Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bị bắt

Lực lượng chức năng đi cùng ông Duterte tại sân bay. (Nguồn: GMA News)

Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bị bắt sau khi từ Hong Kong, Trung Quốc trở về Manila, Philippines hôm 11/3. Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành lệnh truy nã cáo buộc ông phạm tội ác chống lại loài người trong cuộc chiến chống ma túy mà các nhóm nhân quyền cho rằng đã khiến hàng chục nghìn người Philippines thiệt mạng.

Theo New York Times, ông bị bắt giữ tại sân bay ở Manila sau khi trở về từ Hong Kong.

Cựu Tổng thống Philippines Duterte.

Ông Duterte, 79 tuổi, rời nhiệm sở vào năm 2022, là một người theo chủ nghĩa dân túy, vẫn là một trong những chính trị gia có ảnh hưởng nhất của Philippines. Ông được hưởng quyền miễn trừ tương đối mặc dù vướng vào một số cáo buộc pháp lý.

Theo Văn phòng Tổng thống Philippines, cảnh sát Philippines là bên thực hiện lệnh bắt giữ cựu Tổng thống Rodrigo Duterte của Interpol từ Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC). Nhà cựu lãnh đạo đang bị giam giữ.

Không rõ liệu ông Duterte có bị buộc phải chấp nhận phán quyết của ICC, có trụ sở tại The Hague hay không. Vụ án này sẽ là một thử thách lớn đối với tòa án. ICC trong những tháng gần đây tìm cách bắt giữ cả Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, và người đứng đầu chính quyền quân sự ở Myanmar, ông Min Aung Hlaing, cáo buộc cả hai phạm tội ác chống lại loài người.

Vài phút trước khi bị bắt, ông Duterte bình luận gay gắt: "Các người sẽ phải giết tôi trước, nếu các người định liên minh với những người nước ngoài da trắng".

Cuộc chiến chống ma túy của ông Duterte là chính sách đặc trưng sau khi ông lên nắm quyền vào năm 2016.

Trong chiến dịch chống tội phạm gây tranh cãi này, các nhóm nhân quyền cho rằng cảnh sát Philippines và lực lượng tự vệ giết các nghi phạm ma túy không có vũ khí trên quy mô lớn, nhưng chính quyền ông Duterte phủ nhận.

ICC cho biết họ sẽ điều tra các cáo buộc. Mặc dù ông Duterte rút Philippines khỏi ICC, chính phủ mới dưới thời nhà lãnh đạo Marcos từng ra tín hiệu rằng họ vẫn có thể giao nộp ông.

Ông Panelo, luật sư của ông Duterte, cho biết việc bắt giữ ông là bất hợp pháp, một phần vì cảnh sát Philippines không cho phép luật sư của cựu Tổng thống gặp ông tại sân bay. Ông dự định sẽ khiếu nại hình sự đối với cảnh sát và các quan chức ra lệnh bắt giữ.

Ông nói thêm rằng vụ bắt giữ còn bất hợp pháp vì lệnh "xuất phát từ ICC, nơi không có thẩm quyền đối với Philippines".

Rút khỏi ICC nhưng Philippines vẫn là thành viên của Interpol, nơi có thể tìm cách bắt giữ ông Duterte thay mặt cho ICC. Một đại diện ICC có mặt khi ông Duterte bị bắt.

Ông Duterte là Tổng thống thứ 16 của Philippines. Là cựu thị trưởng thành phố Davao, ông giành được phiếu bầu nhờ cam kết vận động tranh cử chỉ tập trung vào một vấn đề là xóa bỏ ma túy và tội phạm trong nước.

Theo New York Times, ông Duterte từng nói trong một cuộc vận động tranh cử: "Những kẻ buôn bán ma túy, cướp bóc và vô công rồi nghề, tốt hơn hết là các người nên ra ngoài. Vì tôi sẽ giết các người". Ông còn cho biết sẽ tự cho mình và lực lượng an ninh của mình quyền miễn trừ truy tố và tự ân xá "cho tội giết người hàng loạt".

Con gái của ông Duterte, bà Sara Duterte - Carpio tuyên thệ nhậm chức Phó tổng thống thứ 15 của Philippines vào năm 2022 với tư cách là người đồng hành tranh cử của ông Ferdinand Marcos Jr., cũng là con của một nhà cựu lãnh đạo.

Phương Anh (Nguồn: New York Times)