Đã đi là đến, đã đánh là thắng

Cách đây 59 năm, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta bước vào giai đoạn quyết liệt; cục diện chiến trường có sự thay đổi. Thực hiện chỉ thị của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quân ủy Trung ương về quyết tâm “đánh Mỹ để thắng Mỹ”, ta đã gấp rút thành lập các sư đoàn chủ lực, tinh nhuệ để quyết đánh và quyết thắng đế quốc Mỹ xâm lược. Ngày 9-8-1962, Thường vụ Đảng ủy Khu 5 đã họp và ra quyết định thành lập sư đoàn chủ lực của Quân khu. Ngày 20-10-1965, lễ thành lập Sư đoàn 2 được tổ chức trọng thể, trang nghiêm tại làng An Lâm, xã Phước Hà (nay là thôn Đại Tráng, xã Tiên Hà), huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam.

Giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 2.

Những ngày đầu thành lập còn vô vàn khó khăn, song với quyết tâm chiến thắng ngay từ trận đầu đánh Mỹ, toàn Sư đoàn đã đoàn kết một lòng, nêu cao tinh thần vừa chiến đấu vừa xây dựng, từng bước trưởng thành. Chỉ gần một tháng sau, Sư đoàn đã phối hợp, hiệp đồng với LLVT tỉnh Quảng Nam đánh thắng trận đầu Hiệp Đức-Đồng Dương (năm 1965); thực hiện chiến thuật bao vây tiêu diệt gọn một chiến đoàn của ngụy ở Đồng Dương và tiểu đoàn lính Mỹ ở Cẩm Khê. Đặc biệt, sau Chiến thắng Đường 9 Nam Lào (năm 1971), Sư đoàn được lệnh trở về Tây Nguyên giải phóng Đăk Tô-Tân Cảnh, diệt gọn Sư đoàn 22 ngụy, phá vỡ hệ thống phòng ngự mạnh của địch, giải phóng một vùng rộng lớn Bắc Kon Tum với hơn 25.000 dân, qua đó đã khẳng định trình độ tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng hiệu quả của Sư đoàn.

Sự dũng cảm, mưu trí của cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn không chỉ thể hiện trong tác chiến trên bộ mà ngay cả nhiệm vụ tác chiến biển, đảo, góp phần giành lại và bảo vệ vững chắc phần lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc trên biển. Bằng tinh thần mưu trí, dũng cảm, không sợ gian khổ, hy sinh, trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn đã tổ chức tiêu diệt hàng trăm cứ điểm và căn cứ từ cấp đại đội đến cấp sư đoàn của địch; giải phóng 24 quận lỵ, thị trấn, thị xã, thành phố với hàng triệu dân. 10 năm chiến đấu bảo vệ Tổ quốc và thực hiện sứ mệnh giúp giải phóng nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng Pol Pot, Sư đoàn đã chiến đấu hàng trăm trận đánh từ cấp phân đội đến cấp Sư đoàn trong đội hình phản công và tiến công chiến lược hiệp đồng quân, binh chủng quy mô lớn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ vững chắc biên giới Tổ quốc, bảo vệ làng mạc, nhân dân dọc biên giới với Campuchia và hoàn thành nhiệm vụ quốc tế cao cả.

Quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Sư đoàn được Đảng, Nhà nước hai lần tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân và nhiều phần thưởng cao quý khác. Sư đoàn có 30 tập thể và 19 cá nhân được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, hơn 52.000 liệt sĩ và hơn 25.000 thương binh. Qua bao thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Sư đoàn đã ấp ủ ý tưởng xây dựng một khu di tích để tưởng nhớ và tôn vinh những chiến công hào hùng của đơn vị, đồng thời tạo điểm đến văn hóa, lịch sử cho thế hệ mai sau. Quá trình lên ý tưởng và thiết kế khu di tích được khởi đầu đầy tâm huyết và công phu, nhiệm vụ xây dựng được giao cho cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 1.

Các đại biểu cắt băng khánh thành Khu di tích nơi thành lập Sư đoàn 2, tháng 10-2024.

Công trình được khởi công vào ngày 21-3-2024, với tinh thần thi công khẩn trương, quyết liệt, mặc thời tiết khắc nghiệt, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn đã "vượt nắng, thắng mưa" xây dựng khu di tích đúng tiến độ. Mỗi hạng mục đều thể hiện sự trang nghiêm và lòng biết ơn sâu sắc đối với các thế hệ cha anh đã hy sinh xương máu vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Nhà chính được đặt trang nghiêm trên đỉnh đồi, như một biểu tượng vững chắc của lịch sử. Bia đá tại nhà chính được đặt ở trung tâm, tượng trưng cho tinh thần kiên cường và bất khuất. Phía sau nhà chính là bức phù điêu tinh xảo, thể hiện truyền thống “Trên tin, bạn mến, dân thương; đã đi là đến, đã đánh là thắng” của Sư đoàn.

Quá trình thực hiện nhiệm vụ, đơn vị đã chủ động phối hợp với cấp ủy, chính quyền xã Tiên Hà, huyện Tiên Phước làm tốt công tác dân vận. Trung đoàn 1 đã hỗ trợ hàng trăm ngày công tham gia các hoạt động xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của địa phương; phối hợp với Ban CHQS huyện Tiên Phước xây nhà tình nghĩa và trao nhiều phần quà tặng các gia đình chính sách, người có công trên địa bàn.

Khu di tích nơi thành lập Sư đoàn 2 tại xã Tiên Hà là một minh chứng sống động cho tinh thần yêu nước và lòng biết ơn đối với các thế hệ cán bộ, chiến sĩ đã cống hiến, hy sinh vì Tổ quốc. Đây là "địa chỉ đỏ" để giáo dục truyền thống cho cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn, khơi dậy niềm tự hào và động lực cho những thế hệ hôm nay và mai sau viết tiếp những trang sử hào hùng, tô thắm thêm truyền thống của Sư đoàn và truyền thống LLVT Quân khu 5.

Bài và ảnh: PHAN ĐỊNH