Đa dạng sinh kế giúp người dân vùng cao Thái Nguyên vươn lên thoát nghèo

Cây chè Shan tuyết phát triển mạnh mẽ trên vùng đất Yên Bình.

Đa dạng cây trồng mở hướng đi mới cho vùng cao

Về xã Yên Bình, dễ dàng nhận thấy những đồi chè Shan tuyết xanh mướt trải dài trên triền núi. Ở nơi ấy, người dân đã gắn bó với cây chè như một phần máu thịt, coi đó là “nguồn sống xanh” nuôi dưỡng bao thế hệ.

Gia đình chị Phan Thị Nguyệt, thôn Bản Mộc là một trong những hộ tiêu biểu làm giàu từ cây chè. Trước đây, 6.000m² chè của gia đình chị chủ yếu thu hái rồi bán cho thương lái nhỏ lẻ, giá trị kinh tế không cao. Từ khi tham gia Hợp tác xã chè địa phương và được hưởng lợi từ dự án hỗ trợ thâm canh, cải tạo cây chè Shan tuyết do Sở Nông nghiệp và Môi trường triển khai, diện tích chè được đầu tư chăm sóc bài bản, áp dụng kỹ thuật mới nên năng suất, chất lượng không ngừng nâng lên.

“Nhờ được hỗ trợ về kỹ thuật và đầu ra ổn định, cây chè giờ không chỉ mang lại thu nhập đều đặn mà còn giúp gia đình tôi yên tâm gắn bó lâu dài. Càng chăm, chè càng đáp lại bằng vụ mùa bội thu” chị Nguyệt chia sẻ.

Hiện toàn xã Yên Bình có 105ha chè Shan tuyết đang cho thu hoạch, sản lượng tăng đều qua từng năm. Nhờ liên kết giữa người dân và hợp tác xã, sản phẩm chè nơi đây đã có thương hiệu, được tiêu thụ ổn định, tạo việc làm và thu nhập cho hàng trăm hộ dân.

Không chỉ dừng ở cây chè, Yên Bình còn tận dụng lợi thế thổ nhưỡng, khí hậu để phát triển cây hồi và quế những cây trồng có giá trị kinh tế cao, gắn với đặc trưng văn hóa bản địa.

Toàn xã hiện có khoảng 900ha hồi, trong đó 750ha đang cho thu hoạch, sản lượng bình quân 3 tấn quả tươi/ha, tương đương 2.250 tấn mỗi năm. Cây quế cũng đang phát triển mạnh với 1.200ha, trong đó 800ha đã đến kỳ khai thác, cho 20 tấn/ha, giá thu mua dao động 15.000 đồng/kg tươi đến 40.000 đồng/kg khô. Đây là nguồn thu ổn định, giúp nhiều hộ gia đình có cuộc sống khấm khá hơn.

Chủ tịch UBND xã Trần Hà Nam cho biết: “Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025 – 2030 xác định khâu đột phá là phát triển cây công nghiệp chủ lực, như chè Shan tuyết, hồi, quế, thuốc lá... Xã đang huy động mọi nguồn lực từ các chương trình, dự án để hỗ trợ người dân về giống, khoa học kỹ thuật, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, tạo chuỗi giá trị bền vững”.

Nhờ đó, vùng nông thôn miền núi vốn khó khăn trước kia nay đang chuyển mình mạnh mẽ. Những triền đồi trồng hồi, quế xanh tốt không chỉ là “vốn liếng” mà còn là niềm tin của người dân về tương lai no đủ hơn.

Lan tỏa mô hình sinh kế hiệu quả

Tại xã Thanh Mai cũng đang chứng kiến sự thay đổi tích cực khi tranh thủ hiệu quả nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Chỉ trong thời gian ngắn, địa phương này đã triển khai hơn 7 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng, với tổng kinh phí trên 3 tỷ đồng. Các mô hình như nuôi lợn, gà thịt, dê sinh sản, trâu sinh sản thu hút 170 hộ nghèo, cận nghèo và hộ khó khăn tham gia, mang lại thu nhập rõ rệt.

Song song với chăn nuôi, Thanh Mai còn đẩy mạnh thâm canh cây trồng có giá trị cao gồm 30ha cam, 33ha quýt, 2ha hồng không hạt, 5ha mận, 17ha bí xanh và 3ha cây ăn quả khác. Nhờ đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi, nhiều hộ đã có thêm nguồn thu nhập ổn định, từng bước thoát nghèo.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Mai Trung Tuyến, xã xác định đa dạng hóa sinh kế là giải pháp trọng tâm để nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững. Chúng tôi tiếp tục phát huy hiệu quả các nguồn hỗ trợ của Nhà nước; đồng thời, khuyến khích người dân mở rộng mô hình chăn nuôi, trồng cây ăn quả phù hợp điều kiện từng hộ, từng vùng.

Những kết quả bước đầu tại Thanh Mai là minh chứng sinh động cho hiệu quả của chính sách khi được triển khai sát thực tiễn lấy người dân làm trung tâm, lấy hiệu quả kinh tế hộ làm thước đo.

Không chỉ ở Yên Bình hay Thanh Mai, tỉnh Thái Nguyên đã và đang huy động mạnh mẽ các nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Các chương trình này tập trung hỗ trợ trực tiếp người dân sản xuất theo chuỗi giá trị, phát triển mô hình giảm nghèo, đa dạng sinh kế, hướng tới mục tiêu “không ai bị bỏ lại phía sau”.

Theo kế hoạch, năm 2025, toàn tỉnh sẽ triển khai hỗ trợ 80 dự án, mô hình giảm nghèo và 40 dự án phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp thuộc Chương trình giảm nghèo bền vững.

Đối với Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đến nay các địa phương đang duy trì 317 dự án hỗ trợ sản xuất theo chuỗi giá trị và phát triển cộng đồng. Những con số ấy phản ánh rõ nét quyết tâm của tỉnh trong việc tạo động lực bền vững cho người dân vươn lên thoát nghèo.

Có thể nói, hành trình giảm nghèo ở Thái Nguyên không chỉ là câu chuyện của đầu tư, hỗ trợ, mà là hành trình của niềm tin và khát vọng. Mỗi dự án, mỗi mô hình sinh kế đều mang dấu ấn của sự đồng hành giữa Nhà nước và nhân dân nơi chính sách trở thành điểm tựa, còn người dân là chủ thể của phát triển.

Từ những đồi chè Shan tuyết xanh mướt đến những cánh rừng hồi, quế bạt ngàn, từ những chuồng dê, ao cá đến vườn cam, quýt trĩu quả tất cả đang hòa quyện thành bức tranh sinh động của vùng cao đang chuyển mình.

Giảm nghèo bền vững không chỉ là con số hay mục tiêu, mà là hành động cụ thể, là cuộc sống đang đổi thay từng ngày. Và chính sự đa dạng sinh kế hướng đi đúng đắn, nhân văn đang mở ra cánh cửa mới cho người dân vùng dân tộc thiểu số Thái Nguyên, để mỗi mùa thu hoạch đều là một mùa no ấm, bền vững và đầy hy vọng.

Đồng Văn Thưởng