Đặc khu Côn Đảo trong không gian phát triển mới

UBND TP Hồ Chí Minh vừa xây dựng dự thảo báo cáo một số nội dung thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đối với đặc khu Côn Đảo, nêu rõ những mặt thuận lợi và khó khăn để phát triển vùng đất đặc biệt này…

Vẻ đẹp bình yên ở Côn Đảo.

Vị trí chiến lược hiếm có trong không gian biển quốc gia

Nằm ở vùng biển phía Đông Nam của Tổ quốc, Côn Đảo không chỉ là quần đảo gồm 16 đảo lớn nhỏ với diện tích hơn 7.500ha, mà còn giữ vị trí đặc biệt trong chiến lược biển Việt Nam.

Hệ thống bãi biển của Côn Đảo với cát trắng mịn và nước biển trong xanh đã làm nên danh tiếng của quần đảo này. Bãi Đầm Trầu từng được bình chọn là một trong 10 bãi biển hoang sơ và đẹp nhất thế giới (2018), trong khi Bãi Nhát lại mang vẻ đẹp kỳ ảo khi chỉ xuất hiện vào lúc thủy triều rút. Sự đa dạng của các bãi biển từ những bãi tắm thích hợp cho gia đình như An Hải đến những bãi hoang sơ như Đất Dốc, Ông Đụng tạo điều kiện phát triển nhiều loại hình du lịch biển.

Vùng biển Côn Đảo được đánh giá là khu vực có đa dạng sinh học biển cao nhất Việt Nam với hệ thống rạn san hô phong phú và 1.300 loài sinh vật biển. Đặc biệt, đây là một trong những nơi có đàn bò biển (dugong) quý hiếm và là khu bảo tồn rùa biển lớn nhất Việt Nam. Những giá trị này đã được quốc tế công nhận khi Côn Đảo trở thành Khu Ramsar thứ 2000 của thế giới và là Khu Ramsar biển đảo đầu tiên của Việt Nam. Côn Đảo là Vườn quốc gia thứ 101 trên thế giới, đồng thời là đơn vị thứ ba của Việt Nam được vinh danh sau Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long (Ninh Bình) và Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai). Tài nguyên du lịch tự nhiên phong phú và độc đáo của Côn Đảo là yếu tố then chốt tạo sức hút mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư du lịch cao cấp.

Vườn Quốc gia Côn Đảo với diện tích rừng đặc dụng gần 6.000ha là một trong những khu rừng nguyên sinh còn khá nguyên vẹn, với hệ động thực vật phong phú và nhiều loài đặc hữu. Sự kết hợp giữa rừng và biển tạo nên cảnh quan thiên nhiên đa dạng, nền tảng vững chắc cho phát triển du lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học và du lịch khám phá thiên nhiên. Ngày 12/9/2025, Vườn quốc gia Côn Đảo chính thức được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) công nhận vào Danh lục xanh (IUCN Green List) - danh hiệu dành cho những khu bảo tồn có quản lý hiệu quả, minh bạch và bền vững.

Côn Đảo không chỉ cuốn hút du khách bởi vẻ đẹp thiên nhiên mà còn bởi hệ thống di tích lịch sử và giá trị văn hóa tâm linh độc đáo. Được công nhận là Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, hệ thống di tích Côn Đảo là minh chứng cho một thời kỳ đấu tranh cách mạng hào hùng của dân tộc Việt Nam.

Nghĩa trang Hàng Dương - nơi yên nghỉ của hơn 20.000 người tù, đã trở thành địa điểm hành hương tưởng niệm không chỉ cho người Việt Nam mà còn cho du khách quốc tế quan tâm đến lịch sử đấu tranh giành độc lập. Bên cạnh giá trị lịch sử, Côn Đảo còn nổi tiếng với các di tích tâm linh như đền thờ Cô Sáu (Võ Thị Sáu). Mộ Cô Võ Thị Sáu đã trở thành điểm đến tâm linh thiêng liêng thu hút hàng trăm nghìn lượt khách hành hương mỗi năm, tạo nên một loại hình du lịch tâm linh độc đáo cho Côn Đảo.

Đầu tư 51.000 tỷ đồng xây dựng Côn Đảo trong 5 năm tới

Tuy có nhiều lợi thế nhưng Côn Đảo có rào cản lớn khi có khoảng cách hơn 185km với đất liền khiến chi phí logistics, đầu tư hạ tầng, vận chuyển hàng hóa, nhân lực cao gấp 2,5 – 3 lần so với các địa bàn ven biển khác, trở thành “điểm nghẽn” lớn trong thu hút đầu tư.

Thực tế cho thấy, dù đã được đầu tư đáng kể trong những năm gần đây, hệ thống hạ tầng của Côn Đảo vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và vai trò mới. Sân bay Côn Đảo hiện mới chỉ khai thác các loại tàu bay nhỏ, chưa đủ điều kiện đón các chuyến bay quốc tế, thường xuyên bị gián đoạn bởi thời tiết. Giá vé máy bay cao, số chuyến hạn chế khiến Côn Đảo vẫn là điểm đến “khó tiếp cận” với nhiều phân khúc du khách. Đường biển cũng chịu ảnh hưởng lớn của mùa gió chướng, trong khi hạ tầng logistics, dịch vụ bổ trợ du lịch còn đơn điệu. Đây là những “nút thắt” nếu không được tháo gỡ sớm sẽ cản trở mục tiêu đưa Côn Đảo trở thành khu du lịch quốc gia tầm cỡ khu vực.

TP Hồ Chí Minh xác định, để hoàn thiện các công trình kết cấu hạ tầng tại Côn Đảo; xây dựng và phát triển các khu đô thị tại Côn Đảo theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trước hết sẽ tập trung đầu tư chiến lược vào 6 dự án trọng điểm ưu tiên thu hút đầu tư, với tổng vốn đầu tư ước tính khoảng 30.000 tỷ đồng, trong đó vốn huy động từ các nhà đầu tư chiến lược khoảng 25.000 tỷ đồng; vốn đối ứng từ ngân sách tham gia các dự án hạ tầng giao thông kết nối theo phương thức PPP khoảng 5.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, việc đầu tư hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng và đầu tư 6 dự án trọng điểm sẽ tạo tác động thúc đẩy thu hút đầu tư các dự án phát triển dịch vụ du lịch tại Côn Đảo, với quỹ đất dự kiến khai thác tại Côn Đảo sẽ có khả năng thu hút đầu tư được khoảng 10.000 tỷ đồng từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Như vậy, tổng nguồn lực đầu tư cho Côn Đảo trong giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 51.000 tỷ đồng.

Mã Hải