Đà Nẵng 'săn' nhà đầu tư chiến lược vào Khu thương mại tự do

Gợi mở quy hoạch

Là FTZ đầu tiên của Việt Nam, được định hướng thành hình mẫu nhân rộng cả nước, dự án tại Đà Nẵng nhận nhiều sự quan tâm. Theo Viện Kiến trúc quốc gia, phát triển FTZ phải dựa trên 4 trụ cột: nền tảng số và kết nối thương mại toàn cầu; công nghệ và chuyển đổi số; thể chế pháp lý; an ninh mạng và bảo mật.

Về quy hoạch - kiến trúc, Viện Kiến trúc quốc gia đề xuất kết nối đồng bộ với cảng biển, sân bay, đường sắt, hành lang kinh tế Đông - Tây và các khu công nghiệp lân cận. Phân khu chức năng cần rõ ràng: sản xuất, logistics, dịch vụ - tài chính, nhà ở chuyên gia, thương mại - triển lãm, không gian xanh. Đồng thời, hình thành các công trình dịch vụ - thương mại quy mô lớn phục vụ cả FTZ và đô thị, thiết kế kiến trúc hiện đại, tiết kiệm năng lượng, vật liệu thân thiện môi trường.

Viện Kiến trúc quốc gia cũng khuyến nghị Đà Nẵng nghiên cứu mô hình thành công như Dubai International Financial Centre (DIFC), Singapore Raffles Place, hay Thâm Quyến Qianhai để chọn hướng đi phù hợp với điều kiện địa phương. Thành phố nên ưu tiên Fintech, tài chính xanh, ngân hàng số, quản lý tài sản - những lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng cao và tốn ít diện tích. Bước đầu có thể xây dựng “hạt nhân tiên phong” như cụm Fintech, trung tâm thanh toán số, không gian cho start-up, sau đó mở rộng thành mô hình tài chính tích hợp.

Điều kiện tiên quyết là môi trường kinh doanh minh bạch, cải cách hành chính, cơ chế một cửa, cùng thể chế đặc thù cho FTZ. Một yếu tố khác là chiến lược phát triển nguồn nhân lực: kết nối đại học, viện nghiên cứu, tổ chức đào tạo quốc tế; thu hút chuyên gia nước ngoài với chính sách visa linh hoạt, điều kiện sống thuận tiện, ưu đãi hấp dẫn.

Hạ tầng công nghệ và logistics

Theo Tổng công ty Giải pháp công nghiệp Viettel, mục tiêu FTZ là tối ưu chuỗi cung ứng, rút ngắn thời gian thông quan, tăng sản lượng hàng hóa. Yếu tố then chốt là công nghệ tích hợp dữ liệu, giám sát thời gian thực, quản lý toàn diện.

Đơn vị này đề xuất hình thành Trung tâm logistics cảng biển Đà Nẵng với 6 khu chức năng: kho, bãi container và trung chuyển; dịch vụ hỗ trợ; văn phòng; vận tải đa phương thức; khu kiểm tra chuyên ngành. Đồng thời, phát triển logistics hàng không (Off-Airport Cargo Terminal) để giảm tải sân bay Đà Nẵng, quy hoạch trung tâm logistics hiện đại kết nối liên vùng. Các dịch vụ giá trị gia tăng như phân loại, đóng gói, bảo hiểm, hoàn thuế, quản lý tồn kho thông minh cần được chú trọng.

Lộ trình: 2025-2026 xây dựng nền tảng số; 2027-2030 mở rộng số hóa và quản trị thông minh; từ 2030 hoàn thiện và dẫn dắt chuyển đổi số.

Ông Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch HĐQT Shinec, đề xuất FTZ cần kế hoạch hành động cụ thể, tập trung 5 trụ cột: hạ tầng - quy hoạch; thể chế đặc thù; thu hút đầu tư và kết nối tài chính toàn cầu; nhân lực - hạ tầng số; ưu đãi vượt trội. Ông cũng gợi ý nghiên cứu hành lang Chu Lai - Dung Quất (800-1.000 ha), gần cảng Kỳ Hà, sân bay Chu Lai, nhằm tận dụng hạ tầng logistics, thúc đẩy liên kết vùng. Giai đoạn 2025-2032, cần đồng bộ với các dự án lớn: nâng cấp cảng Tiên Sa, Kỳ Hà; xây cao tốc ven biển Đà Nẵng - Chu Lai - Quảng Ngãi; xúc tiến đường sắt tốc độ cao Chu Lai - Đà Nẵng; nâng cấp sân bay Chu Lai thành trung tâm hàng không hàng hóa quốc tế với tổng vốn đầu tư 7,5-9 tỷ USD.

“Khi FTZ hình thành, cơ hội sẽ rộng mở cho doanh nghiệp tư nhân, nhất là nhóm vừa và nhỏ. Họ có thể phối hợp Ban Quản lý FTZ để kêu gọi các quỹ đầu tư quốc tế. Shinec cũng sẵn sàng tham gia dự án hạ tầng khi đủ điều kiện”, ông Điệp nói.

Chung quan điểm, ông Nguyễn Tuấn Hải, Chủ tịch Alphanam Group, nhớ lại làn sóng Sao Đỏ đầu tư vào Đà Nẵng 20 năm trước và tin rằng “thời điểm này mới thực sự chín muồi”. Theo ông, chọn Đà Nẵng đầu tư hiện nay là “đúng địa điểm, đúng thời điểm, chỉ cần đúng người quản lý”. Chính quyền Thành phố đã khẳng định tinh thần đồng hành, cởi mở tháo gỡ khó khăn.

“Đà Nẵng trước kia là nguồn cảm hứng của cả nước. Đà Nẵng hôm nay mở rộng không gian, phát lộ nhiều tiềm năng. Người dân, chính quyền và doanh nhân đang cùng nhau xây dựng một thành phố xứng tầm”, ông Hải khẳng định.

Hà Minh