia vào vụ mất tích, Thứ trưởng về Các vấn đề Đa phương và Nhân quyền của Bộ Ngoại giao Mexico Alexander Encinas cho biết. Cơ quan chức năng mới chỉ tìm được thi thể của 3 sinh viên; tuy nhiên, khả năng một nạn nhân nào đó còn sống là không thể.

Tổng thống Lopez Obrador nhấn mạnh rằng, bất kỳ binh lính và quan chức nào liên quan đến vụ mất tích đều phải đối mặt với công lý. “Ngay từ đầu chúng tôi đã nói rằng sẽ làm rõ sự thật, bất kể điều đó có đau đớn đến đâu. Công khai tình huống tàn bạo, vô nhân đạo này, đồng thời trừng phạt những kẻ có trách nhiệm, giúp ngăn chặn những sự kiện đáng thương này tái diễn”, ông Lopez Obrador nói với các phóng viên trong chuyến thăm đến thành phố biên giới phía tây bắc Tijuana.

Vụ sinh viên mất tích đã gây ra sự phẫn nộ trên toàn thế giới. Tổng thống Enrique Penã Nieto khi đó đã bị chỉ trích vì sự thiếu minh bạch trong việc điều tra. Sau khi ông Murillo bị bắt, đương kim Tổng thống Lopez Obrador được hỏi liệu cựu Tổng thống Pena Nieto có nên bị quy trách nhiệm hay không. Ông Lopez Obrador ngày 22-8 lưu ý rằng, báo cáo mới đây của chính phủ về vụ việc không đề nghị mở cuộc điều tra hay bắt giữ cựu Tổng thống Pena Nieto, nhưng các quyết định trong tương lai nằm trong tay các thẩm phán xử lý vụ án.

(Theo Reuters/CNN)

Yến Chi