Đà Nẵng quy hoạch đường sắt đô thị, hình thành không gian phát triển mới

Từ quy hoạch tầm nhìn đến chiến lược phát triển liên vùng

Trong bối cảnh sáp nhập Đà Nẵng - Quảng Nam mở ra không gian phát triển mới, hạ tầng giao thông trở thành thách thức trọng tâm để thành phố duy trì đà tăng trưởng và chất lượng sống.

Tại hội thảo quốc tế “Xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng - Tầm nhìn, thách thức và giải pháp bền vững” sáng 24/10, các chuyên gia, nhà quản lý và nhà đầu tư cùng chung nhận định: đường sắt đô thị phải là trục xương sống của giao thông thông minh, gắn với định hướng phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development) - phát triển đô thị quanh các tuyến giao thông công cộng.

Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Quang Nam phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Quang Nam nhấn mạnh, việc hình thành hệ thống đường sắt đô thị hiện đại, hiệu quả và thân thiện môi trường là bước đột phá chiến lược để đưa Đà Nẵng trở thành thành phố giao thông xanh trong tương lai.

“Đường sắt đô thị không chỉ là phương tiện kết nối, mà còn là giải pháp bền vững, góp phần giảm ùn tắc, giảm phát thải carbon, thúc đẩy tăng trưởng thương mại, dịch vụ, du lịch, logistics - đúng với định hướng phát triển xanh mà thành phố theo đuổi”, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Quang Nam nói.

Theo lãnh đạo UBND thành phố, kinh nghiệm từ Seoul, Tokyo, Singapore cho thấy, đường sắt đô thị là yếu tố quyết định hình thái đô thị hiện đại. Đà Nẵng hướng đến quy hoạch hệ thống metro kết nối nội đô với các đô thị vệ tinh, đồng thời mở rộng liên kết vùng với Huế, Quảng Ngãi và khu vực miền Trung - Tây Nguyên, hình thành chuỗi đô thị kinh tế - du lịch liên vùng.

Thành phố đặt mục tiêu mỗi điểm đô thị cách ga metro không quá 500 mét, khu vực ngoại ô không quá 2 km, thời gian chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng không quá 5 phút. Hệ thống sẽ được tích hợp đồng bộ với BRT, xe buýt điện, xe đạp chia sẻ và các đầu mối giao thông lớn như cảng biển, sân bay, trung tâm hành chính, trường học, bệnh viện.

Huy động nguồn lực xã hội, phát triển theo mô hình TOD hiện đại

Theo ông Lương Thạch Vỹ, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng, quy hoạch đường sắt đô thị giai đoạn đến năm 2045 gồm 16 tuyến với tổng chiều dài hơn 204 km. Trong đó, hai dự án được ưu tiên nghiên cứu trước là tuyến sân bay quốc tế Đà Nẵng - Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai, và tuyến kết nối ga đường sắt tốc độ cao quốc gia với ga trung tâm đường sắt đô thị.

Ông Nguyễn Cao Minh - Trưởng Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội chia sẻ tại hội thảo.

Cụ thể, giai đoạn 2025 - 2030, thành phố sẽ triển khai tuyến LRT2 và MRT2 nối sân bay Đà Nẵng - Hội An; giai đoạn sau 2030 mở rộng tuyến Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai, tạo trục giao thông liên kết vùng Nam Trung Bộ.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, UBND TP. Đà Nẵng xác định 3 nguồn vốn chủ lực: đầu tư công từ ngân sách nhà nước, vốn ODA và vốn tư nhân theo phương thức đối tác công tư (PPP). Trong đó, thành phố ưu tiên kêu gọi đầu tư tư nhân, cho phép nhà đầu tư đầu tư toàn bộ hạ tầng, thiết bị, vận hành khai thác và đồng thời phát triển đô thị theo mô hình TOD tại các khu vực quanh ga.

“Đây là hướng tiếp cận hiện đại, vừa huy động được nguồn lực xã hội, vừa tạo động lực phát triển đô thị bền vững gắn với giao thông công cộng”, ông Lương Thạch Vỹ nói.

Đại diện đơn vị quản lý hệ thống đường sắt Thâm Quyến (Trung Quốc) đánh giá cao tầm nhìn quy hoạch của Đà Nẵng và khuyến nghị thành phố cần lấy TOD làm trọng tâm trong phát triển đô thị, đảm bảo tỷ lệ đất giao thông đạt 23 - 26%, trong đó giao thông công cộng chiếm 10 - 25%.

Chuyên gia này cũng đề xuất xây dựng mạng lưới đường sắt đa tầng, đa mô hình, tích hợp chặt chẽ với quy hoạch sử dụng đất, đồng thời kiến nghị Trung ương xem xét cơ chế đặc thù cho Đà Nẵng, tương tự như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh trong phát triển hệ thống metro.

Toàn cảnh hội thảo.

Hội thảo “Xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng - Tầm nhìn, thách thức và giải pháp bền vững” do Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Quang Nam và Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam Trần Thiện Cảnh đồng chủ trì, quy tụ sự tham dự của đại diện các ban quản lý dự án metro Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, cùng các chuyên gia trong nước và quốc tế.

Trong hai ngày (24 và 25/10), các đại biểu tập trung thảo luận về quy hoạch tổng thể, cơ chế đầu tư, lựa chọn công nghệ, vận hành, bảo trì, phát triển đô thị gắn với metro; chia sẻ kinh nghiệm từ các mô hình quốc tế và đề xuất giải pháp phù hợp với đặc thù đô thị Đà Nẵng.

Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Quang Nam khẳng định, xây dựng hệ thống đường sắt đô thị là bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn và khát vọng phát triển của Đà Nẵng trong thập niên mới. Thành phố kỳ vọng đây sẽ là nền tảng để hình thành đô thị thông minh, xanh, kết nối, lan tỏa vùng - nơi giao thông không chỉ là phương tiện di chuyển, mà còn là hạ tầng kiến tạo tương lai phát triển bền vững.

Trâm Trần